Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1832

Wat voegt ons, Nederlanders, nu de Aziatische cholera ook tot ons is doorgedrongen?
(Een welmeenend woord van bemoediging.)

Toen ons bij den aanvang van Hooimaand de mare in de ooren klonk, dat in het volkrijke Scheveningen, in de nabijheid van de Vorstelijke residentie, de Cholera was uitgebarsten, bespeurde men bij de menigte eene zeer verschillende werking van die treurige tijding. Eenigen gaven toe aan allerlei tegenbedenkingen, en vleiden zich nog met de hoop, dat het eene andere ziekte wezen mogt. Die hoop werd welhaast jammerlijk verijdeld. Het getal der slagtoffers groeide aan, en weldra brak ook in 's Hage zelve de lang gevreesde ziekte uit.

Zullen wij nu nog toegeven aan ijdele verwachtingen, en meenen, dat zij zich niet verder verbreiden zal; even gelijk velen, zonder eenigen grond, meenden, dat ons

[p. 490]

vaderland van deze ziekte geheel bevrijd zoude blijven, terwijl dezelve in naburige rijken hare verwoestingen aanregtte? Ja, de Goddelijke almagt kon het verhoed hebben, en kan nog, - wie twijfelt er aan? - door een' enkelen wenk, die verwoestingen stuiten en eensklaps opheffen. Maar het betaamt ons waarlijk niet, zulk eene wonderdadige uitredding lijdelijk af te wachten; veeleer is het pligt, overal, waar zulks nog niet geschied mogt zijn, alle voorzorgen en maatregelen te nemen, ten einde de ziekte niet onverhoeds kome, wanneer er voor de verpleging der kranken en voor de opneming der hulpbehoevenden in geschikte Ziekenhuizen niets zou zijn voorbereid.

En zoo betaamt het ons dan, de goede Voorzienigheid te danken, die gewild heeft, dat wij met de ondervinding van andere landen ons voordeel zouden kunnen doen, en eerst, nadat wij in de gelegenheid zijn geweest, de ziekte uit naauwkeurige waarnemingen van buitenlanders eenigzins te leeren kennen, heeft toegelaten, dat dezelve ook tot ons doordrong. Het voegt ons niet, te beslissen, als waren wij deelgenooten der geheimen van het ondoorgrondelijk Godsbestuur, dat het de tuchtigende hand der Almagt is, die ons slaat, en gereed is verder te slaan. Alwat wij zeggen kunnen, is: De Heer regeert! en wij mogen blijmoedig vertrouwen, dat Hij uit het kwade het goede zal doen voortkomen.

Het is eene algemeen erkende waarheid, welke de ondervinding, zoo wel van de Oostindische gewesten, waar de ziekte haren oorsprong nam, als van alle de landen van ons werelddeel, welke zij daarna is doorgetrokken, bevestigd heeft, dat niets voor de ziekte meer geschikt maakt, dan slecht voedsel en schamele kleeding en huisvesting. Arme en behoeftige lieden worden dan ook overal het eerst aangetast. Het betaamt ons dus, het lot dier ongelukkigen ons aan te trekken; door uitreiking van goede, verwarmende spijzen, hunnen ligchamelijken toestand te verbeteren, even gelijk dergelijke uitreikingen in den winter in vele onzer groote steden

[p. 491]

geschieden. Wij zouden zelfs welmeenend en ernstig aanraden, met die uitreiking niet te wachten, tot dat de Cholera in de plaats zelve reeds was uitgebarsten. Voorts mogten de plaatselijke besturen zorgen, dat de woningen der arme lieden, vooral van hen, die in kleine ruimten met talrijke gezinnen te zamen leven, behoorlijk rein gehouden werden. Kon men overigens, door openbare werken, handenarbeid bezorgen aan velen, die ledig gaan, en daardoor tevens de armoede lenigen, het zou niet anders dan voordeelig zijn aan de beteugeling van den voortgang der ziekte.

Diegenen, welke, door het bezit van al hetgeen tot onderhoud huns levens en dat der hunnen noodig is, anderer bijstand niet behoeven, zullen gaarne, in deze tijden, alwat zij kunnen afzonderen, voor hunne noodlijdende landgenooten ten beste hebben. Voor zichzelven moeten zij zich niet angstig bezorgd maken. Alles vermijdende, wat onmatigheid zou kunnen heeten, moeten zij echter weinig verandering maken in hunnen gewonen leefregel. Wij wenschen, dat hierin onze vaderlandsche Geneesheeren met een goed voorbeeld zullen voorgaan; hunne bekenden niet noodeloos zullen kwellen met allerlei voorschriften, wier geringste overtreding alleen genoegzaam zou zijn, om zich de ziekte op den hals te halen, als ware de kiem van den Aziatischen braakloop in een paar lepels aardbeziën gelegen! Ware tevredenheid, berusting in Gods bestuur zijn betere voorbehoedmiddelen, dan alle hooggeprezene verwarmende maagpleisters of tincturen.

Verre van ons dan, dat wij door onmatige bekommering ons tegen God zouden bezondigen! Is ons leven niet in Zijne hand? Is er juist eene heerschende ziekte noodig, om deszelfs draad af te breken; en kunnen wij, door bezorgd te zijn, eene elle tot onze lengte toedoen? O! wij vergeten het zoo ligt, dat wij geringe, afhankelijke schepselen zijn; en zullen wij regt leven, zoo als het ons betaamt, wij moeten nimmer vergeten, dat dit leven ons hoogste goed niet is. Al had de ziekte,

[p. 492]

die thans heerscht, geene andere uitwerking, dan dat velen uit den jammerlijken slaap van onverschilligheid wierden opgewekt, en tot de erkenning gebragt wierden, dat tot een gerust leven op aarde geen ander middel bestaat, dan voorbereid te zijn tot een gerust sterven, zouden wij het dan - ik zeg niet eene straf, maar zouden wij het bijkans eene ramp durven noemen, dat zij ook tot ons vaderland is doorgedrongen?

Ziet hier dan, Landgenooten! wat ons past: dankbaarheid aan God, die ons zoo lang verschoonde; liefde tot onze arme broeders; een blijmoedig en tevreden leven, en eene gezindheid, die ons den dood gerust doet tegengaan, als God het wil, dat ons sterfuur slaat. Het zijn zeer gewone dingen; en om iets nieuws te zeggen, heb ik ook de pen niet opgenomen. 't Geen den waren Christen altijd voegt, dat voegt hem ook, en vooral, in tijden van algemeene rampen. Wat God verder over ons gehengen zal, weten wij niet. Wie weet, hoe spoedig deze beproeving voorbij zal zijn! Reeds in zoo vele opzigten mogten wij hoogeren bijstand ondervinden. Dat ons Vaderland tot hiertoe behouden bleef; dat het toenam in waardigheid, niettegenstaande de afgunst der naburen; dat het bewaard bleef in rust en eendragt; dat het zijnen Landsvader nog met vaste hand het roer des staats ziet besturen....het zijn alle weldaden der Goddelijke Voorzienigheid. Daarop dan verder vast betrouwd! Onder opzien tot dien bijstand voortgegaan! Reeds geven onze vaderlandsche Jongelingen, die hunne letteroefeningen vaarwel zeiden, om den geboortegrond te verdedigen, proeven, dat zij ook thans voor geen' nood vreezen! Reeds zijn er van onze toekomstige Artsen toegesneld, om in de behoefte aan geneeskundige hulp te voorzien, en te helpen, waar zij helpen kunnen! God zegene hen, God behoede hen! Onze stille wenschen verzellen hen, waar zij ook werken mogen!

Als eenmaal de ziekte geweken zal zijn, mogten wij dan dankbaar op het goede kunnen zien, dat daardoor te weeg gebragt was: op verbeterde inrigtingen in

[p. 493]

onze Ziekenhuizen, die zonder dat veelligt nog lang zouden zijn achtergebleven; op betere verzorging van het lot der Armen; op vermeerderde godsdienstigheid; op verlevendigd vertrouwen in de Voorzienigheid; op onbekrompener welwillendheid! Dat geve Hij, die alles regelt, zonder wiens wil geen haar van ons hoofd wordt gekrenkt, geen muschje ter aarde valt, en wiens aanbiddelijk bestuur mischien nooit helderder blijkt, dan wanneer het Hem behaagt, het kwade in goed te veranderen, en licht te scheppen uit de duisternis!