Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1825

Aanspraken, bij gelegenheid van het Verslag op de tiende Algemeene Vergadering des Bijbelgenootschaps der Afdeeling Rotterdam, op den 24 Oct. 1824, door A. de Vries, Predikant te Rotterdam, enz. Te Rotterdam, bij J. van Baalen. 1824. In gr. 8vo.

Het Bijbelgenootschap vierde, door den Goddelijken zegen, deszelfs tiende algemeene vergadering. Een feest voor ieder weldenkend Christen! De leden des Genootschaps kwamen, in verschillende steden onzes vaderlands, weder bijeen, om het Verslag van den staat des Genootschaps aan te hooren, en den Vader der Lichten voor den bloei dezer Christelijke instelling te bidden, en met gezang en dankzegging te verheerlijken. Te Rotterdam werd een zaakrijk Verslag gedaan door den Secretaris, den Weleerw. m.a. de jongh, en de godsdienstige aandacht der leden bestuurd en opgewekt door eene Aanspraak van den Weleerw. a. de vries. Zijn Eerw,

[p. 8]

legde daartoe ten grondslag, dat Geloof, Hoop en Liefde de geest moet zijn van het Bijbelgenootschap, zal het op bestendigen bloei en zegen van God rekenen kunnen. De keuze van onderwerp is ons allezins gepast en doelmatig voorgekomen. Ook de behandeling verdient lof, en dit stuk, als Aanspraak beschouwd, kan volstaan met de ontwikkeling van algemeene bewijsgronden, hoezeer het onderwerp vatbaar is voor eene breedvoeriger behandeling. De stijl is doorgaande goed, hier en daar zelfs bondig; doch ook wel eens te beeldrijk, hier en daar soms plat, als b.v. bl. 37: ‘Als dit geloof en deze overtuiging bij ons vast is, dan blijven wij volharden in dit goede werk, al verminderde het getal der leden zoodanig, dat men, in plaats van deze kerk noodig te hebben, ze gemakkelijk in ons woonvertrek kon plaatsen.’

Rec. zou hier gaarne eindigen met de aanbeveling, dat ook dit stichtelijk woord door velen mogt gelezen en ter harte genomen worden; maar zijn oog valt op de inleiding, welke de behandeling van de gekozene stoffe voorafgaat. De Eerw. de vries noemt, bl. 24 en 25, het bestaan van Zendeling- en Bijbelgenootschappen een ‘vreemd, zonderling verschijnsel! in een tijd van zoo veel beroering, uitputting, en verval;’ en vraagt verder: ‘Van waar dat? Is er bij de kinderen dezer eeuw zoo veel meerder Godsdienstliefde, zoo veel meerder ingenomenheid met het Evangelie van Christus, zoo veel meerder zucht voor de eer van den Zaligmaker? Men moge dit wenschen, maar niemand, die tijden en menschen kent, zal dit durven beweren. Is dan het Bijbelgenootschap - misschien eene dier hersenschimmige ondernemingen, hoedanige onze leeftijd meer voortbragt, waardoor men alles wil hervormen en verbeteren, met geestdrift begint, tot eene zekere hoogte volhoudt, spoedig wederom verkoelt, en eindelijk geheel stil staat? Dat eenige medelopen, (?) die van deze koortsachtige beweging des tijds niet geheel vrij zijn, is waarschijnlijk, maar de oorsprong, de gang en loop van dit ons Genootschap is mijns bedunkens te zeer ge-

[p. 9]

kenmerkt door edeler beginselen aan de zijde der oprigters, en door de zigtbare begunstiging aan de zijde der Voorzienigheid, dan dat wij het tot dien rang zouden mogen vernederen.’ - Deze winderige, magtspreukige uitspraken en onbestemde vragen behaagden ons in geenen deele. Ons komt het bestaan van Zendelingen Bijbelgenootschappen in dezen tijd niet als een vreemd verschijnsel voor. Men moet willens blind zijn, als men zoude willen beweren, dat onze tijd nog niet rijp is, om soortgelijke Christelijke inrigtingen daar te stellen en in stand te houden. Wat zegt dat toch: ‘in een tijd van zoo veel beroering, uitputting, en verval?’ - Voorts laten wij alle vergelijking tusschen de kinderen dezer eeuw en die van vorige (dit zal toch hier bedoeld worden, ofschoon het in de pen bleef) nu aan derzelver plaats; maar als men een' diep wijsgeerigen blik slaat op de zedelijke gesteldheid onzer Natie, (wat minder oppervlakkig, dan da costa c.s. zulks doen) dan zal die vergelijking zoo onvoordeelig nog niet uitvallen. Ook is het ons duister, welke ‘hersenschimmige ondernemingen, hoedanige onze leeftijd meer voortbragt,’ de Eerw. de vries op het oog heeft. Wij kennen die niet; even min weten wij, waar ‘die koortsachtige beweging onzes tijds’ in bestaat. Het schijnt, dat zijn Eerw. met zoo veel goeds, als er beoogd en gesticht wordt door zoo vele Maatschappijen en Genootschappen, als daar zijn het Nut van 't Algemeen, de Maatschappij van Weldadigheid, het Genootschap tot zedelijke verbetering der Gevangenen enz., niet veel op heeft. En alle deze inrigtingen zijn evenwel vruchten des Christendoms, en bloeijen door de zigtbare goedkeuring van Hem, die elke poging tot bevordering van menschengeluk zegent. Wat zullen wij zeggen? Och, dat toch, vooral in onzen tijd, ieder Christenleeraar voorging, met den bloei van iedere heilzame instelling te helpen bevorderen, en zich vrijmaakte van dien onchristelijken geest van tegenwerking, waardoor zoo dikwijls de Kansel zelf onteerd wordt! Dat geve God!