Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1833

De Napolitaan en zijne heiligen.

De gemeene man te Napels, het groote publiek, behandelt zijne Heiligen even als zijne geliefden - vleit hen, streelt hen, kust hen. Onnaauwkeurig is echter, hetgeen san domingo zegt, dat God de Vader hier niet zoo veel ontzag en vertrouwen zou hebben, als st. antonius, januarius enz. Men is slechts beschroomd, en staat met denzelven niet op zoo vertrouwelijken voet, als met de kleinere Heeren. De Heidenen deden eveneens met hunne Huisgoden. De dagelijksche gewoonte brengt zekere gemeenzaamheid voort en doet het ontzag in vriendschap overgaan. Men veroorlooft zich, eenen Heilig veel te zeggen, wat men zich wel wachten zoude, aan God zelven te zeggen. Deze vertrouwelijke omgang met den Heilig heeft nu en dan zonderlinge tooneelen, eigenlijke liefdesgeschiedenissen, jaloerschheid, nijd enz. ten gevolge. Men verbeeldt zich, door zijnen Heilig koel behandeld en verwaarloosd te worden - men dreigt, met hem te breken - men wordt allengs stouter en onbeschaamder in het beschuldigen, gelijk dit in het begeeren plaats had - men scheldt den Heilig voor eenen vrek, en niet zelden wordt men handdadig en slaat diens beeld in het aangezigt; maar dan heeft men ook weder berouw, weent, vraagt vergiffenis en maakt vrede. Er zijn weinigen, die met hunnen Heilig voor altijd breken, of hij moet het naar hunne gedachten al te erg gemaakt hebben.

Misschien denkt de lezer: Deze menschen zijn geene Christenen. Maar Heidenen zijn zij toch ook niet. Hunne Godsdienst is een zonderling mengsel. Zij weifelen tusschen de bedreigingen der eeuwige straffen en de bekoorlijke genietingen van een zinnelijk Heidendom. Gelijk de gemeene

[p. 368]

man hier zijn' eigen Huisgod vereert, zoo hebben straten, rivieren, dorpen, steden, landschappen derzelver bijzondere beschermers en voorbidders. Bovendien zijn er eene menigte Genootschappen, die elk een' eigen Patroon gekozen hebben. De hoogere en lagere klassen - rijken en armen scheiden zich weder in bijzondere Patronaatschappen. Men heeft dikwerf gelegenheid gevonden, om in enkele gevallen den heilzamen invloed van genoemde Genootschappen te doen opmerken - men spreekt van ondersteuning der eerlijke, doch verborgene armoede, welke zich niet durft openbaren, van het voorthelpen van jonge meisjes, opdat zij zich aan verleiding niet prijs geven, van het kleeden der naakten, van het bezoeken der kranken; daarentegen hoort men ook spreken van partijdigheid in het uitreiken der liefdegaven, van blinde, onverstandige aanwending der geofferde penningen, enz. Naar enkele gevallen moet men echter niet veroordeelen of prijzen; doch ieder verstandig man kan inzien, dat in het algemeen deze geestelijke Broederschappen aan dezelfde gebreken lijden, als andere burgerlijke instellingen in het maatschappelijk leven.