Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1829

Proeve van een Onderzoek, wegens de gevolgen van gepleegde valschheid in Wisselbrieven; door Mr. F.A. van Hall, Advocaat te Amsterdam. Te Amsterdam, bij de Erven H. Gartman. 1828. In gr. 8vo. 77 Bl. f 1-25.

Sinds lange is er tusschen de regtsgeleerden onderling zoo wel, als met kundige kooplieden, welke het dikwijls wederom tusschen elkander niet eens zijn, getwist (wij gebruiken hier de eigene woorden van den Heer van hall) over de beantwoording der vragen, ontstaan wegens de, door de verschillende in de wisselovereenkomst betrokkene partijen, aangegane verbindtenissen, even zeer als over hunne regten, in geval er bleek, op de eene of andere wijze, eene vervalsching in den wissel, of in eene der op denzelven voorkomende handteekeningen, te hebben plaats gehad.

Men kan in de verhandeling van den Heer bondt, op den 11 October 1788 te Leyden verdedigd, waarvan omtrent dit punt een zeer naauwkeurig en uitvoerig uittreksel voorkomt in de Bijdragen tot Regtsgeleerdheid en Wetgeving, IIde D. 1827. bl. 1-33, hetwelk men aan de doelmatig aangewende vlijt des Heeren uytwerf sterling te danken heeft, zien, hoe de gevoelens deswege vóór en in zijnen tijd uiteenliepen.

[p. 359]

Niettegenstaande de in die verhandeling met zoo veel juistheid ontwikkelde regtsgronden, is de quaestie inderdaad nog altijd een onderwerp van verschil blijven uitmaken; kundige Advocaten hebben de regterlijke behandeling daarvan, zoo veel zij vermogten, meest altijd door eene schikking voorgekomen; en de eenige reis, dat dezelve althans voor den Regter te Amsterdam is gebragt, heeft de Regtbank aldaar in den geest van den Heer Advocaat bondt, maar het Hoog Geregtshof in 's Hage in eenen anderen geest geoordeeld. (Zie Verzameling van Vonnissen in zaken van Koophandel, door Mr. j. uytwerf sterling, 1826, IIde St. bl. 97 env., alwaar men mede in de aanteekening het advijs van een voornaam Regtsgeleerde omtrent hetzelfde onderwerp kan vinden.) Men kan in de door Professor van hall in de Bijdragen, IIde D. bl. 33-41, gevoegde aanmerkingen de uiteenloopende gevoelens der nieuwere Schrijvers leeren kennen, die echter nog, als 't ware, oneindig vermerigvuldigd zonden kunnen worden. En eindelijk voege men hier nog bij, dat, terwijl de ontwerpers van het Wetboek van Koophandel onder Koning lodewijk, evenzeer als die van het Nieuwe Nederlandsche Wetboek van Koophandel, voor het stelsel, door den Heer bondt ontwikkeld, zich verklaard hadden, en niettegenstaande men van wege de Regering daarop zeer veel prijs scheen te stellen, eene beslissende en aanzienlijke meerderheid in de Vergadering der Staten Generaal, alleen om die reden, den geheelen titel van het Wisselregt verworpen heeft, en de wet later heeft aangenomen, nadat de bepaling van de niet aansprakelijkheid des acceptants, indien des trekkers teekening valsch was, achtergelaten was; terwijl eindelijk, na deze zoo duidelijke wilsverklaring van het eene gedeelte onzer wetgevende magt, en na de stilzwijgende toegeving daarvan door het andere gedeelte, de Hoogleeraar van hall, broeder van den Schrijver dezer Proeve, in de boven aangehaalde Bijdragen begrepen heeft, de regtsbeginselen des Heeren bondt op nieuw te moeten aandringen, en het geschilpunt, als door den Wetgever onbeslist gelaten, te moeten voordragen, ten einde het op nieuw door de Regtsgeleerden te doen beslissen.

Deze verhandeling is in 27 § § afgedeeld. § 1. doet het verschil van gevoelens, en het gewigt van dit onderzoek in den tegenwoordigen tijd, kennen; § 2. handelt over vervalsching in wisselbrieven, en de wijzen, waarop die plaats kan

[p. 360]

hebben; § 3. of en in hoe verre het Romeinsche regt bierbij kan ingeroepen worden; § 4. dat de verschillende vraagpunten niet te algemeen moeten gesteld worden; § 5. voorbeelden van wijzigingen, welke, uit hoofde van den betrekkelijken toestand van partijen, het onvoorwaardelijk aan eene derzelven toekomend regt ondergaan heeft, vooral zoodra er geene misdaad gepleegd is; § 6. toepassing hiervan, en wel eerstelijk, als des trekkers teekening valsch is; § 7. tweedens, als een der endossementen valsch is; § 8. opklimming tot een hooger regtsbeginsel; de culpa; invloed daarvan op andere onderwerpen van het regt; § 9. toepassing op dit onderwerp; § 10. algemeene aanmerking; § 11. eerste geval, wanneer de betrokkene op eene valsche handteekening van den trekker geaccepteerd heeft; § 12. gevolgen, die hieruit voor den houder ontstaan; § 13. bevestiging der voorgaande redeneringen, gebonwd op het beginsel: in dubio error nocet erranti; § 14. ook uit den aard en het belang van het wisselregt; § 15. onderzoek van den regel uit de L. 34. D. de Reg. Jur., dat niemand verder gehouden is, dan waartoe hij zich naar den aard van het contract verbonden heeft, en dat in overeenkomsten gevolgd moet worden datgene, wat bedoeld wordt; § 16. wederlegging van nader aangevoerde beweegredenen; § 17. des Schrijvers leer door Autoriteiten bevestigd; § 18. toepassing van het beginsel op het tweede geval, wanneer namelijk de door den trekker in den wissel gestelde som vóór de acceptatie vervaischt is; § 19. gevolgen en nadere bevestiging daarvan, welker slotsom daarop nederkomt, dat, daar een voorzigtig koopman niet trekt of accepteert zonder advijs, en zulks althans niet doet voor eene aanmerkelijke som, het zeker hoogst wenschelijk zoude zijn, dat Regtsgeleerden en Wetgever de handen ineensloegen, om den advijsbrief, dien gewoonte en stijl reeds vorderen, ook door het stellig voorschrift der wet te handhaven; § 20. derde geval, wanneer namelijk een der endossementen vervalscht is; § 21. gevolgen daarvan; § 22. beschouwing van den regel: dat niemand meer regt aan een ander kan overdragen, dan hij zelf bezit; § 23. van den regel: dat ieder de regten moet kennen van dengenen, met wien hij handelt; § 24. nadere bevestiging van des Schrijvers leer uit het belang van den wisselhandel; § 25. Autoriteiten; § 26. slotsom van des Schrijvers redeneringen, in negen punten zaamgetrokken, waarin zijn geheele stelsel omtrent de vervalschte wissels beknoptelijk vervat

[p. 361]

is; § 27 eenige bedenkingen omtrent de nieuwe Nederlandsche wetgeving, betrekkelijk dit onderwerp.

Recensent heeft deze Proeve met veel opmerkzaamheid gelezen, en deze werd hierbij in verdubbelde mate gevorderd, eerstelijk om de ingewikkeldheid van het onderwerp, en ten andere omdat de voordragt van den Schrijver niet die duidelijkheid en gemakkelijkheid heeft, welke de behandeling van zulke stoffen dringend vordert. De zaken zijn echter weldoordacht, en alles, wat de Schrijver zegt, draagt blijken van kunde, verkregene kennis en gezond oordeel. Welligt had het doelmatiger geweest, eene juiste definitie te geven van valschheid en vervalsching; want de gesupponeerde naam zelfs van eenen denkbeeldigen trekker is geen falsum. Zie Art. 112, Code de Commerce. Falsum kan nooit bestaan, dan wanneer het de onware vertooning is van iets, hetwelk een waar en wezenlijk aanwezen heeft. Zoo heeft het de Fransche wetgever, op het voetspoor van cujacius, dien grooten Regtsgeleerde, begrepen, die, zoo als merlin ergens te regt zegt, er zoo veel en meer van wist dan een gansch dozijn hedendaagsche pratertjes, al is het ook dat zij met eene Magistrale toga bekleed zijn. Zeer goed zegt dus pailliet, in de laatste uitgave der vijf Codes, op Art. 112, aanteekening a, n^o. 3: Quand le nom du tireur supposé est un nom imaginaire, au moyen de quoi toute la confiance repose sur celui de l'acceptation, il n'y a point de faux. Dit is een onderwerp van hoog aanbelang, en moet ook volstrekt in bedenking genomen worden, ter voorkoming van actiën in zake van valschheid of escroquerie, die nergens grond hebben, dan in de onkunde of den kwaden, onhandelskundigen zin der dikmaals ongeroepene, of ook wel uitgelokte, aanbrengers.