Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1826

Hulde aan Mr. Rhijnvis Feith, ter gelegenheid der Inwijding van deszelfs Gedenkteeken (het Gedenkteeken, voor hem opgerigt); voorafgegaan door een Verslag van de Commissie, met de daarstelling van hetzelve belast geweest. Te Zwolle, bij H. As. Doijer. 1826. In gr. 8vo. 44 Bl. f 1-:

Bilderdijk zoude zich, op dezen titel reeds, en niet

[p. 683]

geheel zonder reden, ergeren over dat tweemalen ‘de-’ en ‘hetzelve,’ dat ook te menigvuldig gebezigd wordt, en niet altijd even noodzakelijk; in de poëzij toch kan men er immess nog al buiten.

Wij zijn blijde, regt blijde met dit kleine en fraaije, ook zeer belangrijke stukje. Belangrijk noemen wij het, uit hoofde van het op den titel genoemde Verslag. Wij beklagen het, dat de, ja wel zeer vroegtijdige, met het sterfberigt bijna gelijktijdige, aankondiging van den Boekhandelaar suringar de Zwolsche Commissie wel moest doen afzien van haar plan ter uitnoodiging van Dichters en Redenaars, met uitloving van premiën, om hunne talenten, feith ter eere, te beproeven; maar verheugen ons over dit aangenaam sierkroontje, der heerlijke Gedenkzuil, die wij reeds bezitten, nu nog aan te hangen. De gemelde Commissie is allen dank waardig voor de bezorging van het Grafteeken, waarvan, gelijk van de wijding daarvan, een welgesteld berigt hier voorkomt. Zij geeft reden, waarom zij zich niet alleen tot Zwolles hulpe bepaalde, maar boven deze de nationale hulde en hulpe verlangde ter totstandbrenging van het Monument, en daartoe de inschrijving algemeen openstelde. Wij voor ons hadden liever het tegendeel gezien. Zwolle was immers alleen wel in staat, om f 5000 bijeen te brengen? De Commissie zegt zelve, dat, ook zonder vreemde hulp, een niet minder prachtig Gedenkteeken feith's graf zoude hebben versierd. Zoo bad dus Zwolle kunnen bewijzen, dat haar groote en beroemde burger bij haar ook in zijne waarde geschat en bemind werd, waaraan men wel weet, dat getwijseld is. (Wij lezen zelfs hier ook, dat het niet minder prachtige Monument, dat Zwolle wel alleen zoude daargesteld hebben, voor rekening van weinigen zoude zijn gekomen.) Het inzien der rekening van ontvangst overtuigt ons ook, dat men algemeen geoordeeld heeft, zoo als wij voor ons doen. Hoe groot zoude wel de schat geweest zijn, indien eens elk in het vaderland, die feith vereerde, ingeschreven had, zoo als met zijne hulde aan den Edele overeenkwam, voor een Grafgesticht te zijner eere! Wij verwonderen ons dus niet, dat slechts 17 afdeelingen der Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen, die er, meenen wij, wel 160 meer telt, hebben bijgedragen, en dat er uit Amsterdam niets meer dan f 110 gekomen is van twee Genootschappen, waarvan een f 10 schonk, ja dat, de genoemde Departementen medegerekend, slechts uit 30

[p. 684]

plaatsen, buiten Zwolle, in het geheele Koningrijk, van de gelegenheid, door de Commissie voor allen opengesteld, is gebruik gemaakt. Het konde en behoefde niet anders. Frankrijks en Engelands voorbeeld doet hier, voor ons, in dit geval, weinig af. De beschrijving van het Monument, en deszelfs uitmuntende afbeelding, zie men in het boekje zelve; zoo ook de beschrijving van de plegtige inwijding. Wij hebben ons beklaagd, dat we in ons voornemen, om die bij te wonen, zijn belet geworden; doch men heeft ons getroost met het berigt, dat aan onze voorstelling daarvan niet zoude voldaan zijn geweest, van wege het gedrang, en, over het geheel, het gedrag, van het Zwolsche volk. Daar leest men hier nu niet van; wel, dat er eene ontzaggelijke menigte op de been was; maar ook, dat alles geregeld en zonder ongelukken is afgeloopen.

Na het Verslag treft men hier aan: het Grafschrift, dat op het Gesteente te lezen, en van den dierbaren Zanger zelven is, overgebragt (echter had dit wel gelukkiger kunnen zijn) in het Latijn door vopiscus horatius acker; verder, een Lofdicht, door h. as. zoon doijer, in de Groote Kerk te Zwolle uitgesproken. Dit lofdicht is te kort, en door de soort van verhevenheid, die er is aangebragt, zeker niet terstond bevattelijk. De tijd sloopt alles; maar Gods woord blijft. Op dat woord rust de roem van rubens, cats, vondel, de groot, de ruiter, ja van Nederland; ook de roem van feith. Reeds deze aanloop laat zich niet gemakkelijk nagaan. Nu is de leeuwrik beeldtenis van feith. Die dichtregels behaagden ons; maar toen wij lazen: ‘Feith's zang omzweeft Natuur in 't eerst, dan 't vaderland, dit leven, den mensch,’ begrepen wij toch niet eer, dan na het lezen van anderhalve bladzijde, wat doijer meende. In proza zoude het zóó zijn gezegd geworden: ‘voorts dit leven, daarna den mensch.’ Vandaar de duisterheid; maar, behalve dat, wij vinden hier immers geene tijdsorde van feith's poëzij? Eene uitweiding over 's mans verscheiden naar zaliger stand, eene aanspraak aan zijne geboortestad, en, in andere voetmaat, eene uitnoodiging naar de grafplaats, die wij zeer vloeijend en treffend vonden, maakt den inhoud van dit vers uit, dat men niet zonder genoegen lezen, maar toch geen lofdicht noemen zal. Goed beantwoordt aan den titel de Uitboezeming, bij het graf uitgesproken, door Mr. p.l. den beer; en de La-

[p. 685]

tijnsche Muze van den reeds genoemden acker besluit alles met een Epigramma in Obeliscum D.M. Rhijnvis Feithii S. Alles kenmerkt zich door kortheid. Wij nemen niets over, omdat alles verdient gelezen te worden, en wij het boekje zelve aanprijzen, dat wij ook fraai genoemd hebben, om het titelvignet, den letterdruk en de geheele nette uitvoering, die den uitgever en der Commissie tot eere strekt, en niets te wenschen overlaat.

Maar dat de Redevoering door den Zwolschen Predikant fortuin, welke hier als uitmuntend geroemd wordt, en zijne Aanspraak bij het graf, die hier ‘plegtig en roerend’ heet, is weggebleven, komt ons al vrij zonderling voor; te meer, daar or verscheidene pogingen bij dien Predikant zijn aangewend tot de plaatsing van beide stukken. ‘'s Mans zedigheid deed die mislukken,’ zegt de Commissie, niet bedenkende, dat zij daarmede tevens den gullen vereerderen van feith juist geen zeer vleijend compliment maakt. Maar die zedigheid kennen wij niet. Zoo zoude men een' rijkaard ook wel kunnen verontschuldigen, als hij hulpbetoon aan zijn geld verbiedt, en zeggen: ‘'s mans spaarzaamheid deed de pogingen mislukken.’ Of dacht fortuin, dat hetgeen van hem gehoord is niet zoo uitmuntend, plegtig en roerend zoude bevonden worden, als het eens gelezen werd, of....? Wij kennen den Do. niet, en weten niet, of hij zich ooit, door zijne pen, aan het publiek heeft laten kennen; maar dat de taak van feith's lofredenaar bij de grafwijding niet aan een' ander' man, die met zijn werk konde en durfde, en dan ook wilde voor den dag komen, is te beurt gevallen, is nu wel zeer jammer. Die zoude, gelijk de drie Dichters, dank behaald hebben bij het publiek, dat zich nu verwondert.