Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1824

De Apostelch van Jezus in hun leven en daden geschetst, voor opmerkzame Bijbellezers; door G.H. Rosenmuller, Predikant te Oelschau bij Leipzig; uit het Hoogduitsch vertaald door M. Corstius, Predikant te Beerta. Te Groningen, bij J. Oomkens. 1823. In gr. 8vo. VIII en 291 Bl. f 2-40.

Dat men in dit werk meer vindt, dan de titel belooft, te weten levensschetsen, niet slechts van de eigenlijke Apostelen, maar ook nog van eenige andere mannen, zoo als van johannes den Dooper, van markus en lukas, merkt de Eerw. Vertaler met regt op, aan het einde van zijn voorberigt. Ofschoon nu, gelijk hij er bijvoegt, het plan des Schrijvers dit medebragt, is dit echter eene onnaauwkeurigheid in den titel; en zou men, daarenboven, hebben kunnen wenschen, dat de Schrijver ook eenig gewag gemaakt hadde van andere mannen, die met de Apostelen in eene naauwe en belangrijke betrekking stonden, vooral van den zoo edelen en grootmoedigen stephanus. Ondertusschen het werk, zoo als het voor ons ligt, beschouwende, verklaren wij, dat de Heer corstius een' wezenlijken dienst bewezen heeft aan opmerkzame Bijbellezers, door hetzelve in het Nederduitsch over te brengen en met eenige aanmerkingen te verzellen. Wij, althans, hebben het met genoegen gelezen, en durven het gerust aanbevelen, als eene zeer nuttige bijdrage tot goed verstand der schriften van het N.V. - Eenige weinige aanmerkingen houde ons de Eerw. Vertaler ten goede, welke wij hem, als, blijkens zijn voorberigt, over het leven der Apostelen bijzonder nagedacht hebbende, ter overweging willen mededeelen.

In 't algemeen, dan, hadden wij wel gewenscht, dat de Schrijver wat dieper in het karakter der genen, wier

[p. 474]

leven en daden hij schetste, gedrongen hadde. Aan het opgeven van het juiste karakter derzelven, voor zoo ver het opgemaakt kan worden, ontbreekt zeer veel. Hier en daar is, door den Vertaler, dit gebrek wel eenigzins verholpen, maar op verre na niet overal, waar het had kunnen geschieden. Zelfs hebben wij, niet zonder verwondering, nergens, zoo veel wij ons herinneren, niemeijer's bekende en uitmuntende Karakterkunde des Bijbels aangehaald gevonden.

Dat er zich, eenigermate, drie graden van roeping onderscheiden laten, welke de Apostelen van jezus vóór en na doorgingen, zoo als er bl. 4 staat, komt ons wat te subtiel voor, en had wel eenige opmerking van den Vertaler gevorderd. Wat beduidt toch zulk ellendig snipperen en onderscheiden in eene allereenvoudigste zaak, zoodat er twee volle bladzijden aan besteed worden? Het spreekt van zelve, dat tot een' Apostel van jezus meer vereischt werd, dan tot een' Discipel; maar hiertoe drie onderscheidene graden te bepalen, even alsof er gehandeld werd van eene Kloosterorde, of van een geheimzinnig Genootschap, tot hetwelk men eenige graden moet doorloopen, eer men een ingewijde wordt, - dit heeft voor ons iets aanstootelijks, en kan ligt tot valsche denkbeelden aanleiding geven. De Apostelen, of afgezanten van jezus tot de verbreiding zijner leer, waren bijzondere leerlingen, die Hij door zijnen naauweren omgang, door zijne onderwijzingen, zoo wel vóór zijnen dood, als na zijne Opstanding, en vooral door de uitstorting van den Heiligen Geest na zijne Hemelvaart, tot dat gewigtig ambt bereidde. De verrader judas onttrok zich door zijne schuld aan de volbrenging van hetzelve, en paulus werd op eene buitengewone wijze daartoe geroepen. Ziedaar de zaak kort, eenvoudig en duidelijk voorgedragen.

Over petrus' karakter worden goede dingen gezegd; trouwens hetzelve loopt ieder opmerkzaam Bijbellezer genoegzaam in het oog. Met dat al geldt ook omtrent hem onze bevorens gemaakte algemeene aanmerking, dat de Schrijver niet genoeg in de karakters is ingedrongen.

[p. 475]

Eén' trek vooral hebben wij gemist, door welken men de driftige en zich somtijds schijnende te wederspreken handelwijze van petrus volledig verklaren kan; namelijk, dat hij steeds de sterkste indrukken ontving van het tegenwoordig oogenblik. Hierdoor wilde hij, bij de verheerlijking van zijnen Meester, tabernakelen bouwen. Hierdoor wilde hij naar jezus, op zee wandelende, toeijlen, maar bezweek op het gezigt der beroerde golven. Hierdoor wilde hij naar de vermaningen van jezus niet luisteren, maar gevoelde zich in staat om Hem zelfs in den dood te volgen; doch was, eenige weinige oogenblikken daarna, niet dezelfde meer, en betoonde zich de zwakheid zelve. Over deze verloochening is niets bijzonders, noch door den Schrijver, noch door den Vertaler, gezegd. Alleen heeft de laatste, bij eene andere gelegenheid, bl. 111, waar in den tekst gezegd wordt, dat de zigtbare verlegenheid van petrus in het paleis des Hoogepriesters de lieden, die daar waren, waarschijnlijk aanspoorde om hem een weinig in benaauwdheid te brengen, met regt in eene noot opgemerkt: dat hij twijfelde, of de aanrandingen van petrus in dit licht beschouwd kunnen worden, en dat de vragen, hem aanstonds bij zijne intrede gedaan, zich bezwaarlijk uit zulk een beginsel verklaren laten. Maar waarom er niet kortelijk althans dit bijgevoegd, dat petrus zich, door zijne verlegenheid, natuurlijk dergelijke vragen op den hals haalde?

Dan, ons bestek laat niet toe, nog meer aanmerkingen te maken op hetgene wij, voor ons, minder goedkeuren. Wij voegen ten slotte dit ééne er bij, dat het ons een bijzonder genoegen deed, te zien, hoe de Schrijver, in eene zeer uitvoerige uoot, bl. 72-80, zich verzet heeft tegen het gevoelen der Roomschgezinden, volgens 't welk de Apostel petrus Roomsch Bisschop zou geweest zijn. In andere tijden zou zulks overbodig geweest zijn; in de onze is het allezins gepast. Mogten verstandige Roomschgezinden die noot lezen, en, zoo mogelijk, erkennen, dat al de Pauselijke auctoriteit eene loutere hersenschim is!