Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1833

Onderzoekingen over den Aziatischen Braakloop bij eenen persoon, die zich in den hoogsten graad van Clairvoyance van het Magnetisch Somnambulismus bevond; door J.H. van Opdorp, Heel- en Vroedmeester te Arnemuiden.

(Vervolg en slot van bl. 169.)

Brengen wij nu het den Heere van opdorp voorgekomen geval ten toets.

In eene inleiding van 4 bladzijden krijgen wij de geschiedenis van den gemagnetiseerden jongeling. Wij kunnen haar niet ontleden. Wij hadden echter wel gewenscht te mogen weten, welke insekten, bl. 8, de lijder is kwijtgeraakt. Zulke onnaauwkeurigheden behooren in geene ziektegeschiedenis gevonden te worden.

De Heer van opdorp doet aldaar eenige vragen, welke hij slechts onvolledig, en het tweede gedeelte der eerste vraag: was zijn eigen oordeel door het Magnetismus wel genoeg opgeschort? in het geheel niet beantwoordt.

Onder twaalf §§ brengt de Schrijver als onder zekere hoofden, en bij slotsom, hetgeen hij in een aantal zittingen heeft vernomen over het Magnetismus.

§ 1. Tijd van het uitbreken der Epidemie in ons vaderland. - Beuzelachtig, en, gelijk de Schrijver zelf zegt, tot dusverre gelukkig niet bevestigd.

§ 2. Graad van hevigheid der ziekte in ons vader-

[p. 202]

land. - Belagchelijke redeneringen, door de ondervinding gelogenstraft. De ziekte heeft zeker niet zoo hevig gewoed als elders, maar zij heeft meer dan een enkel mensch (!) weggesleept. De rijken heeft zij zeker minder getroffen; dus kan zij niet wel eene straffe Gods genoemd worden: of zouden de rijken zoo veel beter geweest zijn? De gegoede kon, door Gods zegen, meer middelen van voorzorg aanwenden, en wij hopen, dat dit algemeen erkend moge zijn; maar ook de behoeftigen hebben bij hunne armoede Gods liefde ondervonden, want wie heeft het hart en de hand der rijken geopend? Hij, die ons de Cholera niet ter straf, maar, als eene herinnering onzer afhankelijkheid van Hem, ter verootmoediging gezonden heeft. De mensch in onze beschaafde maatschappij heeft vele middelen tot zelfbehoud gevonden; - dat hij zich daarop niet te zeer verheffe; daartoe moeten dergelijke gebeurtenissen strekken. Ook hier was God Vader; Hij leidt als een liefderijk Opvoeder, wijst met zachter en ernstiger wenken te regt, maar heeft althans hier niet gestraft.

§ 3. Zetel en aard der Cholera. - Kort, door de ondervinding meer tegengesproken dan bevestigd.

§ 4. Oorzaak en wijze van voortplanting. - Eene scheikundige redenering over zekere schadelijke zamenstelling der lucht; doch kon de Helderziende niet ontdekken, waardoor die is bevorderd geworden, noch in welke evenredigheid de gazen (luchtsoorten) zich verbinden. Alzoo geene aanwijzing, waarop met vrucht iets te verrigten viel; en kon althans tegen de oorzaak niets ondernomen worden. De verdere redeneringen, over den toegang dezer lucht tot het ligchaam, loopen gedeeltelijk van zelf over de besmettelijkheid. Zij is eigenlijk niet besmettelijk, zegt de Helderziende; zij gaat niet voort van persoon tot persoon; evenwel verspreidt zij zich in groote steden en langs groote wegen, want men vindt er steeds veel volk en - waar veel volk is, kunnen velen aangetast worden, enz.; redeneringen, waartoe men eigenlijk niet behoefte Clairvoyant te zijn.

[p. 203]

§ 5. Diagnosis, herkenning. - In den beginne is de Cholera niet gemakkelijk van eene gewone diarrhoea te onderscheiden. Doctor........, te Middelburg, (denkelijk dezelfde Doctor van bl. 8) tast mis. Is dit ook bij de uitkomst zoo gebleken?

§ 6. Prognosis, voorzegging. A. Goede teekenen. B. Kwade teekenen. - Bij de ondervinding niet altijd zoo gebleken.

§ 7. De ziekte kan niet afgewend worden. - Wij houden ons hierbij niet lang op. De Heer P. toont hier geen esprit de corps te bezitten; want hij keurt sterke dranken of elixers af. Zijne kunstbroeders, die om het publiek met winstbejagende annonces gegonsd hebben, zullen hem daar weinig dank voor weten.

§ 8, 9. Geneeswijze, afkeurend en goedkeurend beoordeeld. - Eenzijdig. Geen calomel, geen camphor, geen koud water, enz.; daarentegen opium, oleum kajuputi, enz.

§ 10. De eigen opgegevene geneeswijze. - Natuurlijk de oleum kajuputi en opium. Wij zouden ze voor eenen weêrklank van het in de Oost-Indiën gehoorde houden.

§ 11. Over de congestiën en het tijdperk van reactie (? -)

§ 12. De behandeling der herstellenden. - De verstandigste bladzijde van het geheele stuk en tevens de laatste.

Wat hebben wij nu uit dit verslag geleerd, en hoe veel wijzer zijn wij geworden? - Niets, noch in geenen deele. Met uitzondering van het onbepaalde gezegde over de luchtsverandering, is er waarlijk geen enkel denkbeeld, hetwelk eenige belangrijkheid bezit, en welligt is deze scheikundige uitspraak niets anders dan begoocheling der verbeelding.

Men zal misschien zeggen: waartoe dan nu zoo veel omhaals, als er over dit verslag is voorafgezonden? - Wij vonden de beste aanleiding, om bij deze gelegenheid over dit onderwerp, zoo veler aandacht getrokken hebbende, iets in het algemeen te zeggen.

Mogen wij ons oordeel vellen over iets, waartoe wij ei-

[p. 204]

genlijk niet geroepen zijn, wij zouden dan nog de voorkeur aan de antwoorden der reeds vermelde Helderziende geven. Wij willen, met den bescheiden Schrijver, het voor eenen wenk houden, dien wij niet miskennen, en zeker vertrouwen niet voorbarig beoordeeld noch veroordeeld te hebben. Doch ook hier hebben wij niets bijzonders gevonden. Het vernuft der vrouwen schijnt haar ook in den staat van Clairvoyance niet te verlaten. Honneur aux Dames!

Wat nu den Heer van opdorp zelven betreft, al wederom ligt zijn Ed. met de Provinciale Commissie van Geneeskundig Onderzoek en Toevoorzigt in Zeeland overhoop. Zoude zij in zijn oog beter gehandeld hebben, wanneer zij omtrent den Heer P. rekkelijker ware geweest, of even zoo rekkelijk als jegens hem, die, niettegenstaande een slecht gezigt, toch tot het Examen en tot de praktijk is toegelaten?

Het komt ons evenwel voor, dat het in dit geval, zonder duchtige bewijzen, al zeer moeijelijk zoude geweest zijn, iemand af te wijzen; aan den anderen kant zouden wij niet gaarne iemand tot onzen medicijnbereider hebben met overprikkelde hersenen, hetzij door het kinaloogzout (?) of op andere wijze, met de gevolgen daarvan.

Die herhaalde uitvallen leiden eindelijk tot het vermoeden, dat de schuld bij ééne partij schuilt.

Wanneer de Heer van opdorp zijnen pligt betracht, kan immers geene Geneeskundige Commissie hem deren? Hij is in zijnen stand nog onafhankelijker dan de Koning. Wij wenschen, wanneer zijn Ed. eens Lid der Commissie zal geworden zijn, dat de schaal der regtvaardigheid door hem in het huisje zal gebragt worden. Hij beschouwe ons evenwel niet als de voorspraak der Geneeskundige Commissiën; daartoe hebben wij volstrekt geene reden: maar die gedurige uitvallen, en wel in werken van eene wetenschappelijke strekking, worden eindelijk vervelend.

Ook laten wij den Heere van opdorp, in navol-

[p. 205]

ging van een beroemd man (zie Voorrede), het regt te herhalen, hetgeen deze beroemde man aan de Parijsche Akademie den 16 April 1829 heeft gezegd: Ik bepaal mij tot het verhaal van hetgeen ik gezien heb. Het zij ons geoorloofd, met sommige der Leden van dit zelfde ligchaam, te mogen twijfelen, tot dat wij gezien, en hetgeen wij zagen aan de rede en ondervinding, ook van anderen, getoetst hebben.

De Heer van opdorp kon, door zijne talenten, door zijne ondervinding, en vooral door zijnen onvermoeiden ijver, der vaderlandsche Genees- en Heelkunde ten sieraad zijn, indien hij zich meer tot het eigenlijk vaderlandsche bepaalde, en, wanneer hij met der vreemden ondervinding voordeel wilde doen, niet eenzijdig aan eene sekte hing en altijd uit dezelfde bron putte.

Het proselytenmaken is, ook in de Geneeskunde, een ondankbare arbeid.