Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

[p. 244]

Aanteekeningen, gehouden op eene Reis naar Egypte, Nubië, den Oasis, den berg Sinaï en Jeruzalem; door Sir F. Henniker, Bart. Uit het Engelsch vertaald. Met Platen. Te Dordrecht, bij Blussé en van Braam. 1825. In gr. 8vo. VIII en 332 Bl. f 3-60.

Alweder eene reis naar Egypte en eenige naburige plaatsen! Nu, die streken zijn overwaardig om dikwijls bezocht te worden. Dan, of de beschrijvingen dier reizen alle even waardig zijn om uitgegeven en, in eene andere taal voor het publiek gemeen gemaakt, in de onze vertolkt te worden, dit zal, voorzeker, niemand bevestigend durven beantwoorden. Wat de onderhavige reisbeschrijving betreft, dezelve had zeer wel onuitgegeven en althans onvertaald kunnen blijven. De Engelsche Baronet henniker, die om geene andere reden deze reis schijnt ondernomen te hebben, dan alleen om vreemde landen te zien, had, luidens de voorrede, het een en ander van zijne reis voor een' vriend beschreven; en, daar men hem had weten te overreden om een boek te schrijven, had hij van zijne berigten aan dien vriend gebruik gemaakt. Voorts verklaart hij, meer vermaak gehad te hebben, in de voorwerpen der natuur, dan in die der kunst na te vorschen, en, van het volk sprekende, misschien in sommige opzigten misgetast te hebben, het zij uit dwaling, of door aan zijne luchtige wijze van beschouwing toe te geven. Het luchtige van 's mans karakter straalt inderdaad genoegzaam overal in zijne reisbeschrijving door, waarvan wij, na het geheele boek met de noodige aandacht doorlezen te hebben, zeer vele blijken zouden kunnen opgeven. Wij bepalen ons bij eenige weinige, die nog al iets afdoen. Het gansche werk is in hoofdstukken verdeeld, en het eerste alleen heeft iets van een' brief aan een' vriend W.; maar het jaar van de reis wordt niet aangeduid, schoon in het eerste hoofdstuk niet alleen de dag, maar ook het uur wordt opge-

[p. 245]

geven. De Schrijver gebruikt tusschenbeiden en meermalen Latijnsche, Fransche, Italiaansche, ja zelfs somtijds Grieksche woorden en uitdrukkingen, zonder derzelver zin op te geven, en zinspeelt ontelbare reizen op oude of nieuwe bijzonderheden, die aan den gemengden hoop van lezers niet bekend zijn. Voorts behandelt hij sommige gedenkstukken der oudheid op zoodanige wijze, dat de geleerde nasporingen derzelven uit een ongunstig en somtijds belagchelijk oogpunt worden voorgedragen. Eindelijk heeft de Schrijver, meer dan eens, eene soort van spotzucht doen blijken, zelfs omtrent eenige geschiedenissen en voorstellingen der H.S. Wij zullen hiervan dit ééne staaltje geven. Bl. 166 zegt hij: ‘De onsterfelijkheid der ziel, die stoutste gedachte, welke ooit door het menschelijk verstand is gevormd geworden, was den Egyptenaren bekend. De zorg, welke zij besteedden om hunne ligchamen te bewaren, geeft den wensch ten minste te kennen om in hunne eigene gedaante te verrijzen zonder door wormen gegeten te zijn, en misschien verkeerde beenen of armen te krijgen: bij analogie oordeelende, dat zij bij het ontwaken honger zouden hebben, werd er brood in het graf gelegd om hen te verkwikken wanneer de laatste bazuin schallen zoude om hen tot het ontbijt te roepen. Hoe velen hunner zullen eene rilling door de leden krijgen, zich in Londen of Petersburg te zien, als het bij toeval omstreeks kermis zijn mogt.’ - Met al deze en andere blijken van eene te verregaande luchtigheid, zijn er verscheidene bijzonderheden, die, bijaldien zij den hoofdinhoud van dit boek uitmaakten, hetzelve tot eene niet onaangename, somtijds nuttige, lectuur zouden verheffen. Jammer is het, dat de Vertaler niet sommige dingen verholpen heeft, die hij gemakkelijk had kunnen verhelpen. Zoo is het ons, behalve eene menigte druk- of schrijffouten, en eene dikwerf zeer slechte verdeeling der perioden, zeer hinderlijk voorgekomen, dat, door het geheele boek, schoon minder in het laatste gedeelte, de voornaamwoorden van den eersten persoon veelal worden weggelaten, bijzonder bij het begin van nieuwe zinsneden; b.v. bl. 45: ‘Di-

[p. 246]

neerde bij Signor *** rijk, vet en vrolijk, rijk te zijn is vet te zijn - vet te zijn is eene minder grievende kwaal dan muizennesten te hebben.’ En, om nog maar één voorbeeld op te geven, bl. 103 staat letterlijk zoo: ‘Vorderden heden slechts weinig - de wind niet in ons voordeel, en de manschappen van weinig of geen nut meer - vermaakte mij met schieten - ganzen, pluvieren, ijsvogels, en een pellikaan maakten mijne jagt uit.’

Zulke boeken moesten niet vertaald, of, althans, zóó moest er niet vertaald worden.