Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1826

Het vijfde halve Eeuwfeest van de stichting der Hoogeschole te Leiden, in den jare 1575 gevestigd, plegtig gevierd op den 8sten Februarij 1825 en volgende dagen, beschreven door J. Roemer. Te Leiden, bij C.C. van der Hoek. 1825. In gr. 8vo. XXXIV en 166 Bl. f 3-60.

De Heer roemer, die van het Feest, te Leiden, in October 1824, bij de 250ste verjaring van het ontzet der Stad, gevierd, eene beschrijving gegeven heeft, waarvan wij, in dit Maandwerk, voor Mei 1825, verslag gaven, waagde zich, in het nu aangekondigd werk, om, met toestemming van Heeren Curatoren der Leidsche Hoogeschool, ook het Feest te beschrijven, hier boven, in den titel, gemeld. Hij waagde zich, zeggen wij, aan deze beschrijving; want het was inderdaad moeijelijk, voor de tweede maal, een werk van geheel gelijksoortigen aard en stoffe zóó te behandelen, dat men er denzelfden lof van kon wegdragen, welken men er de eerste male mede verworven had. Zijn Ed. heeft echter getoond voor deze taak zeer goed berekend te zijn, zoodat wij al, wat wij van zijnen vorigen arbeid goeds gezegd hebben, van den tegenwoordigen ruimschoots herhalen kunnen. Het stuk is geheel naar hetzelfde plan bewerkt, als het eerste. Het voorwerk bestaat in eene Opdragt aan Heeren Curatoren en derzelver Secretaris, een Voorberigt, en eene Lijst der Inteekenaren op het werk. Hierop volgt eene Inleiding, behelzende een beknopt verhaal van de strchting der Hoogeschool, waarvan de aanleiding echter misschien wat korter had kunnen gemeld worden, en ons, zoowel als de Opdragt, wat te lang dunkt. Voorts is het werk weder in Afdeelingen gesplitst, waarvan de eerste behelst voorbereidende schikkingen en plegtigheden, de tweede tot vijsde de seest-

[p. 349]

viering van den 8sten tot 11den Februarij bevatten, waarop eindelijk de gevolgen der feestviering beschreven worden. Alles is wederom in eene geleidelijke orde en in eenen levendigen en vloeijenden stijl verhaald. ‘Eene feestbeschrijving (zegt de Heer roemer te regt) moet eene lofrede, en mag geene bloote noch dorre vertelling zijn. Zij moet (voegt hij er bij) tot in de geringste daadzaken alles opnemen, hetgeen den luister van het feest kan vermelden, verhoogen en uitbreiden.’ Ook dit staan wij zijn Ed. toe, en hij heeft aan deze eischen, over het geheel, zeer wel voldaan; echter dunkt ons, dat, voor eene lofrede, de stijl, hier en daar, te veel gerekt is, en al te vele bijzonderheden, die tot den luister van het feest niets toe- of afdoen, vermeld zijn geworden. - Wij kunnen van den inhoud geen doorloopend verslag doen: want dit zou niet anders, dan een dor en onbehagelijk geraamte van het geheel voorstellen, en wat ook tot het openbaar vreugdebedrijf, bij dergelijke plegtige gelegenheden, behoort, weet elk genoeg, en kan men ligt denken, dat hier heeft plaats gehad, behalve dat het, door de openbare nieuwsbladen, te zijnen tijde, overvloedig is bekend gemaakt. Hier wordt het alles breed en naauwkeurig beschreven, - de schouwburgvermakelijkheden, de illuminatiën, het vuurwerk, de serenades, vooral de herhaling van den plegtigen optogt, welke, vóór 250 jaren, bij de stichting der Akademie, plaats had, in welke thans alle de personen, die toen denzelven uitmaakten, in hun ond kostuum enz., door anderen werden voorgesteld, en waarvan eene uitmuntende afbeelding, in eene uitslaande plaat, in dit werk gevoegd is. Voorts komt hier de beschrijving voor van al het plegtige, waarmede eene zoogenoemde promotie met de kap verzeld gaat, en bij de jaarlijksche verandering van den Akademischen Senaat wordt in acht genomen; en in het verhaal zijn (met derzelver vertalingen) ingeweven, zoo de, op de onderscheidene maaltijden, opgelezene Latijnsche gedichten der Heeren siegenbeek en speijert van der eyk, als de Latijnsche en andere opschriften van sommige Chassinetten, vooral van dat van het fraai Chassinet van den Heer j.e. van varelen, waarvan mede eene afbeelding in plaat het werk versiert. - Welken invloed de dood van den Hoogleeraar meinard tijdeman, en de, bij het feest, ingevallene tijding der rampen, veroorzaakt door den jongsten verschrikkelijken watersnood, op de feest-

[p. 350]

vreugde, en de laatste ook op den toevloed van vreemdelingen gehad hebbe, wordt gemeld; doch ook, welke aanleiding deze rampspoed gave tot nieuw bewijs en ontwikkeling van het nationaal karakter van weldadigheid, en te gemoetkoming aan de behoeften van ongelukkige landgenooten, zoodat niet alleen op den maaltijd, door de Heeren gepromoveerden met de kap gegeven, verzameld werden f 1067, en door Heeren Studenten, wien deze feestviering reeds zeer veel kostte, f 2700 werden bijgedragen, maar ook eenige menschenvrienden zich vereenigden tot eene meer algemeene inzameling, welke f 17,130-65 opbragt; terwijl, bij een' openbaren omgang, ten zelfden einde, nog bovendien werd bij elkander gebragt de aanzienlijke som van f 21,380-70, welke, gevoegd bij de aanmerkelijke giften, nog later ingekomen, en bij die, welke, ter voorziening in den eersten nood, reeds vroeger naar elders verzonden waren, ten bewijze gestrekt hebben van de edelmoedige en liefderlijke erkentenis van Leidens burgeren van dien bijstand, welken zij zelve voorheen, in hunnen nood, van wege hunne medevaderlanderen, ondervonden hebben. - Melding verdient nog, hetgeen ook hier berigt is, dat het Leidsche Feest ook te Leeuwarden, door eenige voormalige leden der Leidsche Hoogeschool, gevierd, en, bij die gelegenheid, aan de ongelukkig gewordenen door den watersnood gedacht, en, ten behoeve vin die van hun gewest, voor f 776, door vijfentwintig personen, ingeschreven is. - Een fraai gegraveerde titel pronkt, voor het overige, aan het hoofd van dit zeer goed gedrukt gedenkstuk.