Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1824

Keizer Karel de V en de bezemmaker.

(Les actions héroïques et plaisantes de l' Empereur charles V. Cologne, 1683.)

Keizer karel de V geraakte eens, op de jagt, bij het vervolgen van een wild zwijn, geheel van zijn gevolg af, en verdwaalde ten laatste, door het inslaan van verscheidene verkeerde wegen, zoo zeer, dat alle moeite, om den regten weg weder te vinden, te vergeefs was. Hij ontdekte eindelijk, op eenigen afstand, de woning van eenen armen Bezemmaker, en begaf zich derwaarts, om, zeer vermoeid zijnde, een weinig uit te rusten, en aldaar zijn gevolg op te wachten. Hij klopt aan. De bewoner, colas genaamd, vraagt hem, bij het openen der deur, op eenen gemelijken toon, wat hij wilde. ‘Ik verzoek u om eenig ontbijt,’ zeide karel, ‘en ik beloof u, dat gij over mij tevreden zult zijn.’ Op het hooren hiervan brengt de huisvrouw, in de hoop eener goede belooning, terstond iets van den aanwezigen voorraad aan. Men werd spraakzamer, tastte gezamenlijk toe, en dronk, op de gezondheid van den onverwachten gast, een glas bier, zoo als het dan daar te vinden was, daarbij. Gedurende dit ontbijt hoorde de Keizer, als van ter zijde, van gezouten reevleesch spreken; en, daar hij

[p. 199]

al spoedig begreep, dat zij iets dergelijks verborgen hadden, woeg bij, als zonder erg, of zij niet iets hartigs toe hadden? Colas wilde er in den beginne niet van weten. Nadat hij echter een oogenblik met zijne vrouw alleen gesproken had, werd er een goed stuk van het wildbraad opgezet, doch tevens den gast op het ernstigst aanbevolen, aan niemand iets daarvan te laten blijken, opdat het niet den Keizer ter ooren mogt komen, en zij dan als wilddieven worden gestraft. Karel at daarvan met veel smaak, en verzekerde zijne gastvrouw, dat zij op zijne stilzwijgendheid kon rekenen, en dat hij hun voor hun onthaal zijne dankbaarheid nader zou doen blijken. Hij ging nu heen, om zijn gevolg op te zoeken, dat, vol angst over zijn gemis, het geheele woud doorkruiste. Hij riep eenige malen, en weldra vond hij ook eenigen der zijnen. Hierop volgde een luid geschal der hoornen, waarop alle de overigen, met het geroep van: ‘Leve karel, onze Keizer!’ zich weder bij hem voegden.

Twee of drie dagen daarna liet karel den Bezemmaker aan zijn Hof ontbieden, die, vreezende dat zijne verboden jagt mogt bekend zijn, zich vol doodelijken angst derwaarts begaf. Hij werd onmiddellijk bij den Keizer toegelaten, in wien bij terstond zijnen voormaligen gast herkende, dien hij nu in Keizerlijke pracht, onder een verhemelte zittende, en omgeven door eenen talrijken Adel, aanschouwde; waardoor zijne vrees voor nakende straf zoo zeer toenam, dat hij doodbleek werd, en elkeen medelijden inboezemde. Hij werd echter spoedig uit zijne verlegenheid gered, toen de Keizer hem vroeg: ‘Wat begeert gij tot belooning voor het ontbijt, dat ik bij u genoten heb?’ Hierop veranderde zijn gelaat geheelenal, en, zich een oogenblik bedacht hebbende, antwoordde hij: ‘Dat uwe Majesteit mij veroorlove, dat ik, benevens mijne vrouw, overal in het bosch, rijs moge snijden, dat voor goede bezems geschikt is.’ De Keizer, door dit eenvoudig en zeer bescheiden verzoek van den Bezemmaker getroffen, stond hem zijne bede dadelijk toe, en luisterde hem nog in het oor: dat hij morgen aan het Hof zoude komen met zoo vele bezems, als hij en zijne vrouw torschen konden, maar geen éénen minder dan voor een' dukaat moest verkoopen. Colas boog zich hierop zoo diep voor den Keizer als hij het ooit geleerd had, en haastte zich vol vreugde naar zijne woning terug, om aan zijne verbaasde huisvrouw al het wonderbare nieuws te vermelden,

[p. 200]

dat hem op dien gelukkigen dag was wedervaren. Beiden gingen hierop uit alle magt aan het werk, en maakten, den geheelen nacht doorwerkende, zoo vele bezems gereed, dat zij des anderen morgens met zware vrachten aan het Keizerlijk paleis kwamen. Zoodra de Keizer hen zag, liet hij in zijn paleis verluiden, dat niemand, noch van het Hof, noch van den Adel, heden voor hem zou mogen verschijnen, dan voorzien van eenen bezem, en wel uit de fabrijk des mans, die aan de deur van het paleis had uitgestald. Iedereen vervoegt zich nu, op dezen wenk des Keizers, tot onzen colas, om het vereischte zeldzame geleide te koopen; maar hoezeer staan allen verbaasd, als zij hooren, dat hij voor elken bezem een' dukaat vraagt! Men drijft aanvankelijk den spot daarmede; maar, daar hij op een' fermen toon in zijnen eisch blijft volharden, is men ten laatste genoodzaakt, hem den gevorderden prijs te betalen. In 't kort: colas verkoopt al zijne bezems, en keert, als de gelukkigste koopman, die nog immer den belangrijken bezemhandel dreef, of drijven zal, met een' zak vol dukaten naar zijne hut terug.