Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

Uren voor de Eeuwigheid geleefd. Tafereelen uit het hoogere leven van een' Christen. Door Bernardus Verwey. Te Haarlem, bij de Erven F. Bohn. 1824. In gr. 8vo. 265 Bl. f 3-:

Alweder Uren! Nu, alle uren, die ons gegeven worden door zoo vele onderwijzers, behoeven wij juist niet waar te nemen. Men kan eene keuze doen, en elk Schrijver heeft min of meer zijn publiek. Dit onvertaalde werk bewijst, bij vernieuwing, hoe werkzaam de gunstig bekende verwey zijne ruste besteedt. Van eenen zoo beschaafden, verlichten, en derhalve ook echt-liberalen Godsdienstleeraar verwacht men niets dan hetgeen goed en schoon is. Door oorspronkelijkheid onderscheidt zich dit werk wel niet zoo zeer, dat men hier wat nieuws zoude aantreffen; maar het bekende en nooit genoeg herinnerde wordt, dit erkennen wij gereedelijk, op eene aangename en belangwekkende wijze voorgedragen. De XVI Vertoogen, waarin dit boek is afgedeeld, hadden wij gaarne met nog een en ander vermeerderd gezien, waarvoor wij dan de Aanteekeningen gemakkelijk zouden kunnen missen. De stijl dunkt ons niet altijd evenredig aan den aard der gewigtige en gemoedelijke onderwerpen, hier behandeld, en niet weinig had naauwkeuriger onderscheiden, juister bepaald en duidelijker ontwikkeld behooren te zijn. Laat ons de ruimte niet toe, dit ons oordeel, in het breede, te wettigen, wij maken daarop den Schrijver zelven alleen opmerkzaam. Is het verband van het tegenwoordige met het toekomende wel altijd in het oog gehouden? Hoe moet de redenering worden opgevat, bl. 34: ‘Uit de eenzaamheid kwam toch ook menig kwaad te voorschijn. - En juist dit is herhaald bewijs, dat alleen de deugdzame zich kan afzonderen, zonder voor zich-

[p. 540]

zelven te beven; want, omdat zij voor zichzelven schrikten, ontwierpen de boozen in het eenzame hunne ontwerpen.’ (Ontwerpen ontwerpen?) Vriendschap en Liefde is waarlijk noch karakterkundig, noch logisch rigtig behandeld. Maar, wat zullen wij zeggen? Nog dit, dat het ons allerwegen is gebleken, dat verwey zich overhaast, en er meer vlugtig overheen geloopen, dan, zoo als men zegt, er op gezeten heeft. En het is hiertegen, dat wij hem, uit achting voor het publiek en voor hemzelven, waarschuwen. Hij schrijve liever wat minder en bedaarder. Sluit een lessenaar en leestafel de eenzaamheid uit? Zoo schijnt het bl. 35. Een schuldige, die ongelukkig wordt, heeft een' vriend, (bl. 122) door wiens zorg hij zoo ver komt, dat hij zelf, die niets betalen kan, zijne schulden doet betalen! In den vroegen morgen eene speeltafel naast een' welbereiden disch, met fruit, fijne wijnen en gebak! bl. 61. Hoe vindt het verwey zoo mooi? De man was waarlijk zelf te vroeg klaar, en van daar zulke rariteiten, waarvan wij de lijst niet willen vermeerderen, omdat het ons spijt van een anders zoo nuttig boek, dat versierd is met een heerlijk titel-vignet.