Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1828

[p. 653]

Tafereelen uit het Menscheilijk Leven; geschetst in Zedelijke Verhalen ter bevordering van huisselijk geluk. Door C. van der Vijver. Met Platen. Te Amsterdam, bij Schalekamp, van de Grampel en Hansen. 1825. In gr. 8vo. IV en 270 bl. f 3-75.
Dweeperij en Verblinding, of Tafereelen uit de tegenwoordige Eeuw, in Verhalen. Door C. van der Vijver. Te Amsterdam, bij Schalekamp en van de Grampel. 1828. In gr. 8vo. IV en 270 bl. f 2-90.

Niettegenstaande het bekoorlijke, hetwelk, voor vele lezers, daardoor aan eenig verhaal bijgezet wordt, dat deszelfs tooneel op vreemden bodem gekozen is, ontveinzen wij niet, dat wij voor ons hoogen prijs stellen op weluitgewerkte tafereelen van hetgeen ons eigen vaderland oplevert. Daar nu de verhalen, welke beide de bovenstaande werken van den Heer van der vijver behelzen, Nederlandsche personen en zeden voorstellen, verblijden wij ons, dat wij dezelven, ook wat de behandeling betreft, over het geheel met goedkeuring kunnen aankondigen.

No. 1 bevat drie verhalen. Het eerste stelt het lijden voor der Familie Stork van Stralenheim, en is regt onderhoudend geschreven. Wederzijdsche liefde en trouw, van eene edele moeder en hare kinderen, zien wij hier door tegenspoed beproefd; maar door de Voorzienigheid, welker bestuur zeer leerzaam wordt opgemerkt, met eene gelukkige uitkomst beloond. Het tweede maakt ons, in Daalman, opmerkzaam op de rampzalige gevolgen van losbandigheid in de jeugd. Gelukkig nog, wanneer, gelijk bij hem, het beschuldigend geweten tot berouw en verbetering brengt, en men, gelijk hij, nog in de gelegenheid is, om, door herstelling van het misdrevene, de verlorene gemoedsrust weder te verkrijgen! Het derde verhaal: Weelde en Verkwisting, of de zucht tot schitteren, heeft ten doel, aan te toonen, hoe gevaarlijk het is, wanneer de beschaving van het verstand en de veredeling van het hart niet gepaard gaan met een aanzienlijk geldelijk vermogen; hoe dit, namelijk, ieder middel, om den rijkdom te vermeerderen, voor geoorloofd doet houden, en de deur opent voor dwaze verkwisting en schandelijk misbruik. Op de stelling zelve valt meer aan te merken, dan wel op de bewerking, zoo als dezelve hier wordt toegepast.

[p. 654]

No. 2 bevat insgelijks drie verhalen, van welke het eerste de gevaren afmaalt van het spelen. Het is onderhoudend, en, door het natuurlijke van deszelfs afloop, regt geschikt tot bereiking van het oogmerk des Schrijvers; namelijk, zijne lezers te overtuigen, dat het spelen, het zij in de loterij, of op eene andere wijze, tot verderf van ziel en ligchaam leidt. Behooren misschien de karakters, beschreven in het tweede verhaal, Bella genaamd, minder tot de in ons vaderland gewoonlijk voorkomende, zoo worden dezelven door den Schrijver, als 't ware, eenigzins genaturaliseerd, door de geschiedenis te doen voorvallen, gedeeltelijk in het huisgezin van eenen te Amsterdam wonenden Portugeschen Jood, en gedeeltelijk in eene Westindische volkplanting. Evenwel maakt dit het verhaal nog niet geheel en al vrij van onwaarschijnlijkheid. Nogtans bevat hetzelve nuttige lessen en waarschuwingen. Het derde verhaal, getiteld: Lotgevallen van Klaas Wijshoofd en Jufvrouw Cato, maakt ons den eersten bekend, als eenen scheepstimmerman, die zich geroepen meent, om het timmeren na te laten, en over de Godsdienst te oefenen. Jufvrouw Cato is eene van zijne ijverigste toehoorderessen, en wordt eindelijk zijne vrouw. Hun klein vermogen wordt door de vrome bezoekers opgesmuld. De kinderen, wier opvoeding wordt verwaarloosd, worden losbandig. Jufvrouw Cato sterft van verdriet. Klaas doet eindelijk nog, door schade en schande geleerd, eene goede keuze, neemt het vroeger weggeworpen timmermansgereedschap weder op, en hervat den arbeid, voor welken hij door zijnen stand en opvoeding berekend was.

Wij vertrouwen, dat dit overzigt den lezer genoegzaam zal bekend maken met den inhoud van beide deze bundels, en aarzelen niet, om het publiek derzelver lezing, als aangenaam en voor de zedelijkheid nuttig, aan te bevelen.