Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1829

De dood van Ali-Pacha van Janina.

(Uit eene nieuwe Reis in Turkije van r. walsh, behoorende tot de Ambassade van Lord strangford.)

De dood van ali is op verschillende wijzen, doch meestal onnaauwkeurig, verhaald. Ziehier (verkort) de echte bijzonderheden, ontleend uit den mond van den Reis-Effendi, alsmede van ooggetuigen.

Ali had, als geheimen Agent, die hem van alles, wat er voorviel, heimelijk verslag deed, te Konstantinopel een' Albaneschen Turk geplaatst; maar, hem van verraad verdenkende, besloten, zich van hem te ontdoen. Twee andere Albanezen kregen last, hem te vermoorden; maar, op zijne beurt wantrouwend geworden, konden deze zendelingen hem niet dan voor een venster te spreken krijgen. Onder schijn van hunne brieven voor hem te zoeken, grepen zij heimelijk naar hunne pistolen, losten die op hem, en kwetsten hem, zonder hem te dooden. Van dezen aanslag, dien een der afgezondenen met het leven boette, werd der Porte berigt gedaan, die zich de zaak aantrok, en dezelve te baat nam, om een' firman uit te vaardigen, bij welken ali werd vervallen verklaard van zijn bewind, en hetzelve aan zijnen vijand opgedragen. Hij weigerde aan dit bevel te gehoorzamen; en, op raad van halet-Effendi werd een leger tegen ali afgezonden, en hij, door hourchid-Pacha, ten laatste zoo zeer in het naauw gebragt, dat hij zich genoodzaakt vond, eene wijkplaats te zoeken in de sterkte van Janina, met ongeveer 50 hem getrouw geblevenen. Dit was een gebouw van drie verdiepingen: hij zelf, met de zijnen, besloeg de hoogste; zijne schatten, die onmetelijk geacht werden, waren geplaatst op de tweede; terwijl de eerste vol was van kruid en andere brandstoffen, dusdanig verdeeld, dat zij, op een' enkelen wenk, te gelijk konden losbarsten. Hourchid, van alles onderrigt, deed hem weten, dat zijn

[p. 34]

voornemen, om zich met al zijne schatten in de lucht te doen springen, hem bekend, maar dat hetzelve nutteloos was, naardien, zoo hij weigerde zich onvoorwaardelijk over te geven, hij, hourchid, zelf onmiddellijk het kruid zou komen in brand steken. Deze bedreiging verschrikte den grijsaard; en de zucht tot het leven zegepraalde, in het oogenblik zelve, dat hetzelve voor hem van geene waarde meer konde zijn. Na eenige onderhandelingen kwam men overeen, dat ali met zijn' kleinen volkshoop de vesting zoude ruimen, en zich begeven naar een eilandje in het meer nabij de stad, om aldaar de bevelen des Sultans te verbeiden. Hij werd aldaar ontvangen met al de eere, aan zijnen rang van Pacha en Gouverneur verschuldigd. Verscheidene Pachas van minderen rang kwamen, schier elken dag, hem bezoeken. Op den 5 Februarij maakte ook de Gouverneur van Morea, mohamed-Pacha, bij hem zijne opwachting: zij hielden een lang en geheim mondgesprek, en wederzijdsche vriendschap greep tusschen hen plaats. Mohamed, aan ali gevraagd hebbende, waarmede hij hem voor zijne tafel konde dienen, verzocht de grijsaard, na zijne religieuze bezwaren te dezen te hebben doen gelden, hem om zekere soort van versterkenden wijn, welke hem dan ook beleefdelijk werd toegezegd. Na een allerminzaamst onderhoud stond de Pacha van Morea op, om afscheid van ali te nemen, en beiden wedijverden, als 't ware, in vriendschapsverzekeringen. Naardien zij gelijken rang hadden, rezen zij gelijktijdig van de sofa, op welke zij gezeten waren. De Pacha van Morea, heengaande, groette plegtstatig, zich zeer laag buigende; die van Janina desgelijks; maar, vóór hij zich konde oprigten, trok mohamed zijn slagzwaard, en stak hetzelve met zulk eene kracht ali in de borst, dat het hem het hart doorboorde, en hij dood voor zijne voeten nederviel! Zijn moordenaar, met het bebloede zwaard in de hand, verliet terstond het vertrek, en verkondigde, dat ali opgehouden had te bestaan. Eenige soldaten uit het gevolg van mahomed stoven binnen, en, na het hoofd van ali van het ligchaam te hebben gescheiden, vertoonden zij hetzelve, zegepralend, aan het volk, als dat van een' verrader. Diens soldaten, na een' korten, maar krachtigen wederstand, werden overweldigd; en zij, die aan het bloedbad ontsnapten, voegden zich bij de overwinnaars, uitroepende: ‘Leve de Sultan en diens Vizier hourchid-Pacha!’ - Dit was het uiteinde van ali-Pacha. Deszelfs

[p. 35]

moordenaar handelde volgens stellige orders van het Turksche Gouvernement, hetwelk zulks openlijk erkende, en mohamed met de grootste eerbewijzingen overlaadde.

Het hoofd van ali werd op den 24 Februarij op de plaats van het Serail voor het publiek ten toon gesteld. Door een' Janitsaar verzeld, begaf ik mij mede derwaarts. Als Pacha, werd zijn hoofd niet op de poort van het Serail gehecht, maar geplaatst in eene kom, op een' lagen marmeren pilaar, waar het ('t zijn de woorden des Schrijvers, Lezer!) volmaakt geleek op het hoofd van joannes den dooper. Boven hetzelve was een geschrift, zijne beschuldiging vermeldende. Een Bostandgi stond ter zijde, met een' staf in de hand. - De Turken zijn zeer bedreven in de kunst, om de dus ten toon gestelde hoofden te prepareren. De uitwendige vorm, de trekken, de gelaatsuitdrukking zelve weten zij, tot zekere mate, te behouden, of liever te herstellen; gelijk dan ook die van den beruchten ali-Pacha van Janina allezins kenbaar, en zelfs al het karakteristieke bewaard was gebleven.