Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1824

Hulde aan de Nagedachtenis van Mr. Rhijnvis Feith, enz. Te Zwolle, bij J.L. Zeehuisen. 1824. In gr. 8vo. VI en 52 Bl. f 1-:

‘Feith is dood!’ Hoe veel beteekende dat! Elke omschrijving was te flaauw en te mat, die men aan zijnen naam leenen wilde. ‘Feith zal leven, van geslachte tot geslachte!’ Oogenblikkelijk paarde zich deze vertroosting aan het smartgevoel, en hulde aan den grooten Man wachtte de Nederlander, de Vriend der Wetenschappen, de Christen. Dat Zwolle, zijne geboorteplaats, eene Gedenkzuil hem zoude

[p. 502]

oprigten, verwonderde niemand. Wie zoude den trots dier Stad, wie de jaloerschheid op haar voorregt kunnen misbillijken? Dat die Gedenkzuil nog niet staat, moge zij kunnen verontschuldigen, door haar beroep op hare maatregelen; maar dat de schielijke aankondiging van suringar, van de beantwoording aan welke men zoo veel verwacht, en die het Zwolsche Departement van nieuwenhuizen's stichting heeft doen afzien van deszelfs aangekondigd besluit tot eene gelijke onderneming, niet belet heeft, dat een loots, nijhoff en anderen hunne openlijke vereering van des dierbaren nagedachtenis mededeelden, verblijdt ons, en evenzeer, dat daardoor deze Hulde niet is achtergebleven. Wij hebben dezelve te danken aan de Heeren oostkamp, bourdeau en wispelweij.

Van den laatsten hebben wij eene Uitboezeming, over het verlies van Neêrlands geliefden Dichter, en een Gedicht aan Boschwijk. Van den eersten, genoeg bekend door zijne algemeene nuttigheid, in proza, Gedachten bij den dood van Mr. rhijnvis feith, en van den anderen een Dichtstuk, getiteld: Voorgevoel, ter gelegenheid van het afsterven van den Dichter Mr. r. feith.

Vindt menigeen den titel van het laatstgemelde stuk vreemd, gelijk het Recensent vond, dat vreemde wekke zijne nieuwsgierigheid op, en zijne verwondering zal in welbehagen veranderen. Het versiert het sieraad, dat hier pronkt, en het zoude wel jammer wezen, dat deze ons onbekende Dichter verborgen ware gebleven, wiens zang zoo hooge vlugt neemt, zonder te verbijsteren, het gevoelig hart verrukkende, ja bij elk het belangstellend gevoel opwekkende. ‘Behield mijne zangster,’ dus eindigt hij,

Behield zij slechts een handvol koren,
Haar oogst ging niet geheel verloren,

Dien gij gezaaid hebt, edle feith!

Vrijmoedig op zijne onpartijdigheid, getuigt de steller van dit verslag, dat het handvol dezes Dichters, zelfs voor den niet armen, eene rijke nalezing overlaat; en, is dat het zaaisel van feith, hoe wordt dan die Mentor genoeg betreurd, door de dankbaarheid voor hetgeen hij was en deed?

De Uitboezeming des Heeren wispelweij draagt den juisten naam; zij stort het gevoel der smarte, des eerbieds

[p. 503]

en der dankbaarheid in de harten der lezers over; en, bruist de stroom der aandoeningen, hier uitgegoten, niet zoo hoog en stout, als die des Voorgevoels, verheffing zal niemand aan dit Dichtstuk (dat tusschen de Gedachten van oostkamp en het Vers van bourdeau staat) ontzeggen, die, onder anderen, het beeld van den eik, beiden Dichteren geliefd, en op het Titelvignet mede te regt uitkomende, gadeslaat. Het derde Dichtstuk, ook van wispelweij, is aan Boschwijk gewijd, en niet minder treffend. Hoort eens!

o Boschwijk! Doodsche stilte en duister

Omhult uw korts nog blijden grond.

Helaas! verzwolgen is de luister,

Die 't oog hier toelachte in het rond.

Neen, 'k mag op u mijn blik niet vesten!

Hij, die u roem en waarde gaf,

Zonk in den schoot van 't koele graf;

'k Mis feith - wat vreugd zou hier mij resten?

'k Mis feith - hoe groot is mijn gemis!

Zijn levenslicht heeft uitgeschenen;
Heel 't vaderland blijft met mij weenen,

En rouwt, dat feith ontslapen is.

Ja, in de zangen der beide Vrienden van den Onvergetelijken is de invloed van zijnen geest onmiskenbaar; zij strekken zijner nagedachtenisse tot ware eer, zoo wel om het kunstschoon, dat zij ons aanbieden, als om de edele gevoelens, die hier zoo welluidend zich openbaren, en voor welke beiden hunne harten zich aan feith verpligt belijden, die, wenschen en hopen wij, den IJssel, geheel het Vaderland tot roem, herleven moge in hen. Wij zeggen hun dank voor hunne zangen.

Wij lezen niet gaarne, wat men wel eens poëtischproza plagt te noemen; doch - zoo vonden wij ook het stukje van oostkamp niet, dat dit bundeltje opent, en onze achting voor dien waardigen man werd dankbaarheid aan feith, zijnen Vriend, aan God, voor zoo vele bekwaamheden, als, openlijk aan Zijne eer gewijd, ten nutte aangewend worden in deze, zoo bezwaarde, Eeuw. In deftigen stijl uit hij zijne Gedachten, zonder zich slaafs te binden aan de orde der schikking of der evenredigheid, hetgeen in een stukje van deze soort en beknoptheid zoo weinig kwalijk te nemen is, als het anders zeker berisping zoude verdienen. Als Mensch, of Menschenvriend, Christen, Echtgenoot en Vader, Burger, Wijsgeer, en Dichter, ontvangt feith de verdiende hulde. Met aandoening lazen wij: ‘Veel, ja onemdig veel, zoude nog hier, zonder vleitaal, tot uwen lof kunnen gezegd worden; maar ook veel is hier, dat niet eerder in het openbaar vermeld mag worden, dan wanneer de dag der openbaarmaking van al het verborgene goede zal zijn aangelicht, en gij lof zult hebben bij God.’

[p. 504]

Dat wij, bij herhaling, lazen: ‘wij vertegenwoordigen ons uwer,’ voor: ‘u aan ons,’ begrijpen wij niet. Ongaarne zouden wij het nagevolgd zien, dat onze Heiland ‘onze Goël en Bruidegom’ genoemd wordt. Wat behoeft dat Hebrecuwsch er tusschen, en de andere uitdrukking is, voor het minst, voor velen ongeschikt. Feichte, bl. 18, zal wel eene drukfeil zijn voor fichte. De aanhef van het Voorberigt: ‘Indien ondankbaarheid eene deugd, en erkentelijkheid eene ondeugd zij, dan - maken wij ons aan misdaad schuldig,’ beviel ons, om het gedrogtelijke der onderstelling, niet. De uitvoering is beter dan de correctie, welke niet overal naauwkeurig is; wij vonden toelachtte (voor hte), uw voor u.

Een goede opgang van dit boekje bewijze aan dit drietal Vrienden des grooten Mans hunner medeburgeren welgevallen aan de hem toekomende hulde!