Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1829

Nieuwe Tafereelen uit de Geschiedenis der Lijfstraffelijke Regtspleging, door J.B. Christemeijer. Te Amsterdam, bij G.J.A. Beijerinck. 1828. In gr. 8vo. VII, 280 bl. f 3-25.

De Heer christemeijer gaat voort in het reeds vroeger door hem met lof betreden spoor, en levert in dezen bundel zes verhalen. I. Simon eeken, of het verderfelijke van het Bijgeloof, in zijne beginselen en uitwerkselen aangewezen. II. Het Wolvenspoor, of de Jagt in de Papenkelderduinen. III. De Ontmoeting op den Zeedijk, of de zwervende Bedelaar. IV. De spanen Doos, of het Familiegeheim. V. De Reis naar Aurich, of treffend blijk van eene vergeldende Voorzienigheid. VI. Het Verhoor op 's Gravenstein, of de Zwartjes-bende. Dit werk kan, ofschoon op zichzelf een geheel uitmakende, beschouwd worden als ten vervolg strekkende op des Schrijvers Belangrijke Tafereelen uit de Geschiedenis der Lijfstraffelijke Regtspleging, enz. welk werk door ons lezend publiek met zoo veel graagte is ontvangen, dat van hetzelve reeds een tweede druk is in het licht verschenen.

Het is waar, de behandeling van zulke onderwerpen, als waarmede de Heer christemeijer zich meestal bezig houdt, vertoont veel, hetgeen voor de menschheid vernederend, en daarom geschikt is, om treurige aandoeningen in de ziel op te wekken. Maar, wij stemmen het den Schrijver toe, de bedoelde soort van verhalen heeft toch altijd hare

[p. 452]

belangwekkende zijde en iets eigendommelijks, dat den leeslust bijzonder uitlokt, en de aandacht boeit en gaande houdt. Onder schier alle volken levert deze soort van gebeurtenissen dan ook doorgaans de stof op voor volksvertellingen, die dikwijls honderden jaren, enkel door de mondelinge overlevering, voor de vergetelheid bewaard worden, en juist daardoor het bewijs opleveren, welk eene geliefkoosde bezigheid het is, de aandacht met dezelve onledig te houden. Christemeijer verstaat meesterlijk de kunst, om, zoo als men het in 't gewone verkeer noemt, aardig te vertellen in den beschaasden volkstoon. In deze soort van stijl kunnen deze, en des Schrijvers vroegere verhalen, zelfs dienen als modellen. Zonder het verhaal met valsche sieraden op te tooijen, weet hij de verschillende bijzonderheden steeds in dat licht te plaatsen, in hetwelk zij het meeste belang wekken. Al is het, dat men reeds vroeger, door mondeling verhaal of geregtelijke gedenkschriften, met sommige van de hier verhaalde gebeurtenissen bekend moge zijn, hetgeen zeer wel mogelijk is, omdat deze verhalen allen den duidelijken stempel der waarheid dragen, en allen de naastvoorgaande of tegenwoordige eeuw en ons vaderland tot tijd en plaats hebben, waarin zij zijn voorgevallen, de wijze, op welke de geregten door den voordiener zijn toebereid en opgedischt, zal ze weder met smaak doen gebruiken. Houden wij om dit een en ander dit boek voor onderhoudend, wij meenen ook, dat deszelfs lezing eene nuttige bijdrage kan verschaffen tot bevordering van menschenkennis, tot afschrikking van de ondeugd, en tot erkentenis en eerbiediging van eene vergeldende Voorzienigheid. Wij hebben het boek met een treurig genoegen gelezen. Zullen wij nu nog eens gaan zoeken naar gebreken? Liever wenschen wij aan hetzelve vele lezers toe, en aan den Schrijver de gelegenheid en aanmoediging, om nog verder door zijnen arbeid bij te dragen tot nuttig onderhoud van zijne landgenooten.