Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

[p. 789]

De heer De Villèle - eene snuifdoos met speelwerk - afzetting van den minister - twee stuivers per dag - een pond kastanjes in ijs.

Welk een titel! zal men zeggen: een Ex-Voorzitter in den Raad der Ministers, kastanjes, eene snuifdoos! Hoe kunnen deze zaken en die groote personaadje iets met elkander gemeen hebben? Zulk eene zamenvoeging is inderdaad vreemd; en evenwel bestaat zij. Luister, Lezer!

In de Departementen zoo wel, als te Parijs, houdt men zich veel met Politiek bezig, en de nieuwstijding-verspreiders, met de Courant in de hand, benoemen Ministers en zetten ze af, teekenen traktaten van vrede en oorlog, naar hun welbehagen, somtijds naar hunne bijzondere meening. Te Melun dan raadpleegde de Heer colinet met een' vriend over vrede en oorlog, en beschikte zelfs over de vergulde portefeuille van het Ministerie van Financiën. Dit viel voor op eenen tijd, dat de Heer de villèle verscheidene malen het onderspit delfde. De wet op de drie percent verworpen; die op het eerstgeboorteregt vlakslaande, tot algemeene blijdschap - alles, in één woord, kondigde, op het einde van 1825, den nabijzijnden val aan van het Ministeriéle Driemanschap. Het onderhoud was tot dit punt gekomen, wanneer, in het koffijhuis, waar zulks plaats greep, de Heer duclos binnentrad. De sprekers naderende, bood hij hun een snuifje aan, uit eene doos met speelwerk. Dit kleinood, door hem getrokken, op een briefje van 15 stuivers, uit eene loterij, behaagde aan den Heer colinet: hij wilde het koopen; duclos weigerde zulks, maar gaf eindelijk zijne toestemming, en het kwam nu slechts alleen aan op het bepalen van den prijs; hieromtrent konde men het niet ééns worden, en de koop was op het punt van te worden afgebroken, wanneer een derde, kooper en verkooper elkander willende doen naderen, tot den Heer colinet zeide: ‘Hoor eens! Gij, die van meening zijt, dat de Heer de villèle welhaast zal worden bedankt, koop de doos voor twee stuivers per dag, tot aan de afzetting des Ministers.’ - ‘Dat wil ik wel,’ zeide colinet. - ‘Op ééne voorwaarde,’ hernam duclos; ‘te weten, dat ge mij de twee stuivers dagelijks, en wel in persoon, zult brengen.’

[p. 790]

De koop werd op den 12 December 1825 gesloten. Ten zelfden dage werd dezelve ten uitvoer gelegd. Elken morgen bragt colinet zijne twee stuivers, en, terugkeerende, boezemde hij telkens zijne wenschen uit voor de afzetting van den Heer de villèle. Helaas! hij was de eenige in Frankrijk niet. Maar men weet, hoe, in spijt van alles en van allen, de maker van de wet der schâvergoeding het roer van Staat met vaste hand geklemd hield. De 12 December 1826 verscheen, en de Heer colinet had nu 365 dagen zijn offer trouw gestort. Thans, echter, begon hem zulks te vervelen, en hij zeide tot den Heer duclos: ‘Op mijne eer, uwe snuifdoos komt mij duur te staan; ik heb dezelve reeds voorlang betaald, en het staat, helaas! te vreezen, dat de Heer de villèle usque ad secula se culorum in het bewind zal blijven. Ik zal aan uwe zuster op Nieuwjaarsdag 1827 een pond kastanjes in ijs geven, en daarmede moge de zaak vereffend zijn.’ - Duclos wilde in deze schikking niet treden.

Nieuwjaarsdag verscheen, en colinet bragt zijne kastanjes in ijs aan Mejufvrouw duclos; maar haar broeder verklaarde andermaal, dat hij zich daardoor geenszins van zijne verpligting moest ontslagen achten, ter voldoening der oploopende rente. ‘Dat zullen wij zien!’ antwoordde colinet, en hield van dien dag op, zijne twee stuivers aan te zuiveren. Drie maanden verstreken, en, in weerwil der herhaalde aanmaningen van den verkooper, betaalde colinet niet meer - ‘Maak er staat op,’ zeide duclos, ‘ik zal u dagvaarden voor den Vrederegter!’ - ‘Dat durft gij niet.’ - ‘Dat zult gij zien.’ - Inderdaad, eenigen tijd na dit onderhoud ontving de Heer colinet, Geemploijeerde bij eene publieke Administratie, eene aanschrijving, om te compareren, ten einde zich te hooren veroordeelen ter betaling eener som van 15 francs, voor den prijs eener snuifdoos met speelwerk, verkocht onder beding der betaling van twee stuivers per dag, tot aan de afzetting van den Heer de villèle, en te hooren bevelen, dat de koop voortga zijn beslag te erlangen, gelijk te voren.

Ten dage der zitting verschenen de Heeren colinet en duclos, te midden van eene talrijke verzameling. De eerste beweerde zijne vrijstelling, op grond dat duclos zijne regten aan zijne zuster zou hebben afgestaan; dat hij, van toen af aan, regt noch aanspraak meer had om te handelen;

[p. 791]

zijnde, daarenboven, een vergelijk getroffen voor een pond kastanjes in ijs. Stellige ontkenning van duclos; regterlijk vonnis, het compareren gelastende van Mevrouw en Mejufvrouw duclos, om zich te verklaren nopens het vergelijk der kastanjes in ijs.

In den tusschentijd van dit vonnis tot den bepaalden dag voor de verschijning der partijen voldeed de Heer colinet, gehoor gevende aan heilzame raadgevingen, en om een Proces te ontgaan, dat op dit tijdstip voor hem, in zijne betrekking van publiek Ambtenaar, van ernstige gevolgen konde zijn, de achterstallige rente en reeds gevallene kosten.