Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1829

De tweelingen.

(Eene ware Gebeurtenis.)

In den herfst van 1826 bezocht ik de stad N., overschoon gelegen op den wester oever van de rivier Connecticut. Mijne zaken bragten mij ten huize van B., een' Regtsgeleerde van zeventig jaren, thans rustende van zijnen arbeid, en de vruchten genietende van een leven, even gelukkig als volstandig toegewijd aan zijn beroep. Zijne zijkamer was ruim en rijk versierd met keur van schilderijen. Eene derzelven trok inzonderheid mijne aandacht. Zij vertoonde eene moeder met twee schoone kinderen, in elken arm een; een dunne sluijer was als over de groep geworpen, en een derde drukte de lippen op moeders wang. ‘Dat,’ riep ik uit, op het schilderstuk wijzende, ‘is eene fraaije schilderij. Zeg mij, bid ik u, wie verbeeldt het?’ - ‘Het is eene moeder en hare tweelingen; het stuk zelf wordt zeer fraai geacht; maar ik waardeer het nog hooger, van wege de herinneringen, aan hetzelve verknocht.’ Ik zag mijnen vriend aan; hij verstond mij. ‘Ga zitten,’ sprak hij; ‘ik wil u de historie van dit schilderstuk verhalen.’ Wij zetteden ons nader, en mijn vriend deed mij het volgende verhaal.

Tijdens den omwentelingskrijg woonde in het westelijk deel van Massachusetts een landman, met name stedman. Hij was een wakker man, van zeer achtingwaardige Engelsche afkomst, welopgevoed, zich onderscheidende door ongemeene vastheid van karakter, onkreukbare eerlijkheid, en standvastige verkleefdheid aan zijnen Koniug. Zijne achting was zoo wèl gevestigd, dat, zelss toen de geweldigste afkeer tegen het Koningschap zich bij de gemeente openbaarde, stedman, schoon een Tory, om zijne staatkundige gevoelens geenen overlast had te lijden.

[p. 371]

Thans verscheen het tijdstip, dat burgoyne uit het Noorden kwam opdagen; een tijd van groote bezorgdheid voor de vrienden zoo wel als de vijanden der omwenteling, en die hunne uiterste krachtinspanning vorderde. De patriotsche Militie schaarde zich onder den standaard van gates en stark; terwijl velen der Torys zich naar het hoofdkwartier van burgoyne en baum begaven. Onder de laatsten was ook stedman. Zoodra hij zulks als uitgemaakten pligt beschouwde, nam hij een teeder afscheid van zijne echtgenoote, eene vrouw van ongemeene schoonheid, van zijne tweelingzonen en zijne dochter. steeg te paard, en vertrok. Hij voegde zich bij de rampspoedige togtgenooten van baum, en werd, door den zegepralenden stark, nevens anderen, krijgsgevangen gemaakt.

Hij gaf zich geene moeite, om zijnen naam of karakter te verbergen; beide waren dus weldra bekend, en hij werd diensvolgens, als een verrader, naar den kerker gevoerd. Die kerker nu bevond zich in bouwvalligen toestand. De landman werd, op zekeren nacht, gewekt door verscheidene personen. ‘Gij kunt,’ zeiden zij tot hem, ‘uwe vrijheid erlangen: wij hebben eene bres gemaakt in de gevangenis, door welke gij kunt ontsnappen.’ Tot hunne verbazing, echter, weigerde stedman hardnekkig, dezelve te verlaten. Vergeefs drongen zij bij hem aan: vergeefs hielden zij hem voor, dat zijn leven op het spel stond. Zijn antwoord was, dat hij een eerlijk man was, een onderdaan van Koning george, en dat hij, om zijnen hals van de galg te bevrijden, niet bij nacht steelswijs door een gat wilde kruipen, en de rebellen op die wijze ontloopen. Alle hunne pogingen vruchteloos vindende, verwijderden zich zijne vrienden ten laatste, niet zonder hunne geraaktheid te doen blijken.

Eindelijk kwam ook zijne zaak aan de orde van den dag. De plaats, waar het Hof zitting hield, was ongeveer 60 mijlen van daar gelegen. Stedman deed den Schout (Sheriff), die hem kwam afhalen, opmerken, dat het kosten en ongerijf zou uitwinnen, wanneer hem vergund werd, alleen en te voet derwaarts te gaan. ‘En ondersteld,’ zeide de Schout, ‘dat gij uw lijfsbehoud boven uwe eer steldet, en mij u in het Britsche kamp liet zoeken?’ - ‘Ik dacht,’ hernam de landman, bloedrood van verontwaardiging, ‘dat ik sprak tot iemand, die mij kende.’ - ‘Ik ken u inderdaad.’ zeide de Schout; ‘ik schertste slechts; gij zult

[p. 372]

uwen zin hebben. Ga, en over drie dagen wacht ik u te S.’ De landman ging, en ten bestemden tijde leverde hij zichzelven in handen van den Schout.

Mijne taak was het, hem als Advocaat bij te staan. Stedman stond er op, voor het Hof, om zijne gansche historie te verhalen; en, wanneer ik partij wilde trekken van sommige kunsttermen, viel hij mij telkens in de rede, zeggende, dat hij mij niet had aangenomen om te draaijen, maar alleen om hem bij te staan in het vermelden der waarheid. Nimmer heb ik zulk een voorbeeld van eerlijke naauwgezetheid bijgewoond. Het was aandoenlijk, getuige te zijn van zijne zucht voor strikte, onbewimpelde waarheid, hem verheffende boven elke andere bedenking, en zijne borst beheerschende, als een gevoel, sterker zelfs dan de liefde tot het leven. Meer dan eens zag ik tranen in de oogen zijner Regters. Nooit voorheen, noch sedert, heb ik zulk eene belangstelling gevoeld in eenen kliënt. Ik pleitte voor hem, gelijk ik zou gepleit hebben voor mijn eigen leven. Tranen perste ik af; en toch vermogt ik niet, het oordeel te zwenken van gestrenge mannen, meer gedreven door pligtbesef, dan door de meêwarige inspraak der menschelijkheid. Stedman werd ter dood veroordeeld. Ik zeide hem, dat er kans van pardon bestond, wanneer hij daar om wilde verzoeken. Ik stelde een verzoekschrift op, en verzocht hem, dit te teekenen; maar hij weigerde zulks. ‘Ik heb,’ dus sprak hij, ‘gedaan, wat ik pligt achtte. Ik kan vergiffenis vragen van mijn' God en mijn' Koning; maar huichelarij zou het zijn, vergeving te vragen van deze menschen, voor eene daad, welke ik andermaal zou verrigten, zoo ik wederom in gelijke omstandigheden werd geplaatst. Neen! verg mij niet, dit verzoekschrift te teekenen. Indien, hetgeen gij de zaak der vrijheid van Amerika noemt, het bloed vordert van een eerlijk man, voor de gemoedelijke vervulling van hetgeen hij pligt keurt, laat mij dan deszelfs slagtoffer zijn! Ga naar mijne Regters, en zeg hun, dat mijne vrees noch hope op hen berusten.’ - Vruchteloos was het, dat ik de zaak aandrong, en ik verwijderde mij als wanhopig.

Huiswaarts keerende, ontmoette ik toevallig een mijner bekenden, een jong man van schitterende talenten, bezield met eene hartstogtelijke zucht voor de schilderkunst. Dit dreef hem telkens aan tot uitstappen door het land, met oogmerk om zulke voorwerpen en tafereelen te schetsen, als

[p. 373]

hem belang inboezemden. Hij keerde juist terug van eene dier omzwervingen. Ik vond hem zittende voor zijn' ezel, de laatste toetsen gevende aan de schilderij, welke uwe bijzondere aandacht trok. Hij vroeg mijn oordeel over dezelve. ‘Een schoon stuk,’ zeide ik; ‘is het verdichting, of zijn het portretten?’ - ‘Het zijn portretten,’ hernam hij; ‘en, behoudens misschien eene kleine opsiering, zijn het, zoo ik mij niet bedriege, strikt gelijkende portretten van de vrouw en kinderen van uwen ongelukkigen kliënt stedman. In den loop van mijne wandeling bragt het geval mij aan zijne woning te H. Nooit zag ik eene fraaijer groep! De moeder is eene uit duizend, en de tweelingen zijn een paar Cherubijnen.’ - ‘Zeg mij,’ riep ik, de hand naar het schilderstuk uitstrekkende; ‘zeg mij, zijn het waarlijk getrouwe en welgelijkende portretten van de vrouw en kinderen van stedman?’ Mijne drift deed mijnen vriend mij met verbazing aanstaren. Hij verzekerde mij andermaal, dat, voor zoo veel hij over zijne eigene gewrochten vermogt te oordeelen, de portretten bijzonder geleken. Ik vroeg niets meer, maar greep de schilderij, en vloog met dezelve naar den kerker van mijnen klient. Ik vond hem gezeten, het aangezigt met zijne handen bedekkende, en, naar het scheen, door bittere gemoedsaandoeningen gefolterd. Ik plaatste het tafereel op zulk eene wijze, dat het niet missen konde, of hij moest het opmerken. Ik leide het verzoekschrift op de kleine tasel naast hem neder, en verwijderde mij haastig, zonder te spreken.

Na verloop van een half uur keerde ik terug. De landman greep mijne hand, terwijl de tranen langs zijne wangen biggelden; zijne oogen staarden op de schilderij, vervolgens op het verzoekschrift. Hij sprak geen woord, maar reikte mij het laatste over. Ik nam het aan, en verliet het naar verblijf. Het verzoekschrift was geteekend. Het vond een gunstig gehoor, en stedman werd op vrije voeten gesteld.