Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1830

Swaving's tienjarige militaire loopbaan. Door hemzelven beschreven. Met het Portret des Autheurs. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. 1830. In gr. 8vo. XXIV en 328 bl. f 3-60.

Onder dezen titel ontvangen wij hier het vervolg op swaving's Reizen en Lotgevallen, reeds in het jaar 1827 in het licht verschenen. De gretigheid, waarmede dat werk in der tijd gelezen is, de toen reeds gedane aankondiging van deze Tienjarige Militaire Loopbaan, waarborgen deze voortzetting van des Schrijvers levensverhaal eene gunstige ontvangst bij ons lezend publiek. Niettegenstaande swaving zich in dit gedeelte van zijne geschiedenis op een naderbij liggend grondgebied, in een ons meer gemeenzaam tijdperk bevindt, en zijne lotgevallen nu ook minder avontuurlijk zijn, handhaaft hij ook hier ten volle zijnen roem, als aangenaam, onderhoudend Schrijver. In zijne Reizen en Lotgevallen had de man zijnen levensloop verhaald tot op zijne terug-

[p. 392]

komst in het vaderland, in het begin van het jaar 1813, na alle zijne aanzienlijke Westindische bezittingen te hebben verloren. In dezen radeloozen toestand vormt hij het plan, om Garde d'Honneur in dienst van napoleon te worden, en verkrijgt, na het te boven komen van eenige zwarigheden, zijnen wensch. Als zoodanig houdt swaving zich eenigen tijd in Frankrijk op, bezoekt Parijs, houdt garnizoen te Tours en Tourenne, vertrekt naar het leger in Duitschland, deserteert in Beijeren uit het Fransche leger, komt in het vaderland terug, wordt aangesteld als Officier in Nederlandsche dienst, en treedt weder in het huwelijk. Na het opmerkelijkste verhaald te hebben van hetgeen hij heeft ondervonden en bijgewoond op zijne verschillende verblijfen- en garnizoensplaatsen, Breda, Venlo, Gent, Lier, Doornik, Antwerpen, Amsterdam, Bergen in Henegouwen, Brugge, Nieuwpoort, eindigt de Schrijver dit deel met het verhaal zijner aanstelling als Eerste Luitenant-Kwartiermeester bij de Artillerij- en Ingenieurschool te Delft. Swaving bezit de gaaf, om, door zijne wijze van voorstellen, ook aan datgene, wat in zichzelf niet veel belangwekkends bezit, eene geur en kleur te geven, waardoor het den lezer aangenaam onderhoudt. Evenwel wij genoten het genoegen der lezing niet onvermengd, daar zoo wel de geschiedenis van swaving zelv', als de wijze, waarop hij haar verhaalt, ten blijk verstrekt, hoe iedere leeftijd derzelver eigene ondeugden heeft, en hoe ligt uit een bedorven jongeling een bedorven man wordt, wiens vroegere ondeugden slechts door andere ondeugden worden afgewisseld. Rijpere jaren, de kennismaking en eindelijk daarop gevolgd huwelijk met zijne tegenwoordige echtgenoote doen den man wel minder blootgesteld zijn aan de grove uitspattingen der ontucht. Maar is de mensch nu beter geworden? Wij vreezen, neen. Zonder te verbleeken of te blozen, maakt hij gewag van zijne tours de baton in zijnen administrativen post, en van zijne onvoorziene emolumenten als Kwartiermeester. De door hem gepleegde vervalsching van

[p. 393]

een authentiek geschrift verhaalt hij zoo, alsof de schuld van dit feit meer aan 's Konings decreet, hetwelk hij daardoor wilde ontduiken, dan aan hemzelv' toe te schrijven ware. Zoo kan iedere dief zeggen: ‘Ik ben niet schuldig; maar wel de wet, die het stelen verbiedt.’ Dat iemand in swaving's omstandigheden tot misstappen vervalt, is, ofschoon niet goed te keuren, echter menschelijk. Maar dat men, na de straf der geregtigheid ontkomen te zijn, uit zijnen veiligen schuilhoek op eene ligtzinnige wijze die misstappen gaat verbreiden, zijne buitensporigheden daarmede verontschuldigt, dat deze de verwezenlijking zijn van zijn in het grootboek der predestinatie opgeschreven levenslot; dit geeft, gelijk wij vreezen, ten aanzien van 's mans zedelijkheid, weinig goeds te kennen. Meent swaving het in ernst, als hij zich op de predestinatie beroept? Wij weten het niet; maar het eerste zou noch zijn verstand noch zijne zedelijke beginselen tot eer verstrekken, en, wat spotternij betreft, hebben de aanhangers eener meer liberale denkwijze zulk eene hulp en dezen verdediger niet noodig. De nietsbeteekenende, jammerlijk mislukte verdediging van het tweegevecht, die hier voorkomt, is een overtuigend bewijs, dat de Schrijver waarheid spreekt, als hij van zichzelven zegt, dat de zedepredikatiën zoo min, als wijsgeerige betoogen, in zijn vak vallen. De slotsom van alles is dan, dat, wanneer de lezer onder de aandacht houdt, dat swaving, wegens het bedorvene van zijne zedelijke beginselen, zoo min een beoordeelaar is van personen en daden, wiens oordeel men voor onfeilbaar kan houden, als een geschikt voorbeeld van navolging, en dit boek aanmerkt, in zoo ver het slechts verhaalt, als eene bijdrage tot vermeerdering van zijne wereld- en menschenkennis, deszelfs lezing, bij het aangename van het onderhoud, hetwelk het verschaft, ook in meer dan één opzigt nuttig zijn kan. - Het portret in groot costuum heeft veel van caricatuur, of liever van een paskwil op den man, wien het verbeeldt.