Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

Dissertatio &c., d.i. Regts- en staatkundige Verhandeling over het Regt der Koloniën; ter bekoming van het Doktoraat in het Regt openlijk verdedigd, door C.J. Brand. Leiden. In gr. 8vo. Behalve de Voorrede, 170 bl.

Dat een Kapenaar over de Koloniën schrijft, is zeer eigenaardig. Jammer is het, dat de Heer brand, door zijn spoedig opgekomen vertrek, niet alleen zijn eerst opgevatte plan heeft moeten laten varen, maar ook het aangekondigde stuk met de meestmogelijke haast heeft moeten afwerken. Het eerste plan was, om de Verhandeling in twee stukken te verdeelen. In het eerste zouden de Koloniën der Carthagers, Grieken en Romeinen behandeld worden; in het tweede die van Portugal, Spanje, Holland en Engeland. Wat wij nu in deze Verhandeling vinden, zullen wij kortelijk opgeven. In de Inleiding (1-37) spreekt de Schrijver over den oorsprong der Staten en Volkplantingen; wat eene volkplanting zij; welke de verschillende redenen, om volkplantelingen af te zenden, over derzelver verschillende regten, en betrekkingen met het Moederland. Hierop volgt de eigenlijke Verhandeling, gaande over de Koloniën der Pheniciërs, der Carthageniënsers en der Grieken (37-167), welke

[p. 157]

besloten wordt door eene korte Epilogus. Waarlijk eene rijke stof, en, dit moeten wij opregtelijk betuigen, door den Heer brand op eene niet armoedige wijze uiteengezet. Het geheel laat zich met genoegen lezen; en dat genoegen zoude voorwaar niet weinig vergroot worden, indien er meer kieschheid in stijl en taal gebezigd ware geweest. De Heer brand betuigt overal, waar het slechts pas geeft, eene vurige liefde voor zijn Vaderland. Dat is loffelijk. Maar die liefde kan ons ook tot droomen vervoeren. Wij wenschen den Hoogleeraar heeren een lang leven toe; maar twijfelen, of hij het wel beleven zal, dat de profetie van Jesaias over Jeruzalem, door hem op de Kaap toegepast, zal vervuld worden: ‘In Hispania commercium egisti, magna fuisti urbs, et vestrae naves in summo honore habitae sunt.’ Voor 't overige onthouden wij ons van aanmerkingen, welke hier minder passen, daar zulks, naar ons verzekerd is, elders op eene meer geschikte plaats zal geschieden.