Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1831

Carmina septem edidit Isaäcus Peerlkamp, Philos. Theor. Magister et Litt. Hum. Doctor, et Gymn. Lochem. Rector. Zutphaniae apud W.J. Thieme. 1830. 8vo. maj. 70 pag. f : - 80.

De Latijnsche Poëzij telt in ons vaderland niet meer zoo vele beoefenaren, als in vroegere eeuwen, toen daarentegen onze eigene Letterkunde met mindere vlijt en kieschheid behandeld werd. Wij hebben echter nog eenen hoeuft, speijert van der eyk, collot d'escury, peerlkamp, epkema en anderen, waarbij men welligt den te Parijs wonenden Leidenaar marron mag voegen. Prof. siegenbeek en andere letterkundigen tokkelen insgelijks nu en dan de Romeinsche lier. Ook de jongere peerlkamp, Rector van het Gymnasium te Lochem, aangemoedigd tot de uitgaaf van dezen bundel door het oordeel der Faculteit van Bespiegelende Wijsbegeerte en Fraaije Letteren te Groningen, gelijk dat te vinden is in de Jaarboeken dier Akademie van 1823-1824, en waarbij de jongelieden tot beoefening der Latijnsche dichtkunst worden aangespoord, voelde zich genoopt, de voortbrengselen zijner Muze aan het publiek te doen kenbaar worden.

Wij vinden hier vooreerst de Nodoreonteïs, een' Heldenzang, bl. 7-40. De held van het stuk, nodoreon, is een verdicht persoon. Hij wordt voorgesteld als een bewoner der landstreek, waar Sparta weleer gestaan had, en tegenwoordig zich Misitra verheft. De Turken waren op zijnen geboortegrond doorgedrongen. Al zijne betrekkingen, waaronder ook zijne vrouw, die, nadat zijne kinderen door de Barbaren vermoord waren, met hem wilde ontvlugten, waren door Nodoreon verloren, welke met vijftien andere Grieken zich in een gereed liggend vaartuig bergde. Toen zij op het punt waren, om op eene reede te ankeren,

[p. 510]

ontstond er een hevige storm. Het vaartuig leed eindelijk schipbreuk op eene onbekende kust. De vijftien andere schepelingen verkozen Nodoreon tot opperhoofd. Deze liet het land rondom opnemen, en men maakte zich eene legerplaats. Eens waren er zeven mannen op de jagt afgedwaald in een bosch, en zagen daar een aantal gewapenden op hen aankomen. Zij zochten weg te vlugten; maar Selinthus alleen ontkwam den gewapenden vreemden. Weldra echter deed hij een' zwaren val op de vlugt, brak de beenen, en werd, daar hij reeds tot op zekeren afstand genaderd was geweest, door zijne andere makkers op de schouders de legerplaats ingedragen, waar hij stierf aan de gevolgen. Wat nu de zes overige verdwaalden betreft, daarvan werd de oudste en traagste, Jarbas, het eerste, en daarna de anderen, gegrepen. Jarbas werd voor den zetel van Koning Glaurus gevoerd, die zelf een gevlugte Epiroot was, en door de vreemdelingen tot Koning was verkoren. Glaurus vernam deszelfs lotgevallen, en beloofde veilig verblijf aan de Spartanen. Weldra liet hij door een deel van zijn volk en de zes Spartaansche vlugtelingen de legerplaats opsporen, en nadat Selinthus plegtig begraven was, trekt Nodoreon met zijne veertien makkers naar den Koningszetel van Glaurus. De vlugtelingen krijgen het burgerregt, en Nodoreon, die zijne rampen aan Glaurus verhaald had, wordt mederegent van het Rijk van Glaurus.

Dit geheele verhaal is in den echten Epischen toon. Men valt aanstonds midden in de gebeurtenis, namelijk, daar Nodoreon met zijne medeschipbreukelingen op het onbekende eiland eerst aan wal stapt. Al het vroegere verneemt men uit de gesprekken, inzonderheid dat van Nodoreon met Glaurus. De bezongene daad is de vlugt van Nodoreon, om een nieuw vaderland te zoeken; de te ontwarren knoop is de schipbreuk met derzelver rampzalige gevolgen; de ontknooping is natuurlijk en gelukkig.

Nu volgen er drie droomgezigten (somnia) des Dichters, alle in Heroïsche maat, even als de Nodoreonteïs. Deze somnia staan in onderlinge betrekking en vormen één geheel van saryrischen inhoud, grootendeels tegen bilderdijk en zijne aanhangers gerigt. De Hekeldichter heeft zich, in den esthétischen zin des woords, zeer wel van zijne gekozene taak gekweten, en, om de geestige wijze van voorstelling, zouden wij gaarne eene schets dezer drie stukjes geven;

[p. 511]

maar, schoon Recensent over het algemeen andere gevoelens dan de Heer bilderdijk is toegedaan, begrijpt hij, dat er reeds genoeg vóór en tegen is aangevoerd, en hij zou onzen grijzen Hoofddichter, die reeds zoo diep ongelukkig is, ongaarne nog meerder grieven; veeleer wenschen wij, dat ieder medelijden hebbe, zoo wel met 's mans zwartgalligheid, als met zijne rampen. Aldus handelt de zachtmoedige en edeldenkende siegenbeek, die, zoo iemand, zich door bilderdijk mag beleedigd achten. Ook is dit de beste wijze, om den alles zwart inzienden bilderdijk tot gunstiger oordeel over zijne medemenscheu te bewegen. Hij is, naar wij vernemen, niet ongevoelig voor blijken van achting en grootmoedigheid; althans wij hopen en denken van hem het beste. Zijne bitterheid tegen sommigen, waardoor hij zich zoo vele vijanden gemaakt heeft, is welligt grootendeels een gevolg van ligchamelijke ongesteldheid. Spot en verguizing zijn althans het middel niet, om gunstig op hem of zijne volgelingen te werken. Wij gaan dan liever over tot de Elegiën; de eerste aan een' vriend, die den dood zijns broeders, welke ook een vriend des schrijvers geweest was, betreurde; de tweede, aan denzelfden over denzelfden, daar hij, op den wederkomenden jaardag zijns broeders, dezen nog in leven wenschte. Beide treurliederen zijn blijkbaar uit het hart geweld, en ademen den waren geest der Elegie. Met een' Alcaïschen Lierzang, tot vereeuwiging der dapperheid en standvastigheid van Capsalis, gedurende het beleg van Missolonghi, wordt deze fraaije bundel besloten. Het was Capsalis namelijk, die der strijdbare manschap den raad gaf om door te slaan, na alvorens de stad geheel te hebben ondermijnd; terwijl Capsalis met het weerloos gedeelte der bevolking zou achterblijven, en het kruid in de mijnen aan brand steken, wanneer de Turken in de stad waren; welk heldhaftig voornemen de groote man volvoerde, zoodra het de tijd was. Ook deze lierzang is wèl geslaagd, en inderdaad Horatiaansch. Capsalis zegt onder anderen:

Urbis canales sulphure, pulvere
Opplete, vos discedite, cedite!

Hic dum parabo non putatum

Exitium face fulminanti,

[p. 512]

 

Exite! nunquam consilium meum

 

Mente amovebunt nec lacrymae piae,

 

Nec vota, nec Divûm voluntas,

 

Nec Jovis arbitrium tonantis.

 

Pensare vultis vos beneficia?

 

Estote nunquam non memores mei,

 

Post fata sic vivam superstes,

 

Dictus amor populique cura.

Jammer is het, dat er, behalve de achter het werkje aangeduide, nog zoo vele drukfeilen zijn overgebleven, b.v. 10 vs. 2 nemorasaque voor nemorosaque, bl. 23 vs. 12 requivimus voor requievimus, bl. 45 vs. 5 ponae voor poenae, bl. 47 vs. 11 dulcidine voor dulcedine, bl. 48 vs. 2 v. o. meserebere voor miserebere; voorts de ij telkens voor y, en andere onnaauwkeurigheden meer. Wij wenschen spoedig een' tweeden druk, en dan kan dat alles ligtelijk verbeterd worden. De Heer Rector peerlkamp ga moedig voort op den gelukkig ingeslagenen weg!