Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

Gezondheidslessen voor zwangere, barende en Kraamvrouwen, naar het Hoogduitsch bewerkt, voor Nederlandsche Vrouwen uit den beschaafden stand, door J. van der Plaats, praktiserend Doctor in de Genees- en Verloskunde te Leeuwarden. Met eene Plaat. Te Amsterdam, bij C.G. Sulpke. 1824. In kl. 8vo. Behalve het Voorberigt, 178 Bl. f 1-80.

De menigvuldige schadelijke vooroordeelen, welke in den leefregel van zwangere en bij het gedrag van barende

[p. 416]

en Kraamvrouwen worden aangetroffen, tegen te gaan, en aan de bestaande behoefte aan een boekje, bevattende een beknopt onderrigt voor Nederlandsche vrouwen, om in deze belangrijke tijdperken des levens haar gedrag naar te regelen, te voldoen, - ziet daar het voornaam oogmerk, waarmede dit geschrift wordt uitgegeven. Hetzelve is eene vertaling van de Diätetische Belehrungen für schwangere, gebärende und Wöchnerinnen van den, ook door zijne bijdragen tot de vergelijkende Verloskunde, beroemden Leipziger Hoogleeraar jörg, naar het bijzonder oogmerk des Vertalers bewerkt, en met in den tekst ingevlochtene vermeerderingen door denzelven verrijkt. De Gezondheidslessen worden in den vorm van Voorlezingen medegedeeld. Dezelve zijn tien in getal, en handelen achtereenvolgens over de zwangerheid, over den leefregel voor zwangere vrouwen, over het baren, over het gedrag der barende vrouwen, over het kraambed, over den leefregel in het kraambed, over het zogen, over de behandeling en den leefregel van pasgeboren kinderen; terwijl sommige dezer onderwerpen, om derzelver uitgebreidheid, in meer dan ééne voorlezing worden voorgedragen en ontwikkeld. Bij het werkje is eene plaat ter opheldering en een vignetje ter versiering gevoegd. Het laatste, echter, is niet zeer gelukkig uitgevallen.

Gaarne erkennen wij, onder deze Gezondheidslessen vele gevonden te hebben, der behartiginge onzer Nederlandsche vrouwen overwaardig, en wij prijzen het goede oogmerk des Vertalers, om door dezen arbeid ook aan onze vrouwen de zwangerheid, het baren en het kraambed als natuurlijke verrigtingen te leeren kennen, en haar in staat te stellen, zelve hare leefwijze en haar gedrag te regelen, zonder dat zij zich, bij gebrek van een' bekwamen Arts, aan den raad van onkundige Vroedvrouwen of oude en snapachtige Bakers blindelings behoeven over te geven. Maar, durven wij vragen, is het middel geschikt en berekend voor de kwaal? Is het mogelijk, zonder grondige en gezonde anatomische en physiologische

[p. 417]

kennis, iemand eenige goede en duidelijke begrippen van de hier bedoelde verrigtingen te geven? Hangt bij de opvolging van algemeene diaetetische regelen niet alles af van derzelver bijzondere toepasting, welke zonder pathologische en therapeutische kundigheden gewoonlijk geheel verkeerd geschiedt? Is ook hier halve verlichting niet nadeeliger, dan volstrekte onkunde? Recensent spreekt hier bij ondervinding. In zijne praktijk ontmoette hij niet zelden dergelijke vrouwelijke Esculapen; maar de Hemel beware alle Practici voor zulke patiënten! De Doctor is niet slechts verpligt, van al zijn doen en laten naauwkeurig rekenschap te geven, maar hij staat ook onder de kritiek zijner lijderessen, die geen droppel zijner medicamenten zullen innemen, zoo niet eerst de Medicus een behoorlijk pharmacologisch Collegie over dezelve gehouden heeft. Voegt men hierbij de grove handwerktuigelijke begrippen, welke de meeste menschen zich van de kunst vormen, als bestond zij slechts in eene zekere routine, eine blinde Uebung, zoo als zimmermann het noemt, dan zal men zich gemakkelijk kunnen voorstellen, hoe de eenvoudigste voorschriften dikwijls allerongelukkigst verklaard en toegepast worden. Deze is ook eene der redenen, waarom de eenvoudigste lieden, die een onbepaald geloof hechten aan hetgeen de Doctor hun zegt, vaak het gemakkelijkst en spoedigst genezen. Geenszins ontkennen wij, voorbeelden te hebben aangetroffen van vrouwen, op welke lessen, als hier gegeven worden, den goeden invloed hebben, welke daarmede bedoeld wordt; maar die voorbeelden zijn veel zeldzamer, dan men welligt vooronderstelt. Mogten wij intusschen gedwaald hebben, en onze ondervinding door die van anderen wederlegd worden, hetgeen wij hartelijk wenschen, dan zij de algemeene verspreiding en de verstandige toepassing dezer Gezondheidslessen, vooral ten platten lande, waar het niet zelden aan goede geneeskundige hulp ontbreekt, er ons het bewijs van; en in dat geval verklaren wij, bereid te zijn, om, met grootmoedige zelfverloochening, het erravimus uit te spreken.