Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1826

Levens van de Romanschrijvers, door Sir Walter Scott. Iste en IIde Deel. Uit het Engelsch. Te Groningen, bij W. van Boekeren. 1826. In gr. 8vo. Te zamen 538 bl. f 4-40.

‘Een mensch proeft wel eens suikergebak, maar eet er toch niet gaarne tot verzadiging van.’ Wie dit eigenlijk gezegd heeft herinneren wij ons nu niet; maar die fpreuk valt ons altijd te binnen, zoo dikwijls wij wederom een' stapel romans voor ons zien, die wij toch, al zijn zij nog

[p. 613]

zoo goed, met deze vergelijking geene schande doen. Vooral vallen ons deze woorden te binnen, zoo dikwijls wij den naam van walter scott op den titel zien, met wiens verhalen wij als overstroomd worden; dit is ook de reden, waarom zijne werken wel eens wat langer bij ons blijven liggen, dan misschien oorbaar is. Bij dit werk intusschen vonden wij ons, reeds bij het doorbladeren, aangenaam verrast; en wij moeten den beminnaar van 's mans geschriften, en iederen beminnaar van verzierde verhalen, ernstig aanraden, om dit werk vooral bij hunne verzameling te voegen, hetgeen zich niemand beklagen zal. Het publiek verklaart, en zulks te regt, dien Sir voor eenen uitmuntenden meester in dit vak; en wie ontvangt dan van hem niet gaarne echte levensberigten van zijne vroegere en latere meest beroemde medestanders, en eene onpartijdige en ontwikkelde beoordeeling van de vruchten van hun genie? Moet niet de aanwijzing van hunne uitmuntendheid en hunne gebreken, uit zulk eene pen, ten hoogste leerzaam zijn? Zoo ondervonden wij het althans. Scott heeft uit de beste en zuiverste bronnen hier geput, en daarbij uit eigene oogen gezien.

Men geeft te Edinburg een werk van uitgebreiden omvang in het licht, hetwelk alle Britsche en buitenlandsche romans bevatten zal, welke algemeen zijn toegejuicht. Bij elken schrijver geeft scott een levensberigt en eene kritische beoordeeling. Het is een gelukkig plan, deze werken van den keurigen kunstkenner bijeen te zamelen, en ons publiek afzonderlijk in de hand te geven. Deze arbeid zal worden voortgezet, zoodra er voor een nieuw deel genoegzame voorraad is. Achter het tweede deel is eene zeer korte (wij zeggen, te korte) karakterschets van Lord byron gevoegd, (indien dit dan alles is, wat wij omtrent dezen merkwaardigen man hier te wachten hebben) en waarbij het levensberigt genoegzaam ontbreekt. Scott's twee verhandelingen over de Riddertijden en over den eigenlijken Roman worden ons ten slotte mede beloofd. Wie gevoelt niet, dat deze verzameling voor den goeden smaak van uitnemende waarde is?

Hoezeer tot alle mogelijke bekorting dringend gehouden, moeten wij toch de namen hier noemen van hen, nopens welke ons hier zoo meesterlijk berigt wordt. Fielding - wie kent zijnen Tom Jones niet? - wordt hier als de vader van den Engelschen roman geteekend, alhoewel zijn arbeid voor het tooneel grootendeels mislukt is; de reden van zoodanige

[p. 614]

mislukking, doorgaans, bij den romanschrijver wordt oordeelkundig opgegeven. Lesage, die vermakelijke schrijver, vol van vernuft en satire in zijnen Diable Boiteux, en wiens Gil Blas de Santillane zijnen roem voor altijd verzekerde. Smollett, schrijver van Roderick Random en van Peregrine Pickle enz. Johnstone, de beroemde vervaardiger van Chrysal, die op den Diable Boiteux gelijkt. Sterne; wie kent den luimigen schrijver van den Tristram Shandy niet? Mrs. anna radcliffe; de Roman van het Woud, de Geheimen van Udolpho, en de Italiaan, waardoor zij beroemd is, worden fiksch beoordeeld. Richardson; het is niet noodig, diens werken hier te noemen; maar het moet den lezer aangenaam zijn, dat het berigt van dezen vermaarden schrijver hier alleen ruim 80 bladzijden beslaat. Johnson; zijn Rasselas (spoedig vervaardigd, om de kosten te vinden ter begrafenis zijner moeder) en zijne Reis naar de Hebriden bewaren zijnen roem. Goldsmith, de schrijver van den Predikant van Wakefield. Walpole; zijn Kasteel van Otranto was de eerste hedendaagsche proeve, om een verdicht verhaal te gronden op de oude romans van de Ridderschap; scott geeft hier juiste aanmerkingen, zoo over dit werk, als in het geheel over die soort van geschriften, waartoe hetzelve behoort, en waarvan het de voorlooper was. Mackenzie, de nog levende schrijver van den Man van gevoel, den Man van de wereld, Julia de Roubigné enz. Clara reeve, welker romans in haren tijd over het algemeen wèl ontvangen werden, doch geene met zoo veel onderscheiding als haar Oud-Engelsche Baron. Robert bage, wiens werken, de Duinen van Barham, de Syrische Schoone, James Wallace, de Mensch zoo als hij is, en zoo als hij niet is, of de Hermsprong, alle eene groote en erkende verdienste bezitten. Richard cumberland, door onderscheidene tooneelstukken en andere werken niet ongunstig bekend, schreef drie beroemde romans, Arundel, Henry, en John de Lancaster; de laatste was echter een werk van den ouden dag, en had dus minder verdienste en bijval. Ten slotte volgt de karakterschets van Lord byron, waarvan wij reeds het onze gezegd hebben.