Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1832

Een woord aan het Publiek ten opzigte van het uitbreken der Cholera Asiatica te Delft op den 24 Julij 1832. Ne cures ea, quae stulte miraris et optas Discere, et audire, et meliori credere non vis? horat. Epist. Lib. 1. Te Delft, bij B. Bruins. 1832. In gr. 8vo. ƒ :-50.

Ofschoon het publiek doorgaans weinig heeft aan geschillen, die tusschen geleerden, en vooral Geneeskundigen, gevoerd worden, er kunnen evenwel gevallen zijn, waarin zij toch verdienen opgemerkt te worden. Metderdaad betreft ook het onderhavig geschil niet zoo zeer bijzondere gevoelens of verschil derzelven, als wel het

[p. 579]

bestaan eener daadzaak, welke, van nabij gezien, althans voor het Delftsche publiek zoo onverschillig niet was. Partijen mogten in der tijd belang stellen, hoe de nu reeds overledene Geneesheeren verbrugge en hoogeveen over den aard der ziekte van zeker aanzienlijk man twistten, het kon slechts den lijder deren, dat beide Heeren ongelijk hadden, terwijl zij elk voor hun gevoelen streden. Doch rusten zij allen zacht! Men moge hunner om hunne verdiensten nog gedenken, hun boekje is reeds, met zoo vele andere geschriften van den dag, den gewonen weg gegaan. Wij durven den Heere westerouen van meeteren, wat zijn boekje betreft, wel geen beter lot voorspellen; wij meenen uit zijn geschrift zelve te kunnen opmaken, dat zijne eerzucht zoo verre niet strekt. Hij verlangde echter zich te zuiveren van eene aantijging, alsof hij onnoodigen schrik over de stad Delft had gebragt, en wil doen zien, dat hetgeen hij deed uit geen ander beginsel voortvloeide, dan het heil zijner medemenschen te behartigen. Gesteld eens, de Heer van meeteren ware te voorbarig geweest, deed hij dan zoo groot kwaad? Men had in zulk een geval het elkander vriendschappelijk onder het oog kunnen brengen. Maar nu? Wij zouden, op het ergst genomen, zeggen: de Heer van meeteren heeft te vroeg gezien, hetgeen spoedig daarna zich verwezenlijkt heeft. Hij, die van het tegenovergestelde gevoelen, daarbij van een luid gelach heeft doen blijken, had wel mogen bedenken, dat zijn gelach menigeen bittere tranen had kunnen kosten, welke ten slotte altijd voor zijne rekening gekomen waren.

Wij willen tot geene ontleding van het stukje overgaan. De Schrijver heeft zijne tweede spreuk, van horatius ontleend, wél betracht en is kort geweest; het vereischt dus niet veel tijd ter lezing. Zijne gezegden zijn ook zoo verstaanbaar geschreven, dat het boekje door elk kan gelezen worden, en wij wenschen het vooral in handen zijner stadgenooten. Zij zullen daaruit zien, dat het doel van van meeteren goed, ja edel was.

[p. 580]

Wij meenen den man ook te wél te kennen, om bij hem eenige andere drijfveer te vooronderstellen. Het kan zijn, dat men in het eene oogenblik meer bezadigd is dan in het andere; maar dit is zeker, dat Dr. van meeteren niet gedwaald heeft. Het geval was Cholera, en zal dit blijven, in spijt van hem, die, volgens het verhaal van eenen ooggetuige, toen het lijk ter schouwing nog naauwelijks van deszelfs kleed ontbloot was, onder een luid gelach den kreet ophief, dat dit geene Cholera Asiatica was. Nu, Cholera Asiatica en pulvis Algarothi zijn geene dagelijks voorkomende dingen!

Dr. van meeteren stelle zich tevreden. De Heeren, welke de lijderes onder behandeling hebben gehad, hebben als mannen van eer gehandeld; hunne verklaring strekt hun tot eer en moet hem voldoening zijn.

De verklaring, of liever het Rapport, aan Heeren Burgemeester en Wethouders te Delft gedaan, strekt ten bewijze - men zoude bijna zeggen, dat de Heeren toen nog geheel onbekend waren met de uitgangen der Cholera. Hebben of hadden zij toen onder anderen het Rapport over de Cholera van onze Commissie nog niet gelezen? Het zal ter zijner tijd aan waarnemingen niet ontbreken, waar de dood, op apoplexia sanguinea gevolgd, bewezen zal worden en - evenwel cholera voorafgegaan is! Heeren Burgemeester en Wethouderen konden echter in dezen slechts hooren, en zullen zeker tevens niet beslist hebben.

Doch genoeg. Wij waren reeds te uitvoerig. Wij zeggen van dit woord: het is een kort, bescheiden en waar woord. De Heer van meeteren ga voort met kalmte nut te doen; het gezegde van Prof. van der breggen blijve steeds het zijne, en hij trooste zich, dat ontijdig lagchen dikwijls naderhand vrees aanjaagt. Genesis XVIII: 15.