Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1832

De Fakkel, of Bijdragen tot de kennis van het ware, schoone en goede, verzameld door J.P. Sprenger van Eyk,Predikant te Rotterdam. 6de Jaargang. Te Rotterdam, bij Mensing en van Westreenen en de Wed. J. Allart.In gr. 8vo. X en 351 bl. ƒ 3-60.

Dit letterkundig Tijdschrift blijft bij voortduring aan het doel beantwoorden. Ook de zesde Jaargang is, gelijk de vorigen, van gemengden inhoud. In het eerste stuk wordt een moeijelijk, doch hoogst belangrijk onderwerp behandeld: De Geschiedenis, een zekere waarborg voor ons geloof aan den bestendigen, schoon langzamen voortgang der zedelijke veredeling van het menschelijke geslacht. Wat de hoofdzaak aangaat, zijn wij het geheel met den Schrijver eens, doch zouden hier en daar misschien in bijzonderheden een weinig verschillen. Dan volgt: Het waar en waardig karakter der Neder landers, tijdens de grondvesting hunner Republiek, blijkbaar in hunne Gedenkpenningen; door den Verzamelaar. Wij hebben deze Redevoering tot aanprijzing der vaderlandsche Penningkunde met veel genoegen gelezen. Het omschrift van den ouden Hollandschen gulden wordt in de laatste plaats vermeld. Ons is het altijd wenschelijk voorgekomen, dat men op de nieuwe munt deze zinsprenk had mogen behouden, die den

[p. 557]

godsdienstigen, vrijheidlievenden geest van onzen landaard zoo wél aanduidt. Eene drukfout is, bl. 45, vereeniging, waar men, blijkens den zamenhang, vereeuwiging moet lezen. De gunstige invloed van het karakter der Celtische, Germaansche en Noordsche Volken op de invoering en vestiging van het Christendom onder hen, is eene zeer lezenswaardige bijdrage. Thascius caecilius cyprianus wordt als Mensch en Christen in drie Voorlezingen geschetst door j. clarisse. Ook dit stuk bevalt ons bij uitnemendheid. In de Redevoering over den zamenhang onzer denkbeelden, door (nu wijlen) t. hoog, komt menige belangrijke zielkundige aanmerking voor. Van den Verzamelaar zelven is: Iets over de Bijbelverspreiding in betrekking tot den Slavenhandel in onze overzeesche bezittingen. Wij wenschen van ganscher harte, dat de uitkomst moge beantwoorden aan de gunstige verwachtingen des Eerw. stellers. De Voorlezing van h. altmann, over de hooge waarde eener goede Opvoeding, bevat veel goeds, dat vooral door ouders gelezen en behartigd behoorde te worden. Wij geven den verdienstelijken Onderwijzer in bedenking, of hij bl. 175, reg. 6 van ond., zijne meening niet beter door gebrek aan belangstelling uitgedrukt zoude hebben. Wij gebruiken het woord belangeloosheid gewoonlijk in een' anderen zin. Een klein stukje van naauwelijks vijf bladzijden, onder het opschrift: Gedachten over het verband tusschen Vaderlandsliefde en Wereldburgerschap, kan natuurlijk slechts wenken bevatten; doch deze weinige woorden zijn genoeg, om het oogpunt aan te wijzen, waaruit men de zaak moet beschouwen. Onder de rubriek Letterkunde vindt men: Iets over de vraag, in hoe verre kunnen de zoogenaamde Mémoires den pragmatischen Geschiedschrijver van nut zijn, en in hoe verre kunnen zij beschouwd worden hem hinderlijk te wezen; en: Aanteekening betrekkelijk het gebruik van den Hoed hier te lande. Het eerste stuk is zeker het belangrijkste, alhoewel de bijzonderheid aangaande den Hoed ook wel een plaatsje verdiende. Onder Landelijk Schoon wordt slechts één stukje medegedeeld, Het Rijn-Gau. Met veel genoegen lazen wij voorts onder de Reisverhalen het Togtje naar de landstreek Para in de Kolonie Suriname, door Mr. c.h. fokke. Minder aangenaam, maar toch belangrijk, is de lezing van het stuk, getiteld: Een paar dagen in de Provincie Antwerpen, of bezoek aan het Klooster van la trappe, bij Westmalle, in 1829. De Schrijver deelt letterlijk den inhoud van een klein geschrift mede, dat voor een' Hollandschen stuiver in het klooster te bekomen was. De titel daarvan is: Kort begrip van de levenswyze die men houd in 't klooster van la trappe, in Westmalle, gezeyd 't heylig hert, by Antwerpen, en van de gesteltenis in de welke men zyn moet om daer in te gaen. Bij het lezen moet men zich bedroeven over de verbijsteringen van het menschelijk verstand. Brieven van een Engelsch Reisgezelschap, uit Frankrijk, Zwitserland en Italië, (tweede

[p. 558]

Afdeeling) behelzen eenige vlugtige waarnemingen. Wij kunnen niet zeggen, dat dezelve ons bijzonder bevielen. Het kwam hier veel op de manier van beschrijven aan, en deze is geenszins boven het middelmatige. Eindelijk volgen eenige Dichtstukken, of liever dichtstukjes, van onderscheidene makers en van verschillende waarde; wij hebben de meeste echter met genoegen gelezen.

Omdat er zoo velen zijn, die de klanken ij en ei in de uitspraak niet onderscheiden, meenen wij, bl. 295, in rijstenbrei eene drukfout te moeten aanwijzen.