Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1833

Brief aan den W. Ed. Z.G.H. Julius Vitringa Coulon, Med. Doct. enz., aangaande deszelfs Betoog over de noodzakelijkheid, om tegenwoordig dadelijk gepaste en krachtdadige middelen te gebruiken, wanneer men door hop (?) gepaard met brakingen en buikpijn (?) wordt aangevallen, en men niet terstond geneeskundige hulp kan bekomen, door

[p. 255]

H.J. Schouten, Med. Dr. Te Amsterdam, bij L. van Es. 1832. In gr. 8vo. 22 Bl. f : - 30.

Voor een' gewonen brief nog al uitvoerig, doch voor het publiek bestemd, in vergelijking van den titel, nog al niet uitgebreid. Wij verzoeken verschooning, om den reeds zeer uitgedijden titel, de waardigheden van den Heer coulon te hebben voorbijgegaan. Genoeg bekend, behoeft zijn Ed. derzelver vermelding niet.

Men heeft uit het werk van den Heer schouten (Ontleed-, natuur- en ziektekundige Onderzoekingen, aangaande den aard en de geneeswijze van de Cholera) reeds kunnen opmaken, dat zijn Ed. een voorstander is van zeker door hem aldaar genoemd Bataviasch Choleradrankje (bl. 101). Dit drankje schijnt volmaakt overeenkomstig te zijn met het drankje van den Heer coulon, en zoude doot den Heer schouten met even veel vertrouwen toegediend worden. Deze Collegas schijnen het dus eens te zijn en elkander wel te verstaan!

Het ware wel der moeite waardig, den Heer schouten voet voor voet bij zijne redeneringen te volgen; maar dan werd onze Recensie een tweede brief van welligt niet minder bladzijden, en het zoude iets van de Polemiek weg kunnen krijgen, en dat wel om een Choleradrankje, hetwelk wij (dit moet er uit!) geschikt voor Batavia, maar minder nuttig voor onze landstreek hielden en houden, vooral daar wij nu bij ondervinding kunnen medespreken. Daarenboven, gebrek aan dadelijke geneeskundige hulp (bl. 4) was hier niet zoo zeer te vreezen als in de Indiën, en is voor de welgezinden ook genoeg geweest. Ten andere achten wij de giften laudanum te sterk voor onze gewesten, veel te sterk, om die maar zoo onbepaald in handen van den leek te geven en er mede om te springen, in afwachting van geneeskundige hulp, die, wanneer zij kwam, niet meer zoude kunnen verhelpen hetgeen door eene te groote gift van een zoo krachtig middel reeds konde bedorven zijn; en zulk een middel wordt door eenen Geneesheer aangeraden!

Omtrent de gift van het laudanum verschilden velen in gevoelen van den Heer coulon. Hoezeer ook wij het met hem in dit opzigt niet eens zijn, keuren wij echter alle onheusche uitvallen tegen zijn Ed. af, en vereenigen ons niet met dezulken, die zoo deden. Maar ook niet met den

[p. 256]

Heer schouten, wanneer hij de Faculteits-Heeren, de onuitsprekelijke Vernuften en de halve Goden voor den regterstoel des publieks daagt; ook niet, wanneer hij de snoevers op hunne gelukkige uitkomsten met andere middelen bestraft (bl. 2), en voor zich alleen de goede uitkomsten met het Choleradrankje wil behouden. Dat is niet heusch! plagten wij vroeger onder het knikkeren te zeggen, wanneer een enkele zich alle stuiters dacht toe te eigenen. Doch, terwijl wij nog de spelen onzer kindsche dagen gedenken, gevoelen wij thans te sterker, dat magtspreuken alleen eene onkundige menigte verleiden en verschrikken, en wel aan kinderen, maar niet aan volwassenen in de kunst gedebiteerd kunnen worden!

Wij zouden op onze beurt ook kunnen vragen: wat is beter, dat duizende (?) zieken vergaan onder het gebruik van kamillenthee en koud gekookt water (?), of in eene doodelijke slaapzucht vervallen door overgroote giften laudanum. Maar, telt men der menschen levens bij getallen? (bl. 4.)

De Professor te Groningen, op wien men het zeer geladen schijnt te hebben, moge in zijne teregtwijzing al of niet heusch geweest zijn; hem behoefde echter geen Profetische geest in te blazen, dat het middel goed in de Oostindiën, maar hier te lande niet zoo was. Verandert de luchtsgesteldheid niets in den aard der ziekte? De Heer schouten, die, in zijn reeds vermelde werk, van alexander trallianus, van den Hymnus aan mercurius spreekt, zal toch in de werken van hippocrates geen vreemdeling zijn, en die dacht er anders over; vergelijk het boek de aëre, aquis et locis.

Dan, ook wij zeggen: genoeg hiervan! de waarheid zal voorzeker eenmaal zegepralen. Wij voegen er bij: zij heeft reeds gezegepraald; en evenmin als wij de door ondoelmatige giften opium verlorene menschenlevens liefdeloos ter verantwoording zouden laten komen van hen, die door eene welgemeende, maar niet voorzigtige aanprijzing van zulke drankjes onkundigen in gevaar gebragt hebben, evenmin willen wij het anathema van den Heer schouten voor uit overtuiging gesproken houden. In drift is men niet altijd van voorbarigheid vrij te spreken, bl. 21. Het eenvoudige, bl. 22, het simplex veri sigillum, is ons onder elke gedaante heilig; maar ook slechts dit eenvoudige.