Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1829

Wederlegging der Verhandeling over de Verantwoordelijkheid der Ministers volgens het Nederlandsche Staatsregt. Te Arnhem, bij C.A. Thieme. 1829. In gr. 8vo. 56 Bl. f :-75.

Er is veel geschreven over de Ministeriéle verantwoordelijkheid. Recensent is van begrip, dat de staat der kwestie door weinigen goed gevat is. Bij het verslag, hetwelk gegeven is van de Verhandeling over die verantwoordelijkheid, is, ver trouwen wij, voldoende aangewezen, dat het dien Verhandelaar mede niet gelukt was, denzelven uit het ware oogpunt te beschouwen; maar ook den Schrijver van deze voorliggende Wederlegging is het niet te beurt gevallen, den waren cardo quaestionis te vatten. Het is toch, wat den eersten betreft, al meermaals gezegd: dat er wel eene verantwoordelijkheid bestaat, maar aan den Koning, als Lastgever, en niet aan de Natie, wijl de eerste, niet de laatste, aan de Ministers de commissie of functie opdraagt, om zekere takken van algemeen bestuur in hunne werkzaamheden te omvatten. De Schrijver der tegenwoordige Verhandeling betoogt, en hij doet dit met kracht van redenen, dat het Ministerie aan de Natie behoorde verantwoordelijk te zijn. Maar, wij verkeeren thans niet in Republica constituenda; integendeel, het is in Republica constituta, dat wij ons bevinden; en het is dus niet de vraag, of het wenschelijk zij, dat er eene verantwoordelijkheid der Ministers aan de Natie bestonde - maar wel, of dezelve besta. Deze laatste vraag nu kan, onzes achtens, door geen mensch bij gezonde zinnen toestemmend beantwoord worden: want het is bij ons boven allen twij-

[p. 407]

fel verheven, dat de Grondwet ganschelijk zwijgt van verantwoordelijkheid der Ministers aan de Natie; en dit stilzwijgen kan door geene wetduiding worden aangevuld. Doch, wil men de wenschelijkheid bewezen zien, om de Ministers ook aan de Natie rekening en verantwoording schuldig te doen stellen, dan moet men erkennen, wij herhalen het, dat dit punt hier op eene allezins overtuigende wijze is aangedrongen. Zeer juist vraagt de Schrijver in zijn voorafgaand woord aan den Lezer, of eene Regtbank niet vrij is in de uitoefening harer werkzaamheden, wijl er een gezag bestaat, dat haar binnen de door de wet bepaalde bevoegdheid doet blijven? en hoe men dan de Koninklijke magt verkort kan achten, wanneer er een gezag of eene instelling bestond, strekkende om tegen (de Schrijver zegt voor) hare overschrijding of uitbreiding te waken? Hij heeft getracht, in deze Wederlegging, aan te toonen, dat die instelling ook door onze Grondwet, hoezeer daarin niet letterlijk uitgedrukt, gewild is; maar hij heeft dit echter niet aangetoond, dewijl niemand het onmogelijke vermag. Hij geeft echter genoeg bewijzen van zijne kennis en ondervinding, om te begrijpen, dat verantwoordelijkheid letterlijk moet uitgedrukt zijn, en dat dezelve bij wijze van Fictio Juris nimmer kan aangevuld worden. Voor het onbevooroordeeld en onpartijdig oog van elken Lezer zal zich de Schrijver overigens als een zeer kundig en weldenkend man legitimeren; en betere legitimiteit is er niet te begeeren. Vooral is hij gelukkig geslaagd in zijne toelichtende vergelijking der Koninklijke magt in Nederland met die in Engeland en Frankrijk. Men leze vooral bl. 46, alwaar hij de bedenking oplost, die de bestrijders eener wenschelijke Ministeriéle verantwoordelijkheid daaruit willen afleiden, dat de Koninklijke magt door dezelve te veel zoude beperkt zijn. ‘Maar bovendien,’ zegt bij, ‘is tegen die beperking der Koninklijke magt over te stellen de Jury, welke men in Frankrijk en in Engeland als het bolwerk der Vrijheid beschouwt.’ (en die door de meerderheid der Noordelijke leden - eer hebbe, nevens de overigen, de Heer luzac, die, zijnen naam indachtig, zich door geenerlei bedenking heeft laten influéren, om dezen waarborg ons te onthouden - is afgestemd.) Deze instelling (zoo gaat de Schrijver voort) maakt het aan den Regter, hoe geneigd hij anders daartoe ook wezen mogte, volstrekt onmogelijk, om de wet of in eenen gestrengeren, of in eenen zachteren geest toe te passen, zoo

[p. 408]

lang de meerderheid van twaalf zijner medeburgers den beklaagde niet heeft schuldig verklaard. Elk, die de instelling der Jury weet te waarderen, zal gaarne de beperking van Art. 80 der Grondwet, (het kiezen, namelijk, uit eene nominatie voor de Ridderschap der Provinciën) en, naar ons gevoelen, de geheele Ministeriéle verantwoordelijkheid aan de Natie, willen verwisselen tegen de Jury, als een' beteren waarborg opleverende tegen allen hoogeren of lageren partijdigen invloed, dan alle nominatiën uit drie- of zestallen, welke men zoude kunnen verzinnen.

De slotsom onzer bedenkingen over dit boeksken komt hierop neder: De Schrijver heeft niet bewezen, - en trouwens ook niet kunnen bewijzen, - dat onze Grondwet aan de Ministers den pligt oplegt, om zich bij de Natie wegens hunne daden te verantwoorden; maar hij heeft meesterlijk betoogd, dat die verantwoordelijkheid ten hoogste wenschelijk zoude zijn, - en die wenschelijkheid is nog verhoogd, sedert dat de instelling der Jury bij de Tweede Kamer afgestemd is.