Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1826

Jongste berigten, van den heer W. Ellis, rakende de Zuidzee-eilanders.

De navolgende berigten zijn van den Missionaris w. ellis, die acht jaren onder deze eilanders woonde, en, zeer onlangs, te Londen, zijne reisbeschrijving heeft uitgegeven.

De bevolking, vermeldt hij, is op de Sandwichs-eilanden veel verminderd. Toen deze vóór 50 jaren ontdekt werden, begrootte men dezelve op 400,000 bewoners. Ellis meent, dat derzelver getal er tegenwoordig, op zijn best, 150,000 kan bedrageu. De oorzaken zijn te vinden in de oorlogen

[p. 538]

van tamehameha, die deze geheele eilandgroep aan zijne heerschappij heeft onderworpen; in besmettelijke ziekten, tweemaal door Europesche schepen aldaar aangebragt; in het gebruik van sterke dranken, en in den kindermoord.

Vóór de komst der Europeërs kenden de bewoners alleen den avawortel (piper methysticum forsteri), als bedwelmenden drank. Dit gewas gedijt langzaam, was enkel bij de Opperhoofden, en ook bij dezen spaarzaam, in gebruik. Men zette de plant te weeken, en dit aftreksel had weinig kracht. Thans wordt dezelve gedistilleerd, en men heeft ook andere planten leeren distilleren; overal vindt men bewaarplaatsen van Europesche geestrijke dranken, en eene algemeene overhelling tot dronkenschap is daarvan het gevolg.

De kindermoord neemt in gelijke mate af, als het Christendom toeneemt. Maar het is schier ongeloofelijk, toe hoe verre de menschelijke natuur in de onnatuurlijkste barbaarschheid kan ontaarden. Ellis geeft daaromtrent eene menigte narigten, tot dusverre niet in de bijzonderheden bekend. De voornaamste Opperhoofden uitgezonderd, was de kindermoord bij alle standen, op alle de eilandgroepen, iets gewoons. De meeste ouders in de geringere klassen teelden kinderen in menigte, maar lieten, op zijn meest, twee of drie, ja veelal slechts één het leven. Alle de overigen werden of terstond, of in het eerste jaar na de geboorte omgebragt. Deels worgde, deels begroef men dezelve levend. De bewoners der Gezelschaps-eilanden hadden evenwel nog zoo veel gevoel behouden, dat zij het kind spaarden, dat niet terstond op den eersten dag zijns levens was om hals gebragt. Hadden de bloedverwanten, de ouders zelve niet terstond, in het oogenblik der geboorte, met elkander besloten, het onschuldige wezen te slagten, zoo behield het meestal het leven. Daarentegen telde, op de Sandwichs-eilanden, een kind reeds dagen, weken, maanden, een jaar zelfs, en nog altijd hing deszelfs leven van de luimen der moeder of de gramschap des vaders af. Ellis vermeldt een tooneel, van hetwelk een zijner medegenooten, de zendeling young, ooggetuige was. De eilanders, bij welke hij woonde, hadden slechts één kind, een' welgemaakten jongen. Op zekeren dag kregen zij twist om het kind. De vrouw wilde niet toegeven. Daar neemt de onnatuurlijke vader zijn kind, legt het over zijne knie, breekt het de ruggegraat, en werpt het stervend der moeder toe! De zendeling,

[p. 539]

in woede ontstoken, grijpt den man, voert hem naar den Koning tamehameha, en dringt bij dezen aan op straf; maar, zoodra deze vernam, dat de vader zijn eigen en niet eens anders kind had gedood, ontsloeg hij hem terstond.

Twee derden van alle de ter wereld komende kinderen werden vermoord. Misschien was het getal derzulken nog grooter, naardien anderen beweren, dat van de vier kinderen slechts één in leven bleef. Maar, zoo men het op de helft neemt, welk een gruwel van barbaarschheid vertoont zich dan reeds aan onze oogen, wanneer men zich die reeks van jaren voorstelt, dat dezelve plaats greep, of veelligt nog plaats grijpt! Immers de zendelingen zullen ons wel niet willen diets maken, dat zij op alle deze eilanden reeds, door het Christendom, de aloude, ingewortelde gebruiken hebben uitgeroeid? Daar intusschen alles op de wereld zijne oorzaak heeft, mag men billijk vragen, welke oorzaak er voor deze, in de geheele oude en nieuwe geschiedenis, op die wijze onbekende, gewoonte mag bestaan. De bewoners der Marquesas-eilanden verontschuldigden zich bij ellis en zijne medgezellen met gebrek aan levensmiddelen, om welk te voorkomen dikwijls de kinderen geslagt worden. Op de Gezelschaps eilanden dragen daartoe het Areoi-genootschap en de familietrots het hunne bij. Gene is, gelijk men weet, eene verbindtenis tusschen beide geslachten, welke de grootste bacchusfeesten vieren. De schoonheid der vrouwen, tot zulk een verbond behoorende, mag niet door het zogen lijden, en alzoo wordt ieder kind, dat hier geteeld wordt, gedood. De familietrots, nog gruwzamer dan de Europesche Adeltrots, duldt niet, getuigen van de gemeenschap met een meisje van lageren stand in wezen te laten. Ook aan de haaijen worden de kinderen ten offer gebragt, wanneer deze gulzige gedrogten aan de kust verschijnen, waar men gewoon is, dezelve voor Godheden te houden. Immers dit werd den Heere ellis verhaald. Maar wel het allermeest hebben de arme kinderen dit lot te duchten, voor zoo verre zekere traagheid, afkeer van allen arbeid, weêrzin in het oppassen en verzorgen van een ziekelijk kind, vrees voor de bezwaren, welke hetzelve, bij het verhuizen van het eene naar het andere dorp, veroorzaakt, hoofdtrekken zijn in het karakter dezer zelfzoekende en naar genot strevende eilanders. Alleen omdat een schreeuwend kind het ongeduld der barbaarsche moeder gaande maakte, werd in de hut, die zij be-

[p. 540]

woonde, een gat gegraven, en het arme schepsel daarin verstikt. Vader en moeder trapten, met de ijsselijkste ongevoeligheid, den grond vast ineen, die hunnen vermoorden zuigeling dekte, en konden de hut blijven bewonen, die hunne wandaad verborg! Wat is het geweten, mag men vragen, wanneer zulke gruwelen het niet doen opwaken; wanneer het hart vóór derzelver aanvang niet klopt, en na het volbrengen zwijgt?.....