Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

R. Westerhoff, Commentatio ad Questionem ex Oeconomia Rurali. Groningae, apud J. Oomkens. 4^to. 233 pag.

Vraag: Daar vele Landbouwkundigen de Zaadverwisseling van andere streken en gronden nuttig en voordeelig beschouwen en dezelve aanraden, zoo wordt gevraagd: of deze Zaadverwisseling inderdaad nuttig en noodzakelijk is; zoo ja, op welke Natuurwetten is dezelve dan gegrond?

De Landhuishoudkunde, als wetenschap beschouwd, is tot dusverre nog zoo weinig in ons Vaderland beoefend, dat het inderdaad onder de zeldzaamheden behoort, eene Akademische Verhandeling over dit vak in handen te krijgen. Te Groningen scheen intusschen deze studie, onder de leiding van den, helaas! te vroeg aan de wetenschappen ontrukten voortreffelijken uilkens, meer opgang ouder de Studenten te maken, dan elders in ons Vaderland; want, behalve de Landhuishoudkundige Inwijdingsverhandeling van den Heer p. hofstede crull, de materiis fimosis animalibus, welke in het jaar 1822 aldaar uitkwam, hebben wij hier weder eene voor ons van den Heer r. westerhoff over het verwisselen der zaden, op welke hij voor de tweede maal met een' gouden eerpenning bekroond werd, nadat hij door twee Verhandelingen over gelijksoortige onderwerpen te voren reeds eenmaal een accessit en eenmaal een dergelijken gouden eerpenning aan die zelfde Hoogeschool behaald had.

Na eene korte Voorrede, waarin de Schrijver onder anderen de verdeeling opgeeft, welke hij bij het beantwoorden der vraag zal volgen, gaat hij terstond tot de oplossing van het vraagstuk zelve over, en onderzoekt in het eerste Hoofdstuk, of de Zaadverwisseling werkelijk nuttig en noodzakelijk zij.

Daar vele Schrijvers, welke deze stof behandeld hebben, de raskruising en de voortteling der dieren in naauwe bloedverwantschap te gelijk hierbij hebben opgenomen, - daar

[p. 515]

de Natuurwetten, waarop zich de Zaadverwisseling grondt, met die, waarop de raskruising en koppeling in naauwe vermaagschapping bij de voortteling der dieren rust, volkomen overeenstemmen, zoo heeft de Schrijver gemeend, dit onderwerp niet met stilzwijgen te kunnen voorbijgaan, maar hetzelve te gelijk bij de Zaadverwisseling als een punt van onderzoek en overweging te moeten opnemen; vertrouwende, dat eene beschouwing dezer allezins belangrijke stof niet weinig zoude toebrengen tot opheldering en oplossing van het voorgestelde vraagstuk zelve.

Om gezegde vraag, welke aan het hoofd van het eerste Caput gevonden wordt, naar behooren op te lossen, stelt de Schrijver zich de vier volgende vragen ter beantwoording voor:

1. Hoe moet men de planten en dieren, welke onder het gebied der Landhuishouding behooren en onder dezelve zijn opgenomen, beschouwen, en wat wordt onder derzelver veredeling en verbastering verstaan?

2. Was deze verbastering reeds bij de Ouden bekend? Zoo ja, wisten zij dan reeds middelen, om dezelve voor te komen, en welke waren deze?

3. Hoe denken onderscheidene Schrijvers over deze verbastering zoo wel bij planten als dieren? Raden zij de Zaadverwisseling bij de gewassen en de kruising bij de voortteling der dieren, door sommigen ter voorkoming dezer verbastering voorgesteld, aan, of geven zij hiertoe andere middelen aan de hand?

4. Welk dezer gevoelens komt het meest met de ondervinding en de algemeene Natuurwetten overeen? Kan men hieruit veilig opmaken, dat de Zaadverwisseling bij de gewassen en de kruising bij de voortteling der dieren nuttig en noodzakelijk zijn; en zoo zij dit zijn, welke waarnemingen en voorbeelden leiden ons dan tot de bevestiging dezer waarheid?

Het resultaat dezer onderzoekingen komt voornamelijk daarop neêr, dat de Schrijver de Zaadverwisseling en Raskruising niet alleen als nuttig en hoogst voordeelig, maar zelfs als volstrekt noodzakelijk beschouwt, en den Landbouwkundigen ten sterkste aanraadt. Wat de Raskruising betreft, hierbij heeft de Schrijver niet alleen gedacht aan de voortteling der dieren; maar ook de huwelijken in bloedverwantschap, de huwelijkswetten van Mozes, de natuurlijke afkeer (horror

[p. 516]

naturalis) en de bevruchting der gewassen zijn niet door hem over het hoofd gezien. De laatste wordt hier uit een nieuw oogpunt beschouwd en voorgedragen: de onmiddellijke bevruchting wordt verworpen, het bestaan hiervan tegengesproken, en alleen de middellijke bevruchting bij de gewassen aangenomen. Hierdoor wordt een weg geopend, om vele bedenkingen, door schelver, henschel en vroegeren tegen de leer der sexualiteit in het midden gebragt, bevredigend op te lossen en te verklaren: - in de laatste gedeelten van het eerste en tweede Hoofdstuk wordt inzonderheid gehandeld over datgene, hetwelk op de leer van de bevruchting der gewassen betrekking heeft.

In het eerste Hoofdstuk aangetoond hebbende, dat Zaadverwisseling zoo wel, als Raskruising, bij planten, dieren en menschen, niet slechts nuttig, maar volstrekt ter instandhouding van het geslacht noodzakelijk zijn, gaat de Schrijver tot het tweede en laatste gedeelte dezer Verhandeling over, waarin de Natuurwetten breedvoerig worden nagespoord, en aangetoond, waarop zoo wel de Zaadverwisseling, als de Raskruising, bij de voortteling in het planten- en dierenrijk, gegrond zijn.

Wij hebben deze Verhandeling met regt veel genoegen gelezen, en ons daarbij verheugd op het denkbeeld, dat men dan toch, om de plaats van den waardigen uilkens aan de Groninger Hoogeschool te vervullen, niet naar Duitschland zal behoeven te gaan, om ook te Groningen, even als onlangs te Luik geschiedde, een' buitenlander te zoeken, om hier dit belangrijk vak, waarbij zoo zeer als bij eenig ander locale kennis vereischt wordt, te onderwijzen, maar dat er welligt een leerling van den afgestorvenen zal te vinden zijn, die des overledenens plaats eenmaal waardiglijk zal kunnen bekleeden.