Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

Reis door het Koningrijk der Nederlanden en het Groothertogdom Luxemburg, voor jonge lieden. Door A.B. van Meerten, geb. Schilperoort. IIde Deel. Te Amsterdam, bij Schalekamp en van de Grampel. 1823. In gr. 3vo. 385 Bl. f 3-60.

De eenvoudige aanmelding van dit tweede deel zal wel voor onze Letteroefeningen voldoende zijn, daar het eerste deel zoo veel bijval vond. De reis wordt op dezelfde wijze voortgezet, en komt ons voor in aangenaamheid nog te hebben gewonnen, daar zij trouwens nu loopt door de aangenaamste streken van ons vaderland, en aan de aandacht der waardige schrijfster weinig of niets schijnt ontslipt te zijn. Hier en daar wordt door geschiedkundige anekdoten het verhaal verlevendigd, en de beschrijving van onderscheidene fabrijken is voorzeker geene geringe bijdrage tot het nut, hetwelk dit reisverhaal bij jonge lieden stichten kan. De togt ging nu eerst door Overijssel, voorts door Gelderland en Utrecht; ten aanzien der heerlijke streken rondom Arnhem en Nijmegen is de schrijfster vooral uitvoerig. Noord-Braband lag hierop aan de beurt. 's Hertogenbosch en Maastricht met derzelver omtrek zijn voortreffelijk bearbeid, en gaven rijke stof; ook wordt Spa niet vergeten. Luik besluit dit deel van het reisverhaal, van waar het reisgezelschap reeds eenen uitstap deed naar Limburg en Verviers. Het zal der schrijfster nog al moeite kosten, om, zonder te groote uitvoerigheid, ons va-

[p. 566]

derland op deze wijze in nog een paar boekdeelen af te doen. Maar, wat zwarigheid? Jonge lieden van den beschaafden stand zullen het der schrijfster dank weten, dat zij hen niet te spoedig verlaat, en vinden in dit reisverhaal meerder en gezonder voedsel, dan hun de doorgaande lecture van den dag opleveren kan. Wij nemen dus niets terug van den lof bij het eerste deel gegeven, en hopen, dat een goede aftrek tot de voortzetting van dit onderhoudend reisje aanmoedigen zal. Laat ons uit eenen brief van henriëtte van w. aan hare vriendin iets ter proeve geven; zij schrijft uit Beek bij Nijmegen:

‘Nog geheel vervuld van al het schoone en bevallige, hetwelk ik de laatste veertien dagen gezien heb, vat ik de pen op, mijne lieve sophia! Hoe dikwerf heb ik gelagchen over de verrukking van den een' of ander onzer vrienden, die, uit Gelderland komende, met geestdrift van deze Provincie sprak! Hoe onmogelijk kwam het mij voor, dat er iets fraaijer kon zijn dan Holland, dat ik ergens liever zou wonen dan in Amsterdam! Maar hoe geheel anders oordeel ik nu! Het is mij, als ware ik in eene nieuwe wereld, en ik kan mij niet begrijpen, dat niet ieder met dezelfde geestdrift vervuld is. “Lief dweepstertje!” zegt Papa, als ik zoo eens over een schoon gezigt in verrukking van zinnen geraak, “gij zaagt nog niet veel; alles heeft nog de bekoring der nieuwheid voor u, en daarom wordt gij door elk nieuw standpunt zoo verrukt; als gij meer zult gezien hebben, zult gij beter kunnen vergelijken, en dit zal in vele gevallen uw oordeel wat lager stemmen.” - Het is mogelijk, sophia! ik wil de ondervinding van Papa niet tegenspreken; maar het is mij onbegrijpelijk, en, moet ik er bijvoegen, niet wenschelijk. Ik wil mijn levendig gevoel van verwondering en verrukking niet met eene koele vergelijking en strenge beoordeeling, waardoor men zich over niets meer verwondert, verruilen, en dweep liever nog wat voort. - Ik zette mij straks, om u te schrijven, boven op een' berg; maar gelooft gij wel, dat de groote verscheidenheid van gezigten, welke ik voor mij had, mij als verwarde, en mij belettede om geregeld te schrijven? Nu ben ik nedergedaald, en heb mij opzettelijk een plekje gekozen, waar ik door geene omringende voorwerpen word afgetrokken. Ik zit namelijk u dezen te schrijven in eene lieve hermitage, door den bezitter van dit landgoed kunsteloos, maar met veel smaak,

[p. 567]

aangelegd. Het hutje is van gevlochten teenen, van buiten met klimop, climatis, wijngaardranken, wilde kamperfoelie en rozen bekleed. De kozijnen bestaan uit twee verschillende boomstammen, door de Natuur zelve van boven kunsteloos in elkander gevlochten, en alzoo den boogswijzen ingang van het hutje vormende. Van binnen is eene zodenbank, in de gedaante van eene kanapé, rondom de wanden; in het midden is eene tafel van dezelsde stof; de grond en de wanden zijn bedekt met veelkleurig mos, hetwelk door de koelte, die hier altijd heerscht, steeds srisch en groen blijft. Door digt kreupelhout, op de helling eens heuvels, leidt een smal kronkelend voetpad naar de hermitage; halverweg den heuvel ontspringt er een beekje; onder digte struiken verscholen, slingert het zich langs het voetpad, verbergt zich eene wijl, komt dan weder te voorschijn; allengs wordt het breeder, stroomt als eene heldere beek, langs bebloemde oevers, voorbij de hermitage, en stort zich, niet ver van hier, van eene kleine hoogte in eene kom, waar de schaapherders hunne schapen komen drenken. Deze waterval vormt een gedruisch, welks geluid niet sterk genoeg is om de aandacht af te leiden, terwijl hij echter door zijn eentoonig geplas eene zoete mijmering bevordert. Eene Zwitsersche brug voert over de beek naar de hermitage. - Hier zit ik nu te luisteren naar het onnavolgbaar lied des nachtegaals en van eene menigte vogelen, welke mij nog onbekend zijn.... Maar, dwaze, die ik ben! ik beschrijf u mijn verblijf, en nog weet gij niet, waar ik mij bevind; in een door weinigen gekend en voor het oog verscholen lief plekje, niet zeer ver van het dorpje Beek.’

Deze proeve zal, ten bewijze van den bevalligen schrijftrant, wel voldoende zijn.