Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

Iets over en voor den Koophandel van Amsterdam. Te Amsterdam, bij P. den Hengst en Zoon. 1824. In gr. 8vo. VI, 67 Bl. f :-75.

Met diepen weemoed bespeurden wij reeds sedert een' geruimen tijd, hoe de koophandel te Amsterdam, die genoegzaam éénige bron van welvaart aldaar, gedurig meer achteruitging, om, zoo als wij vreesden en nog vreezen, van lieverlede tot deszelfs niet terug te keeren. De oorzaken hiervan meenden wij te vinden: 1^o. in de in onze Hoofdstad meer en meer toenemende zucht naar vermaak en verstrooijing, waardoor de zucht tot werkzaamheid verdoofd, de weelde en luiheid daarentegen bevorderd worden; 2^o. in gebrek aan den geest van eenheid onder de handelaren zoo wel, als inzonderheid in oude vooroordeelen en misbruiken, wier nadeel en ongepastheid, tot schade en schande der Beurs van Amsterdam, door de ondervinding bewezen zijn, maar die desniettegenstaande te diop wortel schijnen geschoten te hebben, om vooralsnog te kunnen worden uitgeroeid; 3^o. in het schadelijke Tarif van uit- en ingaande Regten, dat, gelijk de edele van hogendorp zoo uitnemend heeft aangetoond, in spijt van de liberale beginselen der wet van den 12 Julij 1821, in ons belastingstelsel is ingeschoven, en de heilzame werking, welke die wet zou kunnen hebben, verlamt; (de vorige wetten van 1816 en 1819 hadden den handel reeds een' geduchten knak gegeven;) en eindelijk, 4^o, in den zoogenaamden Effectenhandel, waardoor vooral de eigenlijke handel zich in zulk eene kwijning bevindt: wij willen dit laatste punt hier niet verder ontleden, ook van het gevaarlijke en onzedelijke van denzelven, doorgaans op spel en onzekere kansen gegrond, niet gewagen; dat de ondervinding uitspraak doe! maar wij voor ons houden het er voor, dat men eens, tot zijn onberekenbaar nadeel, doch te laat, het schadelijke van dien handel in papieren zal leeren inzien: ach, mogten wij ons hierin bedriegen!

[p. 86]

Met deze en dergelijke gevoelens bezield, namen wij het voor ons liggende werkje in handen, en doorlazen hetzelve met gretigheid: de kundige Schrijver verdient allen lof, en hetgeen hij ten aanzien van het verval van den Amsterdamschen handel en deszelfs oorzaken heeft ter neder gesteld, is, helaas! onbetwistbaar zeker. Worden wij dus, aan de eene zijde, door zijn tafereel van dat verval sterk getroffen, hij beurt ons, aan den anderen kant, wederom op, en bewijst onwederlegbaar, dat er nog vele hulpbronnen overig zijn gebleven, om, wanneer de handelaars zelve slechts willen, den handel hier weder op nieuw te doen herleven. Gij allen dan, die bewoners der Hoofdstad zijt, die het inderdaad wèl met haar meent, en de vele uitmuntende inrigtingen, daar nog bestaande, gaarne wenscht te behouden! koopt dit boekje, en toetst hetzelve aan de waarheid, aan de ondervinding, en aan het gezond verstand. Gij allen, om het even of gij Zeehandelaars zijt, of Kooplieden van de dusgenaamde tweede hand, Commissionairs of Winkeliers, Makelaars of Fabrikanten, gij allen hebt er belang bij. Maakt van de u gegevene wenken gebruik; slaat de handen ineen; stelt alle schijnbaar particulier belang ter zijde; spiegelt u aan den geest van onderneming en werkzaamheid uwer Voorvaderen; laat anderen niet meer, tot uw nadeel, van uwe dwalingen partij trekken, en hecht niet langer aan oude vooroordeelen en misbruiken; gewis, gij zult er u door den tijd wèl bij bevinden, en hetgeen gij u voorsteldet eene opoffering te zijn, gebragt aan het algemeen belang, zal integendeel uw eigen voordeel bevorderen, hier op nieuw eene algemeene werkzaamheid en welvaart verspreiden, en (God geve het!) aan Amsterdam den staf van Mercurius weder in handen geven, die haar, in het tegenovergestelde geval, ongetwijfeld voor altijd zal worden ontwrongen.