Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

Wandeling in Nieuwgriekenland, en Schets van Parga's en Rhiga's Lotgevallen; door J.J. Hisely, Phil. Theor. Mag., Lit. Hum. Doct. Met eene Kaart. 's Gravenhage, bij de Wed. J. Allart. 1825. In gr. 8vo. XII, 124 Bl. f 1-80.

In een tijdstip, waarin het oog van elken menschenvriend met belangstelling op Griekenland gevestigd is, en alwat braaf en weldenkend mag genoemd worden deszelfs geheele bevrijding met verlangen te gemoet ziet, is iedere bijdrage welkom, waardoor de geschiedenis van dat land, en vooral deszelfs tegenwoordige gesteldheid, eenigzins in het licht geplaatst worden. In dezen zin hebben wij het voor ons liggend boekje ontvangen. Ware het ons vergund geweest, de wandeling naar onzen smaak en naar onze krachten in te rigten, welligt hadden wij dan eenen anderen weg genomen, die gemakkelijker en geleidelijker zou geweest zijn: nu hebben wij ons getroost, onzen wandelenden leidsman stap voor stap, somtijds met vrij forsche sprongen, maar toch steeds met genoegen, te volgen. Wij worden eerst in Peloponnesus geplaatst, en gaan dan naar Creta, Euboea, Sciathos, de zeven eilanden, de Cycladen, enz. Na een' blik over geheel Griekenland te hebben laten gaan, landen wij in Epirus, reizen naar Thessalië, Phocis, Lokris, Boeotië, Attica enz., over Corinthus naar Sicyon, Achaje en de overige gedeelten van Peloponnesus. In Laconië schepen wij ons naar Cythera in, bezoeken de eilanden op de westkust van Griekenland, vervolgen de Cycladen, de eilanden op de kust van Azië, en komen over Lemnos naar Thessalië, waar wij onze nu volbragte wandeling begonnen, zegt de schrijver;

[p. 384]

maar dat is eene kleine verzinning, want wij waren van Peloponnesus uitgestapt.

Deze onregelmatigheid nu, die wij den heere hisely eenigzins verwijten, is echter geen groot gebrek. Dewijl het boek in zijnen vorm niets van eene verzonnen reis of wandeling heeft, had dit laatste ongelukkige woord ook wel van den titel kunnen wegblijven, en daarvoor in de plaats komen: aardrijkskundig overzigt, of iets dergelijks.

Het doel van den heer hisely is, de gesteldheid van het oude Griekenland, in belangrijke punten, met die van het tegenwoordige te vergelijken. Dit is hem gelukt, en zijn compendium zal zelfs door hem, wien deze zaken niet vreemd zijn, gaarne gelezen worden. Hisely is in het oude Griekenland vrij goed te huis, en hij wijst ons, van tijd tot tijd, de groote lichtpunten van deszelfs geschiedenis; hij herinnert ons aan vele namen, in de staat- of letterkundige geschiedenis van Griekenland beroemd. Wij zouden eenige-verkeerde spellingen in de namen van streken en plaatsen kunnen aanwijzen; maar deze zijn zeker aan overhaasting, of aan de drukpers, te wijten, en spruiten uit geene onkunde van den schrijver, die genoeg door zijne Dissertatie over willem tell, te Groningen verdedigd, bewezen heeft, dat hij in de oude letteren ijverig werkzaam is. Want hij zal deze kleine onnaauwkeurigheden toch niet willen verbloemen met hetgeen hij in de voorrede zegt: ‘Ik wilde slechts eene aardrijkskundige schets van dat land geven, ten dienste, niet van Geleerden, want voor hen is dit werk te onvolledig, maar van den beschaafden stand, en voor den tegenwoordigen tijd, zoodat het slechts als een gelegenheidsgeschrift moet beschouwd worden.’ Immers de geleerden behooren ook tot den tegenwoordigen tijd, en zij mogen de gelegenheidsgeschriften ook wel lezen; de geleerden zullen zich, zonder aanmatiging, ook wel onder den beschaafden stand mogen rekenen; en, eindelijk, die beschaafde stand is niet zeer gediend met oppervlakkige en onvolledige dingen. Wanneer wij nu ons hart regtuit mogen spreken, dan spijt het ons, dat de heer hisely, die, zich moeite gevende, zeer goed voor geleerden kan schrijven, ten behoeve van dezen en te gelijk van den beschaafden stand, niet iets volledigers geleverd heeft. Hij geeft ons hoop op een uitgebreider werk; tot deszelfs volbrenging moedigen wij hem aan, en wenschen hem daartoe tijd en bezadigden werklust.

[p. 385]

Zijn arbeid, wij herhalen het gaarne, is ons ook daarom welkom, en zal allen Nederlanderen welkom zijn, omdat hij de Hollandsche taal en Hollandsche zeden beoefent en zich eigen maakt, en zich daardoor verheft boven zoo vele vreemdelingen, die goedvinden, in het land onzer inwoning levensonderhoud en fortuin te zoeken, maar, uit bezorgdheid voor hun zoet Fransch accent, uit minachting voor alwat Nederlandsch is, of om de gemakkelijkheid, steeds vreemdelingen blijven. Hisely is, op zeer weinig na, het Hollandsch magtig, en zijn stijl heeft zelfs iets aangenaams en eenvoudigs. Hij schijnt zich met onze beste schrijvers gemeenzaam gemaakt te hebben. Uit vele plaatsen van zijn werkje herkennen wij den braven Zwitser, die onze achting verdient. Indien hij werkelijk zich onder de Nederlanders duurzaam vestigt, dan ga hij voort, hun door zijne werkzaamheid nuttig te zijn, en vinde daarvoor eens de belooning in eene eervolle roeping tot het openbare leven!