Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1826

Algemeen Woordenboek van Kunsten en Wetenschappen, voor den beschaafden stand en ten behoeve des gezelligen levens, door G. Nieuwenhuis. Vde Deel. N-Q. Te Zutphen, bij H.C.A. Thieme. 1825. In gr. 8vo. 612 Bl. f 6-:

Ook dit Deel des Woordenboeks hebben wij met veel genoegen doorloopen, en daarin weder gezien, dat het geenszins eene bloote vertaling van het Conversations-Lexicon, maar voor den Nederlandschen Lezer met eene menigte tot zijn Vaderland betrekkelijke Artikels voorzien is. Van dien aard zijn Nahuys, Nederlanden (het Kouingrijk der), Nederlandsche (schilder) school (blijkbaar door een' kunstkenner), Neder-

[p. 169]

landsche Taal-, Letter- en Dichtkunde (vrij uitvoerig, 12 bladzijden van den kleinen druk), Nieuwland, Nieuwold, Nijmegen, Noordkerk, Oldenbarneveld, Oldenzaal, Ommeren (R. van), Oosterbaan, Oosterwijk (Maria van), Oostvlaanderen, Orville (d'), Oudendorp, Oudewater, Overijssel, Paradijs (Prof. N.), Pasteur, (J.D.), Pekel-A, Perponcher, Pijpenbakkerij, Ploos van Amstel (C.), Poelenburg (K.), Poot, Post (E.M.), Potter (P.), Punt, (J.), Purmer (de), Purmerende. Wij hebben ook Artikelen over niet zeer algemeen bekende onderwerpen gevonden, gelijk de Portugesche en Noord-Amerikaansche (Anglo-Amerikaansche) Letterkunde. Ook de Oostindische Letterkunde (die der Hindous) wordt met behoorlijke naauwkeurigheid uiteengezet. Nogtans missen wij in de Oostersche zaken wel eens de gewone naauwkeurigheid des Schrijvers. Zoo maakt hij b.v. den Khalif omar tot opvolger van abukir, in plaats van abu bakr, en doet hem zelfs tegen Damascus (hetwelk reeds onder zijn' voorganger was bemagtigd), tegen andere steden van Syrië en Phenicië optrekken, daar men toch weet, dat hij gerust te Medina of Mekka zat, terwijl kaled en abou sofian dit alles voor hem veroverden, en eindelijk alleen te Jeruzalem kwam, omdat de Christenen (die zich reeds onderworpen hadden) zijne tegenwoordigheid bij het sluiten des verrags, als een' stelligen waarborg, verlangden. Ook waren het de wapenen der Turken niet, die onder hem onweêrstaanbaar waren, maar der Arabieren; de Turken waren toen nog heidensche Nomaden in onafhankelijk Tartarijë, hun vaderland. Op de 36,000 steden of sloten, door hem ingenomen, en de 3000 verwoeste kerken, zoo als (zekerlijk volgens Oostersche Schrijvers) hier verhaald wordt, zou ook nog wel iets af te dingen zijn. Op het Artikel Parthia wordt gezegd, dat het ten oosten aan Azië en ten zuiden aan de woestijnen van Paramanië grenst. Dit zijn twee erge drukfouten, zoo digt bij elkander, voor Arië en Karamanië, hoewel het laatste nog onjuist is; Karamanië ligt veel meer ten zuiden. Geheel onbegrijpelijk is het echter, hoe de Schrijver onder in dit Artikel zeggen kan, dat artaxerxes, sassan's zoon, den Parther artabanus van den troon gestooten hebbende, ‘de Dynastie der Sassaniden op den troon plaatste van het nieuwe Perzische Rijk, waarop zij tot heden gebleven is.’ Dit is een Anachronismus van 1200 aren: want omstreeds 650 werd immers de troon der Sassa-

[p. 170]

niden reeds door de Mohammedaansche Arabieren omverre geworpen. Voorts wenschten wij wel, dat ook in dit Deel de evenredigheid wat beter in acht genomen ware. Hoe groote voorstanders wij toch ook zijn van alwat vaderlandsch is, zoo is het toch wat sterk, wanneer aan nahuys vier, aan geheel Parijs slechts 2½ bladzijden, of, nog erger, aan plato nog geene anderhalve, en aan Jufvr. post drie bladzijden worden toegewijd! Dit zijn echter slechts enkele vlekken, want over het algemeen hebben wij hier zeer veel goeds, belangrijks, en meestal, in een kort bestek, ongemeene juistheid, gevonden; en het verheugt ons, dat deze onderneming zoo vele aanmoediging vindt, als uit eene nieuwe Naamlijst van Inteekenaren, na de uitgave des vierden Deels, schijnt te blijken. Het volgende Deel zal welligt het slot behelzen van een werk, dat den Uitgever tot eere verstrek.