Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1826

De Vlugteling op het Jura-gebergte; eene Zwitsersche Geschiedenis. Door H. Zschokke. Uit het Hoogduitsch. Te Haarlem, bij de Wed. A. Loosjes, Pz. 1823. In gr. 8vo. 248 Bl. f 2-40.

De voorredenaar voor dezen geschiedkundigen roman (die zich m. martens, te Holwert, teekent) heeft zijne vertaling goed verrigt, en het werk, dat hij vertalen wilde, zeer goed gekozen. Het kan niet anders, of het boek moet bevallen. Het tooneel is Zwitserland, en wel het hoog Jura-

[p. 570]

gebergte; en het tijdperk is niet ver van ons tegenwoordig verwijderd. Men vindt hier het schilderachtig land, met de stoute schoonheden en ontzettende natuurtooneelen, naar het leven geteekend; voorts de verwonderlijke natuur onder den grond, in het diepst der bergen; de echte geest voor vrijheid en onafhankelijkheid van den echten Zwitser; zijne reuzenkrachten, en de oude Zwitsersche trouw en iedere nationale deugd. Men wordt hier, als het ware, gevoerd onder Zwitsersche patriarchen.

De geschiedenis valt voor in 1798, toen de burgertwist verschrikkelijk woedde in Graauwbunderland, van waar onze Vlugteling geboortig was; een jongeling, mild door de fortuin bedeeld, maar vooral door de natuur met echte levenswijsheid naar verstand en hart, onomkoopbare rondborstige braafheid, en toegerust met moed en kracht. Hij zag te veel en te wèl vooruit, om zich in de oproeren te mengen, en of voor de Oostenrijkers, of voor de Franschen partij te kiezen. Hij geloofde, dat het vuur zijn ongelukkig vaderland, en geheel Zwitserland, naar Gods bedoeling, moest louteren. Hij was daarom ook bij geene der partijen bemind of vertrouwd. Wanneer echter het schreeuwend geweld onder zijn oog te ver ging, voelde hij de echt Zwitsersche verontwaardiging, en handelde met moed en zijne reuzenkracht. Dit bragt hem in handen der Franschen. Hiermede begint het verhaal: wij vinden hem gevangen, gebonden, op een' wagen geworpen en voortgesleept; maar door eene welberadene list, en zijne groote kracht, ontsnapt hij op weg aan zijne bewaarders, en geraakt op de woeste hoogere bergen van de Jura, waar hij edele gastvrijheid en weldra eenen hartvriend vond. Zijne ontmoeting met eene oude zonderlinge vrouw, die de toekomst aanwees, en algemeen beschouwd werd als in betrekking staande met hoogere wezens, geeft gereede aanleiding, om ons bekend te maken met zoodanig daar heerschend bijgeloof, waarvoor ook de zonderling romaneske natuur en menige oude overlevering het hart, ook van anders edele en beschaafde menschen, geopend hielden; in het bijzonder dat van hermione, een uitmuntend meisje, door hem al spoedig gekend en diep vereerd. Hij onderdrukt zijne liefde, die van de edelste soort was, uit zeer edele beginselen Het vaderland kon zijnen arm nog eenmaal behoeven; daarenboven wilde de Vlugteling haar niet medeslepen in zijn ongeluk. Ook verscheen de Profetes, en voor-

[p. 571]

spelde beiden, dat de een de oorzaak worden zou van des anderen ongeluk. Boven het bijgeloof zette zich de jongeling wel, en anderer en zijne eigene redeneringen bevielen ons uitmuntend; maar deze voorspellingen maakten den diepsten indruk op het hem minnend meisje. Zij schenen ook allezins vervuld te zullen worden. Ten slotte echter, en nadat de gelieven, wier hart en mond zich reeds vroeger verbonden hadden, nog veel schrik en angst hadden doorgestaan, werd het bijgeloof beschaamd, en moest de raadselachtige Profetes erkennen: God heeft alles tot een goed einde gebragt. - Een lastig Professor geeft tusschenbeiden in dezen roman eene, doorgaans niet onaardige, afleiding. - Het is in deze geschiedenis waarlijk fraai, dat men het gelukkig einde niet kan vooruitzien, maar zich, bij de sterk gewekte belangstelling, op het aangenaamst daardoor verrast vindt. Deze roman is inderdaad niet onleerzaam, en zeer onderhoudend; wij durven denzelven het aankomend geslacht met gerustheid aanprijzen.