Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1832

[p. 582]

Treurige toestand van den koophandel te Londen.

(Revue Britannique van 1831.)

De vroeger zoo zeer benijde toestand der handelaars te Londen is sedert eenige jaren geweldig aan het afnemen. Niet alleen heeft er stilstand plaats, maar de zaken beginnen ook meer en meer te verachteren. Geldgebrek drukt algemeen; er is geen huis, dat niet zijne winsten ziet verminderen en zijne verlegenheid toenemen. De kapitalisten, de geldschieters op vaste goederen en andere panden zijn de eenigen, die in het algemeene lot niet deelen. Dit treurig gevolg der omstandigheden, dat de ledigheid ten koste van den arbeid begunstigt, staat in verband met de vermindering der prijzen van alle voortbrengselen der kunstvlijt (industrie); vermindering, die de betrekkelijke waarde van gereed geld des te meer verhoogt. Het aantal van handelaren, die in de laatste zes jaren uit het gemak des overvloeds in ellende zijn gedompeld, is verbazend groot. Men telt er bij duizenden, die, na alle genietingen der weelde en de aangenaamheden van een ruim bestaan gekend te hebben, thans ter prooije van behoeftigheid zijn; - verschrikkelijke worsteling in een land, alwaar Portwijn en Turksche tapijten onder de noodwendigheden des levens gerekend worden! Op de kooplieden van het westelijk gedeelte der stad, dat is te zeggen, op het zoogenaamde fashionable (aanzienlijke) kwartier, zijn vooral deze rampen nedergekomen. De handel in voorwerpen van weelde moet voornamelijk ondersteund worden door de welvaart der hoogere standen. Maar de aanzienlijken trekken ten deele hunne inkomsten van huizen, mijnen en koloniën. Al nemen zij nu geen werkelijk deel aan den handel, zij deelen toch in de vruchten daarvan, en lijden bij de vermindering der prijzen. Zij dragen overigens, betrekkelijk, weinig in de belastingen, die heden ten da-

[p. 583]

ge de opbrengsten des lands verslinden, en steeds zwaarder worden bij de algemeene verarming. De vermindering der inkomsten van de aanzienlijken heeft regtstreeks invloed op het vertier in dingen van weelde. De kooplieden in deze artikelen lijden dus vooreerst uit hoofde van minderen aftrek, ten tweede wegens slechte betaling, en in de derde plaats ook nog, omdat de prijs der goederen steeds dalende is. Deze drie oorzaken van verachtering, te gelijk werkende, hebben eerst de minder hechte huizen doen vallen, en ondermijnen thans, met verbazende snelheid, zelfs andere, die nooit schenen te kunnen wankelen. Die takken van nijverheid en handel, welke in dagelijksche behoeften voorzien, hebben minder te lijden, dewijl hierin niet zoo veel afwisseling is en de betaling doorgaans terstond geschiedt. De schilder, de juwelier, de handelaar in harddravers, die noch door honger noch door andere dwangmiddelen hunne schuldenaars tot betaling kunnen noodzaken, komen altijd achteraan bij de overige schuldeischers.

De vermindering der prijzen, die wij aangeduid hebben als voorname oorzaak van dezen treurigen toestand, is aanmerkelijk in alle takken van kunstvlijt; maar, om de geheele uitgestrektheid van het kwaad te doen zien, zullen wij hier, als voorbeeld, een bedrijf nemen, dat tevens van de weelde en van dagelijksche behoeften afhangt - wij bedoelen den boekhandel. Vóór eenige jaren was het een genoegen, in die groote zalen te treden, waar koopers in menigte elkander als verdrongen, en boeken in prachtige banden ontelbare planken versierden. De eigenaar van zoodanigen boekwinkel sprak u aan met een gelaat, waarvan het genoegen straalde, en even zeer om zijne eigenliefde, als om uwe nieuwsgierigheid te voldoen, noemde hij gaarne u zijne boekwerken op. Vroegt gij: ‘Hoe veel waarde hebben alle deze schatten?’ de boekhandelaar antwoordde b.v. ƒ 800,000, of zelfs meer; doch hij voegde er bij, dat hij zich gelukkig zou achten, zoo hij slechts de helft dier som daarvoor kon krijgen, waarvan trouwens een man, zoo matig in zijne

[p. 584]

begeerten, als hij, zeer goed zou kunnen leven. Keert gij thans terug in die uitgebreide magazijnen, gij zult er dezelfde planken vinden, dezelfde boeken, dezelfde pracht en dezelfde netheid; maar de koopzuchtige menigte is verdwenen. Ontmoet gij den eigenaar, die heen en weder gaat met nedergebogen hoofd, zwijgend en eenzaam onder deze boeken, als ware hij in een groot grafgewelf bij de dooden, vraag hem dan toch niet naar de tegenwoordige waarde. Hij heeft de kostbare werken reeds lang tot veel verminderde prijzen aangeboden, en hij wacht te vergeefs op koopers. Zijn ondergang wordt van dag tot dag volkomener; en evenwel mag men hem noch van dwaze uitgaven, noch van gewaagde ondernemingen beschuldigen - integendeel, zijne vlijt was nooit grooter, zijne inspanning nooit krachtiger. Hij kan tegen de omstandigheden niet opwerken. Zijn vermogen smelt weg, als de stukken ijs bij het naderen der lente.

Zoodanig is heden ten dage de toestand van eene menigte werkzame lieden, die vóór eenige jaren nog in den overvloed leesden. Gelijk een droom verdween hun voorspoed. De grond zakt weg onder hunne voeten, en zij hebben geen middel, om eene geheele instorting te voorkomen. Eene zoo treurige gesteldheid van zaken moet de opmerkzaamheid der Regering trekken. Deze handelshuizen, wier dagelijksche uitgaven groote sommen, waarvan niets terugkomt, verslinden, kunnen noch vereffenen, noch de zaken voortzetten. Hoe zij het ook wenden, hun ondergang schijnt onvermijdelijk te zijn. Zij hope nog op eene betere toekomst; maar die hoop wordt telkens verijdeld. De hoofden van zoodanige ondernemingen kunnen wel hunne verteringen verminderen, hunne buitenplaatsen verkoopen, hunne dochters terugroepen uit de peperdure kostscholen, alwaar de meisjes eene voorname opvoeding ontvangen, om haar hare zachte vingeren tot het vervaardigen van allerlei werk voor eigen' winkel te leeren gebruiken - en dit doen zij reeds; maar wie zal hun eenige verligting toebrengen in de hooge huren, in de landsbelastingen, in de opbrengsten voor

[p. 585]

wijk of gemeente, in alle de bezwaren, welke zij onlangs nog gemakkelijk droegen en waaronder zij thans moeten bezwijken? Intusschen neemt de verwarde toestand van deze groote winkeliers meer en meer toe - de ellende breidt zich in steeds wijderen omtrek uit, en zal het gansche volk weldra in het verderf storten, zoo men geen middel vindt, om het bedrijvig leven weder op te wekken, dat, bij de koortsachtige tering van het maatschappelijk ligchaam, tot eene doodelijke kwijning is vervallen.