Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1832

Letterlijk afschrift van de Leuvensche courant van den 14 of 15 augustus 1831.^(*)

‘Bij den voor altijd in onze Vaderiandsche Historie gedenkwaardigen tiendaagschen veldtogt tot in het hart van België, met name bij den intogt te Leuven, is het maar enkelen onzer dapperen gelukt, een exemplaar van het aldaar toen uitgegeven dagblad magtig te worden, hetwelk men, naar het schijnt, het zij uit vrees, het zij uit een nog overgebleven gevoel van schaamte, poogde te verdonkeren. Door de heuschheid van een' onzer Vrienden mogt het ons echter gebeuren, zulk eene Courant in originali in handen te krijgen; en met diens medeweten hebben wij daarvan een, in alle opzigten letterlijk, afschrift genomen, welks mededeeling, als een blijvend gedenkstuk van Belgische lafhartigheid, logentaal, snorkerij, wrevel, en letterkundige nietigheid, - met één woord, van Belgische ellendigheid, - wij vertrouwen onzen Lezeren welkom te zullen zijn.’

IJ.

(*) De Courant heeft NB. datum noch jaartal.

[p. 503]

13 augusti, ten 11 ueren 's morgens. Het canon begint te ronken op verscheyde punten, langs de Tiensche en Distersche poorten; daer zyn ook tusschen batteryen; de Hollandsche-Pruyssenaeren breyden zig uyt, huune zwaere ruytery is in bereykt van een dobbel fuziek scheut der vesten, hun voet-volk steld zig slagveêrdig agter Tivoli en de pagt hoven langs den linken kant der kasseyde van Thienen. Ontrent twee honderd van onze scherp-schutters waeren buyten de stad geplaetst niet verre van daer, die een hevig vuer begonsten met de vyandlyke krygs-benden, maer zy wierden omringeld door de ruytery die twee vligende stukken geschut bedekten, en aentonds wierden die kloekmoedige mannen omgebragt door het geweld der losbranding.

Langs eenen anderen kant beschouwde men ook een treurtooneel; terwylen dat den vyand de hoogtens overmeesterde die Loven beheerschen, en bezonderlyk den Wolf-berg, vermeerderde alle oogenblikken zyne ryen, en onze borgerlykekrygs-magt van haere ongegronde vrees hersteld zynde, bevond zig gemengeld tusschen het voet-volk en het geschut.

[p. 504]

Eyndelyk had den vyand voordeelige stand-plaetsen genomen, want het vuer van zyn geschut verdobbelde, schoon het onze heviglyk over al eenen hardknekkigen tegenstand betoonde. Nogtans de onophoudelyke canon scheuten van den vyand brengen den schrik in de ryen der borgerlyke krygs-magt, en gelykelyk in de vrywillige, zoodaenig dat het wanorder volkomentlyk word; dan begint men te vlugten binnen de stad; vele officiers verlaeten hunne commando, de soldaeten loopen overhoop zoo als dwaeze menschen, men smeyt in de straeten alle slag van wapenen, haver-zakken, epauletten en bloezen, terwylen dat het canon nog meer gerugt maekt als van te vooren en altyd naederende; de ballen vliegen op de schouwen in de Tiensche straet met een afgryslyk getier; dan komen de gebroeders Vanderlinden, den capiteyn Nique, den lieutenant-colonel Edeline, den sabel in de hand, zig dringende tusschen het volk om de verwarring te beletten, en de troepen aen te wakkeren in de naem des vaderlands. Op het aenkomen van den baron d'Hoogvorst, die verklaerd dat den schrik ongegrond is, aengezien dat het ons volk is die de stad binnen komt, om eene stand-plaets te nemen, is men wat gestild.

Ten een ueren. (slag-veld.) Men neemt de doode weg en de gekwetste, die bykans alle langs den linken kant komen van de poorte van Diest, waer gednerig gevogten word. Tusschen die poorte en de gene van Thienen, springt er in de locht eenen caisson die dry mannen om hals brengt.

Geduerende deze omstandigheden bevind zig den koning in alle perykels om de krygs-benden aen-te-moedigen, en bestierd verscheyde bewegingen met zyne gewoonelyken koelen-moed en bekwaemheden. Men zag ook de dapere Bergsche en Naemsche artilleristen, die met de aldergrooste gauwigheyd op eenen minuet verscheyde wel ingerigte canon scheuten naer den vyand joegen, die hem groote schaede veroorzaekte.

De negenste battery heeft zig wonderlyk gedraegen, onstellende verscheyde canon stukken van den vyand, doodende zelfs de peêrden en de canoniers. De ballen en mitraille der Hollanders deden ons geen groot leed, hunne slaegen vlogen te hoog.

Onze troepen veranderen van stand-plaets, want de battery buyten de Thiensche poort word verlaeten, en de stukken vernaegeld door de artilleristen.

[p. 505]

Ten twee ueren. Eenen stildstand van waepenen word bevestigt door den Hollandschen generael, voor twee-en-twintig ueren; den koning en den etat-major nemen den weg van Mechelen, eenigste uytvlugt die vry schynt te wezen: het leger volgt hem op: maar de Hollandsche scherp-schutters boorden de afsteking van den weg, en ontrusten onze krygs-benden, waer door eenige soldaeten het leven verliezen. Eenen courrier komt zeggen dat den koning zonder gevaer tot Mechelen aengekomen is.

Ten dry ueren. Onze troepen nog onsteld zynde, volgen gedueriglyk den weg van Mechelen: dan hoord men wederom een fusiek geschut langs den kant van Buchen, en van tyd tot tyd ronk 't canon; men ziet alsdan twee regimenten hollands voet-volk maekende een vierkantig bataillon, boven op eene vlakte, ontrent een kwaertier uers van de kasseyde; men moest denken dat den weg afgesneden was aen 't leger-corps binnen Loven.

Verscheyde afgezondene van weers kanten tragten een verdrag te besluyten voor het overleveren der stad; onze gevolmagtigde zogten de eer van 't Belgisch leger niet te kwetsen, en de inwoonders te bevryden van een bombardement die bedrygt wierd door den prins van Oranie, als eenigsten middel die hem overbleef om ons weg te jaegen van eene standsplaets die hy denkte onwinbaer te wezen, vermits ons leger daer eene standvastige houding behield. Eyndelyk, naer eenige onderhandelingen, den vyand ziende dat onze voornemens onbewegelyk waeren van onze stand-plaetsen niet af-te-staen aen de magt, maer wel, met de wapens in d'hant eenen weg te vinden dwaers door het vyands leger. Den prins van Oranie ons laeste inzigt verstaen hebbende, gaf zyne toestemming, door de welke het Belgisch leger mogt de stad uytrekken zonder gestoord te worden, en 24 ueren wierden vergunt voor de vervoering en ontruyming van al het materieel der plaets en leger.

Gevolg van den dag. Onze ruytery, en bezonderlyk de jaegers onder het bevel van den colonel Vanremooter, hebben veel kwaed aen den vyand gedaen, dat regiment heeft dry mael de Hollandsche cuirassiers aengevallen, die ook door ons geschut niet gespaerd zyn geweest. Het 9 en 12 regiment voet-volk hebben zig dapperlyk gedraegen. Het geschut der borgelyke-krygs-magt van Bergen, onder het bevel van den heer Boulanger, heeft staende gehouden de oude agting

[p. 506]

van het waelsch land, als mede het geschut van Namen, in gemeynzaeme battery zynde, dat wilt genoeg zeggen dat deze stand-plaets door iverige vaderlanders bekleed was.

Men kan just niet schatten het verlies der Hollanders, schoon dat het merkelyk schynt te wezen. Van onzen kant schikt men op 7 à 8co doode en 500 gekwetste; het getal der krygs-gevangene is onbekend.

Ten 7 ueren 's morgens. Vreugd en hoop herleeft weder om in de stad: men roep overal dat de Fransche aenkomen. Dan verschynt den franschen generael Lawoestine te peêrd met vier houzaeren, zeggende dat hy naer het quartier-generael van den prins van Oranie trekt, om hem te verzoeken van den togt zyner krygs-kolommen op-te-schorssen en zig te verwyderen.

- Men kreeg te Brussel, den 14 augustus, ten 8 ueren des avond, de gelukkige en waeragtige tyding, van het verdrag besloten tusschen den prins van Oranie en den generael Belliard: ‘dat het hollandsch-pruysesch leger zal terug keeren naer hunne grenzen, en dat den prins van Oranie eenen zyner officiers zal toezenden aen den marschalk Gérard, om te doen kennen de wegen die zullen door het hollandsch leger gevolgt worden, als mede om te beslissen de rustplaetzen voor elken avond van beyde de legers, aengezien de Fransche zullen de Hollanders op-volgen, van ruymte tot ruymte, laetende eene afgelegentheyd van twee ueren tusschen de twee legers.

- Men heeft redens om te gelooven dat de beweging der Fransche en Hollandsche legers, volgens het verdrag, als volgende zal uytgewerkt worden:

Datum. Quartier-generael van het Fransch leger. troepen.		Togt der Hollandsche
15 augusti, de stad	Jodoigne.	Thienen.
16 en 17	Thienen.	S^t-Truyen.
18 en 19	S^t-Truyen.	Hasselt.
20	Hasselt.	De Hollanders keeren op hun grond-gebied.

- Wy hebben sedert zonder droefheyd vernomen dat de Hollandsche-Pruyssesche-Zwitsersche-Duytsche soldaeten van onzen hier vooren vader Willem-den-Lorios, altegaer op gang zyn om naer den Moerdyk te keeren, met trompet en timbal;

[p. 507]

maer 't is jammer dat de Fransche verlossers op hunne hakken marcheren: wy en zouden die hollandsche makkers niet beter konnen vergelyken als aen eene kudde kalkoenen, die voor hunen leyds-man moeten loopen zonder zelfs om te zien uyt vreeze van eene roeffeling te krygen; en is het zaeke dat er zig eenige woelgeesten onder die Mendekens bevinden, die zouden den boer spelen, dan zullen zy zekerlyk het zweepken van hunne geleyders beproeven, aengezien dat men in cas van noode hun eene goede verdiende kwispeling belooft heeft.

Herkenning door Vrankryk
Van Leopoldus den I^sten, Koning der Belgen!

Het is den 3 augusti dat het nieuws der herneming der vyandlykheyd in Parys bekend is geweest. Mr. le Hon, onzen buytengewoonelyken gezant, en volmagtigen minister, heeft aenstonds audiencie van Z.M. den koning der Fransche ontfangen, die den zelven dag Leopoldus voor koning der Belgen erkend heeft.

Herkenning door Engeland van
den Koning der Belgen.

Onzen ambassadeur, M^r. S. Vande Weyer, heeft zyne plegtelyke audiencie van den koning van Engeland ontfangen, in de welke hy herkend Leopoldus den I^sten voor koning der Belgen, hem belovende onderstand en vriendschap.

Toezending van 50 duyzend
fransche krygs-mannen,
Om de onpartydigheyd van het Belgen-land te
handhaven.

PARYS, den 4 augusti. Dezen morgent, ten 5 ueren, ontfing Ludovicus-Philippus eenen brief van den koning der Belgen, waer in hem gevraegd wierd den bystand van een leger.

Den koning, hebbende erkend de onafhangkelykheyd van Belgica, en haere onpartydigheyd, gezaementlyk met Engeland, Oostenryk, Pruyssen en Rusland, en aengezien de omstandigheden dringende zyn, volkomt aen de vraeg van den koning der Belgen, zig belastende tot de uytvoering der verbintenissen genomen wegens de groote mogentheden.

Den marschalk Gérard commandeêrt het leger van den Noorden die ter hulp der Belgen marcheêrt, bestaende in 50 duy-

[p. 508]

zend mannen, en het is waerschynelyk dat de twee oudste zoonen des konings, de hertogen van Orleans en Nemours zullen deel maeken van den krygs-togt.

Onderwerping van 't Eyland van
Java aen 't Belgisch gouvernement.

Mijnheer den Minister,

Z.M. gelast my van u te verwittigen dat zy aenstonds ontfangt, door de gelegentheyd van Engeland, het nieuws dat de stillestaende troepen in het eyland van Java zig in ontwenteling gesteld hebben, en dat de Belgen, talryker als de andere Europeaenen, zig meester van het gezag gemaekt hebben, stellende eene bestiering in den naem van het BELGISCH VOLK. Gansch het eyland heeft zig onderworpen aen dit gouvernement.

Den Koning noodigd u van seffens eenen agent naer Batavia te zenden.

Den minister van oorlog door interim,

Const. d'Hane.

Belgische krtgs-gevangene.

- Wy weten voor zeker dat de Pruyssesche-Hollanders geduerende hunnen terug-togt door Loven, eenen zekeren nombet buyten persoonen, zonder wapens, vast gegrepen hebben, om ze mede te slypen en te mishandelen. Wy hopen dat ons gouvernement en den marschalk Gérard wel haest zal die rampzaelige wedereysschen, en niet meer langer gedoogen zoo eene dwingelandy.

- Men heeft te Brugge eenen zwitserschen krygs-gevangenen gebragt, draegende in zynen zak een phosphorik vuerslag; en hem gevraegd zynde wat hy daer mede dede, gaf hy voor antwoord: ‘dat op tien soldaeten van het hollandsch leger er twee waeren die dusdaenige vuer slaegen hadden, om in cas van nood de oogsten en pagt-hoven te verbranden, om de Belgen te straffen over hunne omwenteling, en dat de overste hun zeyden dat deze vraek zoet geuoeg was voor rebellen.’

- Het is belachelyk dat Z.K.H. den prins van Oranie zyne gewezene guychelary nog niet vergeten heeft; hy is immers biennen Diest als eenen zegenpraelder gekomen, verzelt door zynen makker den prins van Saxe-Weimar, aen het hoofd eener hollandsche krygs-colom, den 5 augustus 's agternoens, ten vier ueren, die twee Heeren stapten blootshoofd, zekerlyk uyt inzigt van wel gekomen de zyn door de

[p. 509]

borgers, maer het was te vergeess. De Hollanders bleven bivaqueren op de Merkt, op goede matrassen aen den inwoonders afgehaeld, en men dwong de zelve van putten en afsluytingen te maeken van binnen en aen de poorte der stad. Den prins van Oranie veynsde te aenhooren de klaegers die hem kwaemen lastig vallen, maer hy had zorge van ze te verzenden aen Saxe-Weimar, die deze menschen kwam te verstooten met zyne gewoonelyke hardigheyd, hen wegjaegende met schoppen onder hunne broek.

Te bekomen, voor 4 cents, ontrent de Stads-Waeg, No 43.