Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

Oude Aardrijkskunde. Door H.J. Nassau. Tweede, veranderde Druk. Te Groningen, bij J. Römelingh. 1824. In gr. 8vo. XXVI, 417 Bl. f 3-60.

Dexe schets van den staat der bekende volken uit de oude geschiedenis is een nuttig boek, en zeer geschikt voor de Latijnsche scholen; want dáár bijzonder stellen wij het opzettelijk onderwijs in de Geographie verre boven het occasionéle, en wij merken het als eene verdienste van dit werk aan, dat het in 't Nederduitsch geschreven is, en zouden den schrijver niet raden, het in 't Latijn over te gieten, of het moest zeer kort en zeer klassiek zijn, twee niet gemakkelijke vereischten. De schrijver geeft in de voorrede de reden op, waarom hij zoodanig en geen ander plan gevolgd heeft; hij ontvouwt in eene inleiding de geschiedenis en bronnen der oude Aardrijkskunde, behandelt vervolgens de bekende landen van Europa, Azië en Afrika, geeft ten slotte eenige aanteekeningen en bijvoegsels, en besluit met eenige berigten over het Troja van homerus en den alouden toestand van ons land. De bruikbaarheid van het geheel wordt vermeerderd door een' goeden bladwijzer. Het ware te wenschen, dat er ook een bladwijzer van de nieuwe namen van plaatsen, zeeën en rivieren was bijgevoegd. Die namen worden meestal in den tekst zelven vermeld, hetwelk ook in zoodanig werk noodzakelijk is; maar wij hadden daarbij gaarne gezien, dat met een' enkelen wenk hier en daar de vermoedelijke reden der verbastering ware opgegeven, bijzonder in de Grieksche namen. Als de leerling hoort, dat Konstantinopel door de Turken Stamboul genoemd wordt, mag hij er wel bij vernemen, dat dit zoo veel is als ἐις τὰν πόλιν, en zoo in andere voorbeelden. Doch dit kan ook verholpen worden door mondeling onderwijs. De manier, door den schrijver gevolgd, is deze: Eerst geeft hij een kort overzigt van de werelddeelen; ver-

[p. 89]

volgens behandelt hij de bijzondere landen, bepaalt de grenzen, zegt iets over de oudste geschiedenis, over de rivieren, bergen en steden, en stipt daarbij het merkwaardigste aan, waardoor het niet anders zijn kan, of dat alles moet zich vaster in het geheugen der leerlingen prenten. De schrijver heeft een goed gebruik gemaakt van de hulpmiddelen, welke de arbeid van nieuwere geleerden in het aardrijkskundig en historisch vak hem aanbood, en wij hebben geene bijzondere aanmerkingen te maken. Mogt iemand zeggen, dat hier te weinig, daar te veel, hier wat min belangrijks, daar eens eene zonderlinge vergelijking van nieuw met oud gevonden wordt, (waarin vele Duitschers bijzonder ik weet niet welke deftigheid zoeken) dit beneemt niet veel aan de waarde van het boek, zoo het door goede onderwijzers verklaard wordt, waaraan het, bij den dagelijks toenemenden lust voor alwat geschiedenis is, niet ontbreekt. De schrijver ontvange onzen dank, en de uitgever aanmoediging en onderscheiding boven die zijner medebroeders, welke hunne persen leenen aan het drukken van laffe Romans en hatelijke twistschriften. Dat hij zich wèl bevindt bij deze onderneming, getuigt deze tweede en verbeterde druk, welke den eersten, in 1819 verschenen, zoo spoedig gevolgd is.