Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830

[p. 712]

Reizen door Rusland, Siberië, Polen, Oostenrijk, Saksen, Pruissen, enz. ondernomen door James Holman, Lid der Koninklijke Maatschappij, enz. gedurende des Schrijvers volkomene blindheid, enz. Uit het Engelsch. Met Platen. IIde of laatste Deel. Te Amsterdam, bij J. van der Hey en Zoon. 1829. In gr. 8vo. XVI, 351 bl. f 3-90.

Tot wegneming van het vooroordeel tegen deze reisbeschrijving, wegens den bijzonderen toestand des reizigers, hebben wij het noodige aangemerkt, bij de aankondiging van het eerste deel. Wij verlieten den Schrijver te Kazan. Dit tweede deel vangt aan met het verhaal van deszelfs verblijf, ontmoetingen en waarnemingen in die stad. Kazan verlaten hebbende, trekt hij het Ural-gebergte over. Ekatharinenburg is de eerste plaats, welke de schrijver in Aziatisch Rusland aantreft. Van daar vertrekt hij naar Tobolsk, reist verder Siberië door, en komt over Tomsk tot Irkoutsk, de hoofdstad van het Oostelijk Siberië. Daar echter wordt de reiziger ingehaald door een', hem op Keizerlijk bevel achterna gezonden, Luitenant van de Veldjagers, die hem belet zijnen togt voort te zetten, hem tot Moskou, meestal langs denzelfden weg, dien hij gekomen was, geleidt, en hem vervolgens door Polen over de Russische grenzen brengt. Eindelijk reist de schrijver door Duitschland, over Weenen, Berlijn en andere plaatsen, naar Hamburg, gaat daar scheep, en komt in Engeland terug. - Ziedaar den hoofdzakelijken inhoud der voortzetting en van het besluit der reisbeschrijving in dit deel. Daar de reiziger zijne lezers veelal geleidt in het door vreemdelingen minst bezochte gedeelte van het uitgestrekt Russisch gebied, doet dit laatste deel in wetenswaardige bijzonderheden en belangrijke ontmoetingen niet onder voor het, door ons reeds gunstig aangekondigde, eerste deel. Uitgenomen de gemelijke uitvallen van den schrij-

[p. 713]

ver over de volbrenging van het Keizerlijk bevel, hetwelk hem belette zijne voorgenomene plannen geheel te voleindigen, is ook de wijze, waarop hij zijne ontmoetingen verhaalt en zijne waarnemingen mededeelt, zeer onderhoudend. De vertaler geeft ook in dit werk, zoo wel door de overbrenging zelve in onze taal, als door zijne bijgevoegde aanmerkingen, blijken, dat hij ten volle berekend is voor zijne taak. Vooral stemmen wij in met zijne teregtwijzing van des schrijvers schampere beoordeeling van de behandeling, hem aangedaan door het Russisch Gouvernement. Wat ook holman aanwendt, om aan dien maatregel een geheimzinnig, staatkundig doel te doen toeschrijven, ook wij meenen het er voor te moeten houden, dat het avontuurlijke van des reizigers plan, om in zijnen weerloozen toestand zijnen togt tot daarhenen uit te strekken, waar, wegens de afgelegenheid der gewesten en het woeste der bevolking, den reiziger de bescherming van het Gouvernement geene genoegzame veiligheid kon verschaffen, den Keizer tot deze, anders eenigzins willekeurige, behandeling van den achtingwaardigen man heeft genoopt. Onder de achter het werk gevoegde aanmerkingen is vooral die tot opheldering van holman's opgave van landmaten en afstanden zeer doelmatig tot regt verstand van alwat in het werk daarop betrekking heeft. Onze aanbeveling van het eerste deel is dus ook van toepassing op het thans aangekondigde, hetwelk wij vertrouwen, dat door ons publiek met genoegen zal gelezen worden.