Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

Elk mag droomen.

Gewis nadert met rassche schreden het gulden tijdperk, waarin de aarde vol zijn zal van de kennis des Heeren, gelijk de wateren den bodem der zee bedekken.

Ter bevordering van deze allesomvattende uitkomst, ontwaren wij van achteren, in den gang der wereldgeschiedenis, plan en oogmerk. Van achteren, zeg ik; want wie durft van voren dienaangaande iets stelligs besluiten uit den barensnood der volken? Het is dan dik-

[p. 761]

wijls, dat het verstand der verstandigen geenen raad meer weet.

Thans staart geheel de Christenheid met gespannen verwachting op de uitkomst van den heiligen kampstrijd der Grieken tegen de regering van domheid, geweld en barbaarschheid. Hier schijnt alles nacht en donkerheid! Zullen de Barbaren zegevieren op javan's zonen, of zal de kruisvaan eindelijk wapperen op de muren van Konstantinopel? En welk een ommezwaai er dan ook in het lot der Grieksche natie moge veroorzaakt worden, hoe zal er aanwinst voor het Christendom uit voortkomen? Wie kan uit dezen bajert orde te voorschijn brengen?

Dan, wij mogen hier toch gissen.

De uitspraak van den Koran is nog het geldend orakel voor een aanzienlijk deel van den aardbol. Zeker achtbaar Schrijver meent, dat het tijdstip, waarop ook de Mahomedaan zijne knieën voor jezus zal buigen, niet zal aanbreken, vóór dat, in de aangrenzende oorden van Europa, het Christendom zal gezuiverd zijn van bijgeloof. Als wij in aanmerking nemen, dat hij den Griekschen opstand niet beleefde, kan ons deze gedachte, bij eenig nadenken, niet anders dan vernuftig voorkomen.

Wel is waar, de Grieken vechten, om van een wereldlijk juk bevrijd te worden; doch het is, onzes inziens, buiten kijf, dat zij voornamelijk den strijd hebben aangevangen, om zich aan het geestelijke, het afschuwelijkste despotismus te ontwringen. En wie noemt mij het volk, dat met welbestuurde geestdrift om vrijheid van Godsdienst de wapenen aangordde, en niet eindelijk de zege behaalde?

Het is zoo, de Grieken zijn diep verbasterd van hunne voorouders; doch hebben zij niet reeds in hun plotselijk ontwaken getoond, dat zij de eerbiedwekkende grootheid hunner vaderen nog erkenden, en vinden zij niet juist hierin eenen krachtigen spoorslag, om zich als niet geheel onwaardige kinderen te gedragen, en de puinhoopen van hunnen ouden luister zoo veel mogelijk weder te herstellen?

[p. 762]

Neen! zonder de schimmen van thrasybulus, themistokles en kodrus zouden de namen van ypsilanti, kanaris en bozzaris zich niet met zulk eene snelheid op de tongen van alle Europeërs verspreid hebben.

Het gezigt van pallas' tempel is hun sedert lang een ondragelijk verwijt: getuige hiervan hunne zorge voor de aankweeking en den verderen opbouw van kunsten en wetenschappen, hunne werkdadige maatregelen ter verbetering van het onderwijs der jeugd, alsmede hunne pogingen, om aan de regering centralisatie bij te zetten.

Het kan niet geloochend worden, Griekenland ware door den Python der tweedragt waarschijnlijk reeds verloren geweest, indien niet de bezielende geest van enkelen zoo vele strijdige belangen tot één doel had weten te vereenigen; maar worden zij niet juist door de heillooze gevolgen der zelfzucht, in tegenoverstelling van de wonderen der eensgezindheid, gedwongen, om slechts één wit te beschieten?

Blijkbaar trekt eene onchristelijke staatkunde de schragende hand van Griekenland af, en laat het alléén in den verschrikkelijken strijd; maar wordt dit, na zoo vele overwinningen, niet het middel, om uit het klimmend gevaar verdubbelde krachten te verzamelen?

Ofschoon de Grieken de overwonnenen dikwijls even barbaarsch als deze hen behandeld hebben, de voorbeelden van edelmoedigheid, grootmoedigheid en standvastigheid van sommigen hunner zullen aan verstandige Turken althans achting voor eenen Godsdienst inboezemen, die de wortel is van zoo veel goddelijke deugden.

En zoo, verbeelde ik mij dan, zullen de Grieken, die de verstandelijke en aesthetische verlichting meer op prijs beginnen te schatten, hiervan ook partij trekken, om hunnen Godsdienst meer en meer te hervormen.

En ziet de meer verlichte Christenheid, hoe haar Grieksche broeder goed en bloed veil heeft, om de eer van het kruis te handhaven, hoe moet de leer van jezus dan niet aan veler harten in dierbaarheid toenemen!

[p. 763]

Gelijk altijd uit het bloed der martelaren het zaad der kerke ontkiemde, zoo zullen ook althans enkele Mahomedanen gedrongen worden, om eenen Godsdienst te onderzoeken, die den mensch in staat stelt tot zulke verbazende opofferingen: zoo doende zal hier en daar een hart de leer van den Profeet van Nazareth voor die van den bedrieger van Mekka omhelzen. En ligt in het mosterdzaadje niet de kiem tot eenen boom met breede takken?

Ziet daar in- en uitwendige uitbreiding van het Christendom!

Lacht niet met de kinderen mijner fantasie. Wij zijn onder de wolke.

e. molema.