Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1826

[p. 184]

Notice sur le chef-d'oeuvre des Frères Van Eyck etc. Dat is: Verhandeling over het meesterstuk der Gebroeders Van Eyck; uit het Hoogduitsch vertaald en met onuitgegevene aanmerkingen over het leven en de werken van deze beroemde Schilders vermeerderd door L. de Bast, Secretaris der Koninklijke Maatschappij van schoone Kunsten te Gent, en Correspondent van het Nederlandsch Instituut. Met Platen. Te Gent, bij de Goesin-Verhaeghe. 1825. In gr. 8vo. 90 Bl.

In den vorigen jaargang van dit Tijdschrift, bl. 618, kondigden wij, met weinige woorden, een Latijnsch Lofdicht van den Ridder camberlyn ter eere van hubrecht van eyck aan, en betuigden toen, ter loops, onze verwondering, dat de uitvinding van het schilderen met olieverw in hetzelve aan dezen ouderen broeder werd toegekend, terwijl de algemeene overlevering dezelve toeschrijft aan jan van eyck, gewoonlijk jan van brugge genaamd, en sommigen zelfs, op niet verwerpelijke gronden, meenden, dat deze schilderwijs reeds vroeger bekend was, en men aan van eyck alleen derzelver wederinvoering of volmaking te danken had. Deze vlugtig ter neder geschrevene woorden gaven den Heere de bast aanleiding, om ons het onderhavige werkje toe te zenden, vergezeld van eenen beleefden brief, in welken hij de verdediging van het gevoelen van den Heer camberlyn op zich neemt, die in dezen niet anders gedaan had, dan datgene in Latijnsche verzen te bezingen, wat de bast in Fransch proza vroeger meende bewezen te hebben. Doch wij moeten opregt betuigen, in dit boekje eigenlijk niet datgene gevonden te hebben, wat wij in hetzelve verwachtten. Het bevat eene keurige beschrijving van het door hubrecht begonnen en door jan van eyck voltooide altaarstuk der voormalige St. Jans, thans St. Bavo's kerk te Gent, vertaald uit het Duitsch van Dr. waagen, en een aantal belangrijke aanmerkingen en bijvoegselen van den Heer de bast, deels tot de uitvoering van dit kunststuk, deels tot deszelfs geschiedenis en lotgevallen betrekking hebbende. Wij vinden hier bewezen, waaraan nooit iemand twijfelde, dat hubrecht van eyck met olieverw geschilderd heeft; maar beseffen daarom nog geens-

[p. 185]

zins de geldigheid der gevolgtrekking, dat hij zulks het eerst zoude beproefd hebben: zijn broeder, schoon eenige jaren jonger, konde hem hierin ligtelijk zijn voorgegaan. Doch het is hier de plaats niet, om ons in dit geschilstuk te verdiepen, even min als in dat meer gewigtige, of er niet reeds vroeger met olieverw is geschilderd geworden, waaromtrent de Notice geheel zwijgt, maar dat de Heer de bast in zijnen brief, op verscheidene gronden, geheel ontkent. Indien het waar zij, dat cennino cbnnini, die zijne Verhandeling over het schilderen in 1437 eindigde, in dat werk met ronde woorden zegt, dat de kunst, om met verwen, in lijnolie gemengd, te schilderen, toen in Italië reeds algemeen bekend was, en daaromtrent de noodige voorschriften geeft, gelijk wij zulks in het verslag van den Heer quatremère de quincy over dat werk gelezen hebben, dan is het geschil beslist, en antonello van messina, die eerst in 1445 het geheim der van eycken naar Italië zoude hebben overgebragt, een fabelachtige postillon de couleurs. Doch wij meenen reeds genoeg gezegd te hebben, om en aan het publiek en aan den Heer de bast te bewijzen, dat wij onze beweringen, hoe ook ter loops nedergesteld, nooit zonder genoegzame gronden aanvoeren; en dit is voldoende voor ons tegenwoordig oogmerk, dat niet zijn kan, om een der duisterste punten uit de geschiedenis der uitvindingen te willen ophelderen, door al het voor en tegen naauwkeurig met elkander te vergelijken en te wegen. Intusschen danken wij den Heer de bast hartelijk voor zijn toegezonden geschenk, (het stukje omtrent antonello van messina is niet ontvangen) en verblijden er ons over, dat in de Zuidelijke provinciën zulk een lofwaardige ijver heerscht, om al, wat betrekking heeft tot onzen nationalen roem, op te frisschen en levendig te houden. Waar mannen als de bast, die met eene uitgebreide geleerdheid keurigen smaak en gezonde oordeelkunde vereenigen, zich aan zulk een edel doel toewijden, daar heeft men regt, om de rijpste en heerlijkste vruchten te verwachten.