Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1829

Onderzoek wegens het Leerstuk van 's Menschen Verdorvenheid en Erfzonde. Uit het Fransch. Gij alle zijt moeijelijke vertroosters. Job XVI:2. Te Amsterdam, bij Gebroeders Diederichs. 1829. In gr. 8vo. 59 Bl. f :-50.

Eene gebrekkige vertaling van een stuk, dat in de Revue Protestante van October 1828 wordt gevonden. Men zoude kunnen vragen, of de overbrenging in het Nederduitsch wel noodig of nuttig ware. Naar luid des korten voorberigts, is dit belangrijke onderwerp, in

[p. 563]

vroegere dagen, hier te land(e), dikwerf met naauwkeurigheid behandeld geworden. De veelvuldige woelingen van sektengeest en dweeperij geven aanleiding, dat men over oude twisten op nieuw de gedachten laat gaan. In de hoofdzaak zijn wij het eens met den steller van dit stukje, en echter beviel ons zijn geschrijf niet bijzonder. Eerst wordt hier over de geschiedenis van het leerstuk der menschelijke verdorvenheid en erfzonde gehandeld, voorts over den val van Adam en diens staat van regtheid. De Schrijver weidt vrij breed uit over het Scheppingsverhaal bij mozes, en over het gebruik der namen Jehova en Elohim. Hij betoogt, dat het gevoelen der zoogenaamde regtzinnigen strijdt tegen de duidelijke leer der schriften van O. en N. Verbond. Op gronden van wijsgeerte wordt voorts het gemelde leerstuk bestreden. Wij meenen echter in dit opstel dien bezadigden toon, die juiste onderscheiding, die bondige redenering weleens te missen, welke het onderwerp vereischt. Eene enkele plaats, naar ons oordeel eene der besten, willen wij voor onze lezers afschrijven: ‘Ook zij, die zoo luide schreeuwen over de zwakheid van hart en verstand, welke de verdorvenheid hunner natuur zoude bewijzen, zij zelve twijfelen geen oogenblik aan hunne (eigene) regtheid en kracht, zoodra het aankomt op leerstellige ontwikkeling (dès qu'ils dogmatisent, staat er in het oorspronkelijke; zoodra zij dogmatiseren - met hun stelsel voor den dag komen). Alsdan zijn zij niet meer verdorven. Hunne (hun) geest predikt, alsof zij de wetenschap bij ingeving ontvangen hadden. Zij verheffen zich tot leeraars van het menschdom. Hunne aangeborene verdorvenheid verdwijnt, en men is getuige van het belagchelijke schouwspel, dat deze arme menschen ons, zoo als wij dan zijn, uitmaken voor al wat boos en zondig is. Zij zelve ontdekken niet, dat, indien wij alle inderdaad bedorven waren, niemand daaraan denken zoude, om eenig verwijt te doen.’

Gebrekkig noemden wij de vertaling. Reeds bl. 5 stuit men op het zestiende jaarhonderd. Van waar toch in

[p. 564]

eene vertaling uit het Fransch deze Germanismus? Menigvuldig zijn de onnaauwkeurigheden, het geheele stuk door, die schijnen aan te duiden, dat de Vertaler óf zijnen Schrijver niet wel verstond, óf in het Nederduitsch zich kwalijk wist uit te drukken, óf met te veel overhaasting is te werk gegaan. Wij hebben het oorspronkelijke voor ons liggen. Van al het gebrekkige, waarop bijzonder onze opmerkzaamheid viel, worde alleen het volgende, ter proeve, hier aangestipt: Ziedaar de altijd beklaaglijke gestalten, waarin men, op verschillende wijze, het geloof voor de kwijnende harten van onzen tijdkring weet te tooijen, in plaats van: - vormen (formes), in welke men het geloof..... tijdperk (époque) aanbiedt (offre). - De sektengeest verkondigt niet zoo zeer het Evangelie (dit zoo zeer is bijvoegsel des Vertalers), maar levensregels, die onverzettelijk tot grondsteun dienen van het gebouw der Openbaring. Wie kan dit verstaan? In het Fransch luidt het geheel anders: .... non pas l'Evangile, mais ce qu'il appelle les doctrines vitales, qu'il pose inflexiblement pour base de tout l'édifice révélé. Terstond daarop volgt: Aan een opregt wijsgeer, die zich niet vermoeit, dan met een oppervlakkig en onbepaald geloof, enz. Dit moet vertaling heeten van de woorden: A un philosophe sincère, qui se fatigue de ne croire que vaguement. Men zou kunnen overzetten: Aan een opregt wijsgeer, die het moede is, slechts op onzekerç wijze te gelooven, d.i. door twijfelingen zich te laten slingeren. Op bl. 7 staat, dat de Roomsche kerk zeer wel weet, dat de hedendaagsche vernuften verreweg de voorkeur geven aan haar oud en plegtstatig gezag, aan de prachtvolle onbeweeglijkheid van haar geloof, aan de heerschappij van hare biecht en aan de onbeschaamde dwingelandij harer aanhangelingen; hetgeen zijn moet: - voorkeur geven aan - boven den dwang der (uitstaande) belijdenissen, of formulieren van eenigheid, en boven de trotsche dwingelandij der sekten. Met woord confession heeft den Vertaler in verwarring gebragt. Ook op de volgende blad-

[p. 565]

zijde is het verkeerdelijk biecht vertaald, in plaats van belijdenis Wat moet men, bl. 14, verstaan door doodgeborene kinderen, welke slechts weinige uren leefden? Zoo staat er evenwel ook in het oorspronkelijke; misschien is het woordje of uitgevallen. De Bisschop van Hippone, bl. 17, zal zeker zijn moeten de Bisschop van Hippo; en bl. 18 leze men: deze booze geest van den Antichrist, niet: deze duivel van den Antichrist. - Doch genoeg hiervan. Het lust ons niet, meer bewijzen bij te brengen.