Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1833

Werner en Kaystut, eene Gebeurtenis uit den Bekeeringsoorlog der Duitsche Orde, in de veertiende Eeuw. Door A. von Tromlitz. Uit het Hoogduitsch. Te Amsterdam, bij J.C. van Kesteren. 1833. In gr. 8vo. VI en 256 bl. f 2-80.
Laurens Starck, of Vader en Zoon. Naar het Hoogduitsch van J.J. Engel. Te Amsterdam, bij C.L. Schleijer. 1833. In gr. 8vo. XII en 225 bl. f 2-40.
De Alhambra, of nieuwe Schetsen en Portretten. Naar het Engelsch van Washington Irving, door H. Frijlink. In II Deelen. Te Amsterdam, bij H. Frijlink. 1833. In gr. 8vo. Te zamen 483 bl. f 4-80.

De menigte der tegenwoordig uitkomende boeken en geschriften noodzaakt ons tegen wil en dank, deze drie vertaalde werken te zamen aan te kondigen, met korte opgaaf van ons gevoelen over elk werk in het bijzonder. Denkelijk zullen allen wel in de leesgezelschappen rondgaan: eene schets van den inhoud te geven, is derhalve overtollig.

Von tromlitz is als Schrijver van geschiedkundige Romans reeds met zoo veel lof bekend, dat het genoeg zal zijn, van zijnen Werner en Kaystut te zeggen: ook hier handhaaft de Schrijver zijnen welverkregenen roem. Schoon de persoon van Werner, even als die van Bernuta, de beminde en naderhand gade van Kaystut, benevens eenige anderen, en dus ook de gansche handeling, voor zoo ver dezelve over liefdebetrekkingen loopt, verdicht is; de ge-

[p. 587]

schiedenis vindt men getrouw gevolgd, waar het op openbare gebeurtenissen, veldslagen enz. aankomt, en nergens schijnt ons de Schrijver de zeden, begrippen en gewoonten, hetzij der Ordebroeders, hetzij der Heidensche Lithauers, te miskennen.

Maar, indien de Werner en Kaystut van tromlitz aanbeveling verdient wegens de karakterschildering van volken en tijden, het werk van wijlen johann jacob engel, dat door eene levensschets van dien verdienstelijken man wordt voorafgegaan, verdient in een ander opzigt geenen minderen lof. De Laurens Starck is een tafereel, dat geheel in de tegenwoordige tijden te huis behoort. Het tooneel der handeling is Duitschland. De Roman heeft weinig ingewikkelds; alles gaat eenvoudig en zeer natuurlijk toe. Maar de karakters zijn uitmuntend volgehouden en met waarheid geteekend; de stijl is zeer onderhoudend, en de ontknooping zoo bevredigend als verrassend. Veel valt er uit dit nuttige boek, vooral voor ouders en opvoeders, te leeren. Wij hopen, dat zij de hun gegevene wenken en lessen zullen behartigen. Om kleinigheden en enkele drukfeilen niet aan te stippen, merken wij slechts aan, dat op bl. 154 naauwgezetheid zeker ten onregte het eerste woord dier bladzijde is: de zamenhang vordert bekrompenheid of gierigheid. De zoon was dikwerf door zijnen vader berispt, niet wegens te groote gemoedelijkheid (want deze voor overdrijving vatbare deugd noemen wij naauwgezetheid), maar omdat hij niet edelmoedig, niet weldadig genoeg was, dus wegens te groote bekrompenheid.

Zijn intusschen beide Romans, hoe verschillend in soort en strekking, daarin elkander gelijk, dat zij de aandacht boeijen en levendig houden, het derde hier aangekondigde werk, de Alhambra, door den beroemden washington irving, behoeft, schoon eigenlijk geen Roman zijnde, in dat opzigt voor de twee anderen niet onder te doen. In de lente van 1829 ondernam de Schrijver, dien de nieuwsgierigheid naar Spanje gedreven had, een uitstapje van Sevilië naar Granada, in gezelschap van eenen vriend, die medelid was van de Russische ambassade te Madrid. Het was op den 1 Mei, toen hij met zijnen reisgenoot Sevilië verliet en zich naar Granada op weg begaf. Reeds de beschrijving van dezen togt is onderhoudend en leerzaam. Weldra bezochten nu de reizigers de Alhambra, een gedeeltelijk vervallen, gedeeltelijk nog wél onderhouden, nu nog eenigermate, doch bevorens zeer sterk bevestigd paleis, door de Moorsche Vorsten te Granada gesticht. De reizigers kregen zelfs verlof, om de ledig staande vertrekken te bewonen. Aldra moest echter de reisgenoot van den Schrijver, ten gevolge zijner ambtsbetrekkingen, terugkeeren; maar voorloopig bleef de Schrijver zelf in de Alhambra voor eenige maanden huisvesten. Dat paleis wordt nu, zoo in zijnen voormaligen als in zijnen tegenwoordigen toestand, beschreven. Allerlei legenden van aldaar verborgene schatten, betooverde plaatsen en per-

[p. 588]

sonen, geestverschijningen, opdelving van kostbaarheden enz. zijn aldaar in omloop. Het gemengde van Gothischen en Arabischen aard, hetwelk de ziel dier vertellingen is, maakt dezelve tot een aangenaam voedsel voor de verbeeldingskracht: en dat voedsel wordt door den Schrijver op eene smaakvolle wijze opgedischt. Inmiddels wordt de ware geschiedenis der Alhambra, en van het geheele Koningrijk Granada, voor zoo ver dezelve tot dat heerlijk gewrocht der Arabische bouwkunst in betrekking staat, niet vergeten: zoodat men door de lezing van dit werk den kring zijner kundigheden in waarheid uitbreidt, en tevens op eene bekoorlijke wijze nu en dan door het avontuurlijke en wonderbare van de medegedeelde volksoverleveringen wordt weggesleept. Denkelijk zal dit werk de algemeene goedkeuring wegdragen.