Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1832

Mijn Reiszak. Ontmoetingen, bijgewoonde tooneelen en aangeteekende gevallen op kleine togtjes door Holland en België, enz. Door G.H. Nagel.Te Amsterdam, bij H. Frijlink. 1831. In gr. 8vo. 288 Bl. ƒ 2-90.

De Heer nagel, reeds vroeger bekend door de berigten over zijne reizen naar en door meer verafgelegene streken, deelt onder dezen titel het een en ander mede, hem overgekomen en door hem bijgewoond in het vaderland zelf of in deszelfs nabijheid. De Schrijver heeft, hetgeen hij hier levert, onder veertien Hoofdstukken gebragt, van welke sommigen echter, bij wijze van episoden, meer dan één verhaal behelzen. Wij meenen, ten einde den lezer eenig denkbeeld te geven van den inhoud, dezelven onder de volgende rubrieken te kunnen brengen. Reisavonturen: Het Kasteel van Buren; De oude Zeeman; Uitstapje van Gent naar Duinkerken, en het Gezelschap in de Diligence. Plaatsbeschrijvingen: Bezoek op Slavante; Mijne wandeling naar Weert. Volksoverleveringen: De gevaarlijke Heide; Bruce's land; De Helsche Stoel. Schildering van Volkszeden en Karakter: De kermis te Ghistelles; Een nacht in de trekschuit. Vertellingen en militaire Anekdoten: Grootvaders koets; De eerste wacht; De oude Kapitein.

[p. 275]

De hier voorkomende stukken zijn nu eens van een' ernstigen, dan weder van een' meer vrolijken aard, allen echter in een' onderhoudenden stijl geschreven. De lezer oordeele uit het volgende, hetwelk wij overnemen uit het verhaal van eenen Franschen paruikmaker, aangaande zijn wedervaren in de Nederlanden omstreeks het einde der vorige eeuw: ‘Niet verre van mij zat een vrolijk gezelschap van een half dozijn boeren, die uit lange aarde(n) pijpen tabak rookten, hetgeen in Holland eene algemeene gewoonte is. De vloer was rondom hen met pijpenkoppen en stelen bezaaid; want nu en dan brak er een, in de drift van het gesprek, zijne pijp, zonder zich veel om dat verlies te bekommeren, hetgeen hij slechts door eenen vrolijken uitroep van: “Die is er al weer geweest!” (Di isdair ferdom al vere quevese) en eene order aan den waard om eene schoone pijp te kennen gaf. - Eensklaps stond één van het gezelschap op, en vroeg op een' onbeschoften toon, in erbarmelijk Fransch, of ik een patriot of een prinsman was? Ik wist, dat Holland in twee partijen verdeeld was, die elkander bij alle gelegenheden in het haar zaten, en ik vreesde, dat het mijne er niet weinig bij zou lijden, indien ik een verkeerd antwoord gaf, hetgeen echter maar al te ligt mogelijk was, dewijl de staatkundige gevoelens van die Heeren een diep geheim voor mij waren. Niettegenstaande dit gevaar, en mijne volkomene neutraliteit in de politieke geschillen van hun land, antwoordde ik zonder dralen: patriot; doch aan de verschrikkelijke blikken, die mijne examinatoren op mij wierpen, en hunne dreigende bewegingen, maar al te wel ziende, dat ik den bal misgeslagen had, en tegen zulk een ongeval reeds gewapend zijnde, liet ik onmiddellijk, en zonder de minste verlegenheid te toonen, op het woord patriot volgen: “Niks goed, patriot canaille, ondsvot; orange boven!” Nu daverde de herberg van het gejuich der boeren,’ enz.

‘Op zekeren dag [dit staaltje nog, om deszelfs naïveteit, ten gevalle van den lachlustigen lezer] was ik getuige van eene hevige box-partij tusschen een' karreman en een' lantarenopsteker. Het geschil was in eene kroeg ontstaan, uit de questie, wie van beiden het meest naar de mode gekleed was. De vuisten alleen konden de zaak beslissen, en zonder lang verwijl stonden de kampioenen met opgestroopte hemdsmouwen, te midden eener talrijke menigte nieuwsgierigen, dreigende tegenover elkander. Terwijl zij nu, naar de regelen der kunst, stooten toebragten en afweerden, en het bloed weldra hun gelaat en kleeding verwde, was het der moeite waardig, de gesprekken der toeschouwers te hooren, en met welke woorden van aanmoediging zij de eene of de andere partij zochten te onderschragen. Uit de spreekwijzen, die zij gebruikten, kon men gereedelijk opmaken, welk hun beroep of hunne kostwinning was, en zich eenigzins een denkbeeld vormen van de belangstelling, waarmede het Engelsche volk zoodanige tooneelen aanschouwt. Zoo riep, bij voorbeeld,

[p. 276]

Een Matroos. Sla hem zijn stuurboordsoog uit! Nog een schot onder water! Klamp hem ferm aan boord! Geef hem de volle laag!

Een Soldaat. Blijf op uw' post, Jan! Poets hem ter dege! Opgepast! Links gezien! Geef hem geen kwartier!

Een Barbier. Zeep hem goed in! Veeg hem regt langs het vel! Kom, beter aangezet!

Een Schoenmaker. Nog eens ferm op de leest geslagen! Borstel hem goed af! Dat was, bij mijn zolen, raak! Allons, leer om leer!

Een Kleêrmaker. Geef hem laken, jongen! Torn hem zijn falie los! Mik op zijn' vijsden knoop!

Een Slagter. Houd een goed bart! Geef hem op zijn knoken! Klop hem murw! Breek zijn gebeente! Nog een veeg over het kruis! Hij laat de tong al hangen!

Een Smid. Hamer er op, Bram! Lustig geslagen! Laat zijn aanbeeld klinken! Wat blaast hij!

Een Tapper. Kurk zijne oogen op! Toon dat je geest in je lijf hebt! Geef hem nog eens bescheid! Dat was een bitter slokje!

Een Glazenmaker. Verdonker zijn daglicht! Jij bent mijn diamantje! Stop hem ter dege aan alle kanten! Laat de zon door hem heen schijnen!

Een Afslager. Daar gaat hij! Geef hem den laatsten slag!

Een Bakker. Kneed hem goed, Jan! Val niet van de korst af! Wees zoo flaauw niet als een Fransch: broodje!

Een Pluimgraaf. Wees toch geen kuiken, Bram! Pluk hem! Haal hem de ingewanden uit het lijf!

Door deze en dergelijke kreten aangespoord, vochten de kerels als woedende leeuwen, en het duurde een' geruimen tijd, eer de overwinning zich voor een' hunner verklaarde. Eindelijk toch behaalde de karreman de zegepraal, en werd met een luid gejuich door zijne vrienden naar de kroeg geleid, om, niettegenstaande zijn' bebloeden kop, een' vrolijken roes te drinken. De arme overwonnene lantaren-opsteker bleef voor dood liggen, tot dat zijne aanhangers eene kar hadden gehaald, om hem naar huis te transporteren.’

Het komt ons voor, dat deze bladen, die aan betere tijden, volgens het zeggen van den Schrijver, hun bestaan verschuldigd zijn, zeer geschikt zijn, om, naar zijne bedoeling, ‘een enkel lachje te ontlokken aan zorgen, een uurtje verademing aan werkzaamheid te schenken, en eene welgevallige herinnering na te laten in het harte des lezers.’ - Eene gunstige ontvangst bevordere de bereiking van dit doel.

In N^o. IV. Boekbesch. bl. 183, reg. 8 van onderen, is eene lompe drukfout ingeslopen; daar staat, in het Latijn, Apelles voor Apellem. Bl. 160. reg. 1. lees onbezonnen. - N^o. V. bl. 207. reg. 9 v.o. lees dagbladen. Bl. 222, reg. 2 v.o. leze men: er drijft een bootje op zee!