Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1824

Tafereel der Omwentelingen in Europa, sedert de vernietiging van het Westersche Romeinsche Rijk tot aan onzen leeftijd, gevolgd naar het Franschvan C.W. Koch, door A.J. Lastdrager. Met zeven Kaarten. Te 's Gravenhage en Amsterdam, bij de Gebroeders van Cleef. 1823. In gr. 8vo. XXIV, 695 Bl. f 8-:

Het oorspronkelijke werk van den Heer c.w. koch,

[p. 482]

getiteld: Tableau des Révolutions de l'Europe, depuis la bouleversement de l'Empire Romain en Occident jusqu'à nos jours, waarvan ten jare 1814 te Parijs de tweede en, zoo wij ons niet bedriegen, laatste editie verschenen is, verwierf in der tijd de goedkeuring van den Grootmeester der Fransche Universiteit en andere mannen van aanzien en geleerdheid, wier gunstige getuigenissen (zonderling genoeg) aan het hoofd des boeks geplaatst zijn, even alsof een goed werk zichzelf niet genoegzaam aanbeval, en even alsof de recommandatiën van eenen Grootmeester aan een slecht voortbrengsel onverdiende beroemdheid zouden kunnen bezorgen. Ook zeggen wij den verdienstelijken Vertaler hartelijk dank, dat hij zich vergenoegd heeft, van die blijken van goedkeuring met een enkel woord melding te maken, en ons het lezen dier winderige produkten heeft bespaard. Wij hadden echter wel gewenscht, dat hij zijne zucht tot inkorten en besnoeijen hierbij bepaald, en dezelve niet tot de Inleiding, waaruit veel van aanbelang is weggelaten, en tot de Noten en aanhalingen van Schrijvers had uitgestrekt, en dat hij de Lijsten en Geslachttafelen der Vorsten, wier uitgave hij tot nadere gelegenheid heeft uitgesteld, en die het geheele vierde Deel des Franschen werks vullen, liever thans aan het Nederlandsche publiek had medegedeeld. De Vertaler schijnt almede het schadelijk denkbeeld toegedaan te wezen, dat men, bij het overbrengen van vreemde werken in onze taal, zich allerlei soort van vrijheden mag veroorloven, en dat men, door het weglaten van alle schijnbaar overtollige, maar in den grond hoogst noodzakelijke geleerdheid, zich dubbel verdienstelijk maakt bij het gros der lezeren, die daardoor en van een gedeelte der kosten, en, zoo als het dan dikwijls heet, van een aantal lastige en pedanterie ademende citatiën verlost worden. Wij zijn van een omgekeerd gevoelen, en wij billijken dan alleen de overbrenging van een of ander letterkundig of wetenschappelijk werk der Franschen, Duitschers, Engelschen enz. op onzen bodem, wanneer men het of juist zoo levert als de Schrijver het gaf, of het met gewigtige aanmerkingen vermeerdert en verbetert,

[p. 483]

en daardoor eenigzins eene vertaling regtvaardigt, die, ten minste wat Fransche boeken betreft, in onze dagen genoegzaam overtollig is. Immers zullen er toch wei of geenen of zeer weinigen gevonden worden, die in staat zijn het werk van den Heer koch met nut en vermaak te lezen, en tevens der Fransche tale onkundig zijn. Doch dit in het voorbijgaan. Keeren wij nog een oogenblik terug tot het werk zelve, en de verdiensten of gebreken der vertaling. De twee eerste Deelen behelzen, in acht Tijdperken, de Omwentelingen der Europesche wereld, van den ondergang des Westersch-Romeinschen Rijks, tot de laatste verdeeling van Polen in 1795. Dit heeft de Vertaler ons, na aftrek der Noten, geheel geleverd; gelijk ook de zeven fraaije Kaarten, waarop de hoofdveranderingen zijn aangeteekend, en die, met derzelver uitlegging, door lastdrager weggelaten, en eenige Registers, het derde Deel vullen, gelijk de Lijsten der Vorsten het vierde. Wij mogen niet nalaten op te merken, dat het eindigen van dit welgeschreven werk bij den aanvang der Fransche Omwenteling een zeer wezenlijk gebrek is, en een groot gedeelte van de belangstelling wegneemt, welke hetzelve anders bij het tegenwoordig geslacht zou verwekken. De vertaling zou goedkeuring verdienen, indien niet een aantal misslagen in namen van personen, plaatsen enz., die wij liever aan den Corrector dan aan den Heer lastdrager willen toeschrijven, haar allerwegen ontsierden.