Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

Bijzonderheden over Japan. - Door den Heer I. Titsingh. - Uit het Engelsch, met gekleurde Platen naar Japansche Originelen. Iste Deel. In 's Gravenhage, bij de Wed. J. Allart. 1824. In gr. 8vo. XVI en 250 Bl. f 4-50.

Met meer dan gewoon genoegen geven wij eenig verslag van het werk, waarvan wij den titel slechts bij verkorting hebben afgeschreven. In onze Vaderlandsche Letteroefeningen behoort immers met eer vermeld te worden een vaderlandsch werk van gewigtigen inhoud en zeldzame

[p. 374]

waarde, ofschoon het, tot onze smart, uit een ander land in het onze, als het ware, eerst is overgeplant. Wij, Nederlanders, zijn, sedert een' geruimen tijd, de eenigste natie, die eene Faktorij heeft in Japan, en wier vlag aldaar, wat er ook heeft mogen gebeuren, is blijven waaijen: en de berigten van eenen inboorling van Nederland, omtrent een volk, zoo weinig bekend en zoo vreemd; berigten, door een langdurig verblijf en met zeldzame kunde en vlijt verzameld, en waarop Franschen en Engelschen beide den grootsten prijs gesteld hebben, - kunnen niet anders dan voor een echt vaderlandsch hart in Nederland zeer welkom zijn. Dank hebbe dus de Vertaler, die ons dezelve in onze moedertaal, althans gedeeltelijk, geeft! Wij wenschen, dat het vervolg niet lang achterblijve, en dat dit werk bij de Nederlanders het gunstig onthaal moge vinden, 't welk het allezins waardig is.

De Auteur is de Heer isaak titsingh, voorheen Opperhoofd van wege de Nederlandsche Oostindische Kompagnie bij de Faktorij in het Keizerrijk Japan. Hij was een Amsterdammer van geboorte, en na zijne terugkomst in zijne geboortestad zou hij voorzeker aldaar, ter eere en ten nutte zijner natie, zijne allerbelangrijkste berigten in orde hebben gebragt, indien niet de binnenlandsche onlusten hem genoopt hadden, in Parijs de gewenschte rust te zoeken, alwaar hij, in het begin van 1812, overleed. In zijn oorspronkelijk werk had hij de Tijdreken-, de Sterre-, de Geschied-, de Volks-, de Lands-, de Kruidkunde, de Feesten, de Plegtigheden, de Zeden, Gebruiken en Gewoonten der Japanners beschreven; een werk, waartoe hij door zijn langdurig verblijf in dat land, en als Hollander, boven andere natiën, de gelegenheid had, terwijl hij tevens die Hollandsche vlijt en dien ijver bezat, die genoegzaam waren, om die kunde, welke hij in het land zelve verkrijgen konde, nuttig te maken voor de wetenschappen. Dit zijn de woorden van den Hoogleeraar willmet, in deszelfs Schets van den staat der Oostersche Litteratuur in Holland in de acht-

[p. 375]

tiende Eeuw, waarvan door ons in 1821 verslag gegeven is. Achter deze Schets is eene bijlage, bevattende den inhoud van het groote werk des Heeren titsingh over Japan, waarmede verdient vergeleken te worden de opgave van alwat titsingh verzameld en nagelaten heeft betreffende Japan, welke opgave in eene minder geleidelijke orde is voorgedragen.

De Nederduitsche Uitgever heeft zijn werk uit het Engelsch vertaald, schoon hij de orde eenigzins veranderd, en niet dan de belangrijkste platen bij zijne vertaling gevoegd heeft. Hoe het toegekomen zij, dat wij eene vertaling uit het Engelsch, en niet uit het Fransch, gekregen hebben, is Recensent niet duidelijk. De Vertaler zegt, in zijn belangrijk voorberigt: Wij zijn, na vele nasporingen te dezen aanzien, ten minste verzekerd, dat er geen Fransch origineel van de Bijzonderheden over Japan is in het licht verschenen, hoezeer de Engelsche Uitgever, in zijne voorafspraak aan het publiek, van een French publisher and editor gewaagt. Het Engelsche werk heeft Recensent niet te zien kunnen krijgen; maar hij heeft opgemerkt, dat het onderhavige deel begint met een Berigt wegens de Handschriften van den Heer titsingh, door den Heer nepveu, den Franschen Uitgever; ook heeft hij gelegenheid gehad om een Fransch werk te zien: Mémoires et Anecdotes sur la dynastie règnante des Djogouns, Souverains du Japon, etc. par M. titsingh, publiés avec des notes et éclaircissemens par M. abelrémusat, Paris, chez a. nepveu, 1820, en voor dit boek is eene opgave van de werken, onlangs bij dezen boekverkooper uitgekomen, onder welke wordt vermeld: Cérémonies usitées au Japon pour les mariages et les funé railles, par feu M. titsingh, un vol. in 8vo. de texte et un atlas; bij welke opgave zich eene noot bevindt, volgens welke nog uitkomen zou: Annales abrégés des Daïris du Japon, traduites du Japonnais par feu M. titsingh, trois forts vol. in 8vo.

Dan, hoe het ook met die, voor ons duistere, zaak gelegen zij, wij verblijden ons, dat er althans iets in on-

[p. 376]

ze moedertaal uitkomt van hetgeen de Heer titsingh over Japan had verzameld. Dit eerste deel bevat hoofdzakelijk de beschrijving van de Huwelijksplegtigheden bij de Japannezen, en van de Begrafenis-, Lijkplegtigheden en Lijkfeesten bij dezelve. Het tweede deel zal, volgens aankondiging van den Vertaler, terstond met de geheime Gedenkschriften der wereldlijke Keizers van Japan beginnen. De uitvoering van het thans uitgegevene gedeelte is keurig. Zeer fraai, schoon anders een wonderlijk voorkomen hebbende, zijn de bijgevoegde platen. Dat deze naar Japansche originelen vervaardigd zijn, gelijk op den titel staat uitgedrukt, betwijfelen wij geenszins. Dezelfde inrigting hebben ook de platen in het Fransche werk, hetwelk wij gezien hebben; en blijkbaar is derzelver overeenkomst met Chinesche platen en afteekeningen, welke, hoe natuurlijk ook, de kunst van het perspectief insgelijks missen.

Voor een gedeelte laten zich deze Bijzonderheden niet zeer aangenaam lezen; dan, daar dit veroorzaakt is door de ongemeen groote en zorgvuldige naauwkeurigheid van den Heer titsingh zelven, hebben dezelve, ook uit dien hoofde, des te meerder innerlijke blijken van getrouwheid en geloofwaardigheid. De liefhebbers van verdichte verhalen zullen meestal weinig behagen in die bijzonderheden vinden. Echter zullen Nederlandsche lezers, die het solide boven het amusante stellen, dezelve allerbelangrijkst vinden; en wij mogen niet twijfelen, of dit werk zal deszelfs waarde blijven behouden, wanneer vele Romans lang vergeten zullen zijn.