Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

[p. 237]

Uittreksel uit een' particulieren brief eener dame van Batavia van mei 1827.

Onze reis is zonder het minste ongemak afgeloopen. Wij hebben volstrekt geen storm gehad. Tusschenbeiden hing het schip wel eens zoo, dat wij aan elkander gebonden moesten zitten; doch dit werd door de schepelingen, spotterderwijze, een passagiersstorm genoemd. Het merkwaardigst van onzen togt was het aandoen van twee eilanden, waaromtrent ik u een en ander zal verhalen.

Het eerste ligt aan deze zijde van de Kaap, en heet Tristan d'Acunha. Het is een zeer groote berg, wiens kruin altijd met sneeuw is bedekt en zelden beklommen wordt. Wij kwamen er 's morgens den 14 November 1826 aan, en zagen eerst niets dan eene groote zwarte wolk, welke langzamerhand verdween, en boven welke de piek majestueus uitstak. De Kapitein hield het voor onbewoond; doch dit bleek spoedig anders, toen wij eene sloep met de Engelsche vlag zagen naderen, met zes gewezen Engelsche militairen bemand. Zij bragten versche koemelk mede, welke ons de thee en koffij niet weinig verlekkerde, en verhaalden ons, dat dit eiland achttien bewoners had, bestaande uit 8 mannen, 2 vrouwen en 8 kinderen.

Eenige passagiers gingen aan wal, terwijl de watervaten gevuld werden; wordende er twee watervallen gevonden van heerlijk zoet water. De vrouwen aan boord zochten alles bij elkander, wat zij maar dachten, dat die vrouwen en kinderen eenigzins dienstig kon wezen. De teruggekomene passagiers vertelden ons, dat zij op dit eiland vijf woonhuizen, negen grootere en kleinere loodsen, als ook eene traankokerij, smederij, veestallen en bergplaats voor veldvruchten hadden gezien. Er waren acht akkers land met tarwe, gerst en erwten bezaaid, en wel voor honderd inwoners aardappelen, waarvan wij gegeten hebben; zij smaakten ons goed, doch niet zoo lekker als de Hollandsche, maar zeker twee- à driemaal zoo groot. Daarenboven was er zoo veel weiland, dat zij 100 schapen, 15 stuks vee, waaronder twee melkkoeijen en 40 varkens, onderhielden; ook waren hun van de Kaap twee paarden aangevoerd. Zij maken mede veel werks van de visscherij, en hebben vijf booten. De opperste dezer volkplanting was er reeds tien jaren geweest, en hoopte daar zijn

[p. 238]

leven te eindigen. Hij was een Engelschman, voormalig Marinier ophet Blokkade-eskader van St. Helena, en werd door allen vader geheeten. Tegen het grootste woonhuis groeide een wijnstok en appel- en perenboomen. Wilde beesten zijn er volstrekt niet, en het is er bijkans nooit slecht weder. Die goede menschen waren zoo dankbaar voor al hetgeen zij kregen, dat zij betuigden ons schip niet ligt te zullen vergeten, en ons wederkeerig een geslagt varken, melk en aardappelen ten geschenke gaven. Onze passagiers hadden zich onderwijl den tijd ten nutte gemaakt om te visschen, en bragten bijkans drie ankers wijnmanden vol visch mede, zeer sraai van kleur, en waarvan de kreeft mij het beste smaakte.

's Middags ten 5 ure gingen wij weder onder zeil, passeerden de Kaap, en zeilden zoo voort tot den 11 December, toen wij het eiland St. Paul aandeden. Ook dit heeft het voorkomen van een' hoogen berg, en is geheel woest en onbewoond, doch bijzonder fraai. De bergen zijn in een' halven cirkel, in welken eene kom is, door twee punten groote keisteenen van de groote zee afgescheiden, alsof het door kunst gemaakt ware. 's Morgens gingen eenige passagiers aan wal, en 's middags volgde de Kapitein met de Dames. Sommigen beklommen den berg, 't geen mij te vermoeijend was, zoodat ik bij een paar vervallen hutten bleef zitten, welke daar waren opgeslagen door menschen, die op de zeehondenvangst waren geweest. Wild gedierte bespeurde men er niet, dan wilde zwijnen; deze waren vrij talrijk, en liepen strijkelings langs mij henen. Wij vingen er levende vogels, penguinen genaamd, waarvan wij er nog twee levend te Batavia hebben gebragt. Er is ook veel visch; en, wat het merkwaardigste is, geen tien voetstappen van de plaats der vischvangst ontspringt eene bron van kokend water, waarin wij twee eijeren gaar kookten, en de steenen zagen opborrelen, tusschen welke het water ontsprong. Eerst 's avonds laat kwamen wij weêr aan boord, en zeilden den 5 Januarij 1827, zonder verdere belangrijke ontmoeting, de straat Sunda in.

Het is niet te beschrijven, hoe verrukkelijk schoon het is, wanneer men zoo lang slechts lucht en water heeft gezien, de kusten van Java langs te zeilen. Het is of men altemaal langs aangelegde tuinen vaart. Den 7den kwamen wij op de reede, en stapten dien zelfden dag aan wal.

De stad levert een treurig gezigt op. Zij is zeer vervallen, en alleen door Inlanders en Chinezen bewoond; want

[p. 239]

de Europeërs, die er hunne winkels hebben, gaan tegen den middag naar hunne huizen buiten de stad; zoodat men zeggen zou, dat er de verschrikkelijkste armoede heerschte. Des te beter bevalt de reeks fraaije huizen buiten de stad. Wij bewonen een huis, dat wel iets van eene kerk heeft, doch waarin slechts twee kamers zijn. Het bestaat, zoo als de meeste huizen alhier, uit galerijen met steenen vloeren en groote deuren, die men alle openzet. Wij zitten ook altijd in die galerijen. De kamers zijn tegenover elkander, en zoo ontzaggelijk groot, dat alle meubelen er als in verzinken. De keuken is bezijden het huis, en voor eene Hollandsche vrouw eene regte ergernis; dezelve gelijkt eer naar een rookhok. Men merkt hier weinig onderscheid in de klassen van menschen; alles gaat met elkander om, schoon gedwongen en stijf.

Eens in de maand geven eenige liefhebbers eene tooneelvertooning, die men voor f 5. voor een' Heer en f 3. voor eene Dame, ter bestrijding der onkosten, kan bijwonen, mits men zich voor drie maanden verbinde. Ik voor mij vind het zulks niet waardig. De vrouwenrollen worden door laffe jongens vervuld.

De Chinezen geven ook tooneelvertooningen, als het lichte maan is. Ik heb er eenige gezien; maar, dewijl ik de taal niet versta, was het voor mij het lafste gebarenspel, dat men zien kan; alles gaat zingende, maar met zoo'n akelig gekerm, of ze verschrikkelijk gepijnigd worden, en zoo is al hunne muzijk. Alle maanden is er bal, doch bijzonder duur. Het bevalt mij hier niet. Men verteert een schat van geld in armoede. Men moet eene reeks van bedienden hebben voor het werk van een dagmeisje of oppasser in Holland. Doch genoeg hiervan. Ten slotte wil ik nog eene groote partij beschrijven, die ik bijwoonde, en eene Chinesche begrafenis, waarvan ik ooggetuige was.

Het feest werd gegeven door een' rijken Jood op zijn' 72sten verjaardag. Hij had over de 300 menschen genoodigd, en er zijn er over de 400 geweest (een staaltje van Oostersche gastvrijheid). Ten half 7 gingen wij er heen, en werden door Ceremoniemeesters binnengeleid. Alles, wat kostbaar en lekker was, werd rondgediend. Ten 7 ure gingen wij dansen. Het huis en de oprijlaan waren schitterend verlicht, en tusschen 9 en 10 ure stak men schoone vuurwerken af. Ten 12 ure zaten wij aan; er was voor 375 menschen aangeregt, zoo-

[p. 240]

dat er nog plaats te kort kwam. Alwat er werd opgedischt, was het uitgezochtste, dat er te krijgen was. Alle de schotels waren massief zilver, sauskommen en dergelijke massief goud. Ik durf niet zeggen, op hoe veel duizenden de tafel alleen werd begroot. Na het eten werd er weder gedanst, en eerst 's morgens ten half 6 gingen wij naar huis. De gansche groote wereld van Batavia was er verzameld; en die zelfde gastheer, welke nu die luisterrijke partij gaf, had 22 jaren te voren, voor hetzelfde huis, als gemeen soldaat op schildwacht gestaan, en, wegens een klein pligtverzuim, aldaar een pak slagen gehad. Of hier ook geld te verdienen is geweest!

Nu komen we aan de Chinesche begrafenis. - De man was al over 't jaar dood, eer hij begraven werd; en dit ging met zoo veel poppenspel verzeld, dat de onkosten op f 18,000 geschat werden. Alleen in zijne kist had hij vier paarlen van f 600 het stuk. Ik kan niet alles beschrijven: alle zijne bedienden, levensgroot in was geboetseerd en aangekleed, en eene menigte poppen, en huisjes, en prullen zonder beduidenis, maar op het kostbaarst gemaakt, worden mede naar 't graf genomen en dan verbrand, alleen tot bewijs van den grooten rijkdom des overledenen.