Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830

Lichtgevende insekten in Zuid-Amerika.

Onderscheidene kleine diertjes geven bij nacht een zoo schitterend licht van zich, dat men, een derzelven op het blad van een boek plaatsende, bijna de kleinste letters kan lezen. Ook in Zuid-Amerika wordt zoodanige nachtlichter (noctilicus) gevonden, die aldaar cocujas heet en er zeer gewoon is. Hij heeft omtrent een en een' halven duim lengte, eene donkere kleur, en aan elke zijde eene kleine, gele, doorschijnende vlek; deze vlekken, even als die aan het onderste gedeelte van den glimworm, zijn lichtgevend en verspreiden een' zeer helderen glans in de duisternis. Wanneer men acht of tien van deze insekten in een fleschje doet, geven ze zoo veel licht als eene gewone kaars. Men verhaalt, dat de bewoners van Hispaniola (St. Domingo), vóór de aankomst der Spanjaarden, geen ander licht gebruikten. Toen Sir thomas cavendish en Sir robert dudley, zoon van den Graaf van leicester, de eerste maal op de Antilles landden, zagen zij eene groote menigte lichten in de bosschen zich bewegen, en meenden, dat de Caraïben zich in grooten getale vereenigd hadden, om hen terug te drijven; weshalve zij spoed maakten, om hunne schepen weder te bereiken.

In dit gedeelte der Nieuwe Wereld vindt men verscheidene andere soorten van lichtgevende insekten; maar de schoonste van allen zijn de lantaarndrager (fulgora lanternaria) en de kaarsdrager (fulgora candelaria). Beide deze diertjes verspreiden een zoo helder licht, dat men, bij nacht reizende, er den weg genoeg mede verlichten kan, als men drie of vier op een' stok hecht, waarvan men zich dan, als van eene toorts, bedient. Zij zijn zeer gewoon op Suriname. Zeker reiziger geeft het volgend berigt van de verbazing, welke hem dat licht veroorzaakte, toen hij het de eerste maal zag: ‘De Indianen bragten mij verscheidene lantaarn dragers, zonder mij iets van derzelver bijzondere eigenschap te zeggen. Ik sloot deze diertjes in eene groote houten doos. In het midden van den nacht maakten zij zoo veel leven, dat ik er van wakker werd, en niet wist, wat de

[p. 728]

oorzaak van dit geluid was. Zoodra ik bemerkte, dat het uit de doos kwam, haastte ik mij, om dezelve te openen; maar ik verschrikte, toen ik eene lichtstreep daaruit zag voortkomen. De insekten schitterden met helderen en telkens schooneren glans, terwijl zij al verder en verder kropen. Het licht van één dezer insekten is voldoende, om een nieuwspapier te lezen.’

Dr. darwin onderstelt, dat de lichtgevende eigenschap dezer diertjes moet dienen, om hun in de duisternis hun voedsel te doen vinden. Maar deze Geleerde schijnt niet opgemerkt te hebben, dat, onder de menigvuldige bij nacht werkzame insekten, er zeer weinigen zijn, die dit vermogen hebben, en dat evenwel alle derzelver verrigtingen in de beste orde blijven. Aannemelijker zal misschien de gissing zijn, dat dit licht hun tot een middel strekt, om wederkeerig de verschillende geslachten te onderscheiden, even als de grootere diersoorten elkander aan de stem onderkennen. Maar hoe dit zijn moge, als men het niet gezien heeft, kan men zich geen denkbeeld maken van de tooverachtige uitwerking, welke deze diertjes voortbrengen, wanneer zij in de dikke duisternis, te midden van een groenend woud der Nieuwe Wereld, zoo glansrijk schitteren. ‘Toen ik ze zag,’ zegt de reeds aangehaalde reiziger, ‘geraakte ik in verzoeking, om te gelooven, dat het tooverlichten waren, die moesten dienen, om de nachtelijke verlustigingen van oberon, van titania en van alle deze beminnelijke wezens der nieuwere fabelleer te verlichten.’