Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1824

[p. 364]

Nalezing mijner Herinneringen van Gouda. In 's Gravenhage, bij de Erven J. Thierry en C. Mensing en Zoon. 1822. Ten voordeele der Armen van Gouda. In gr. 8vo. 67 Bl. f 1-50.

Wij hebben noch op de ftad Gouda eene bijzondere betrekking, noch eenige kennis aan den weldadigen Schrijver, van wiens, een jaar vroeger uitgegevene, Herinneringen wij in der tijd melding gemaakt hebben. Over dit vervolg derzelven is alzoo ons oordeel onpartijdig. Om der Armen wille wenschen we een' goeden aftrek, en voor de Ingezetenen van Gouda, en, in 't gemeen, voor de liefhebbers en beoefenaars der Vaderlandsche Geschiedenis en Oudheidkunde, rekenen wij dit werkje eene belangrijke bijdragt. Het is wel jammer, dat alles, wat nu in beide stukjes is te vinden, niet in één deeltje beter bij elkander staat. Men heeft nu eerst de Herinneringen, met noten, onder den tekst, en aanmerkingen, en bijvoegsels, naar dezelve wijzende, er achter; en dan eene Nalezing, bestaande weêr uit verwijzingen naar den tekst en de noten der Herinneringen; en deze verwijzingen hebben weder noten er onder, en achteraan bijlagen, die evenwel meer dan de helft van dit boekje uitmaken. Dit is eene slechte zorge voor des lezers gemak en genoegen, hoewel het tot de waarde van den inhoud niets afdoet.

‘Vade, sed incultus!’ is het motto voor deze Nalezing; maar dezelve ziet er, wat spelling en taal aangaat, heel wat netter uit, dan de Herinneringen. Eene afbeelding van het, ten jare 1795, zoo geschondene, maar, zoo veel mogelijk, weêr herstelde gedenkstuk voor de kapel van beverningh, in de groote kerk, en van de wapenborden van adriaan van swieten en pain et vin, versieren dit stukje. Tot beide laatsten hebben de genoemde bijlagen betrekking: de laatstgenoemde was een Kolonel en Kwartiermeester-generaal, die, in den oorlog met de Franschen, onthoofd is in 1673, ter oorzake van zijn verlaten der schansen ezv.; de eerstgenoemde was de laatste Kastelein van Gouda, dat is - want de namen veranderen, zoo wel als de menschen, met de tijden - de laatste Slotvoogd, die, ter bevrijding van het Spaansche juk, voor Gouda zoo belangrijk was, en de hem betreffende bijlagen zijn voor de geschiedenis dier dagen,

[p. 365]

en ter bevestiging van hooft's verhaal, dat wij juist even te voren gelezen hadden, inderdaad belangrijk.

Wij vereeren en prijzen des Schrijvers dankbaarheid aan zijne geboortestad, en, wel verre dat hij van ons zijnen arbeid in een ongunstig licht behoefde te vreezen geplaatst te zien, danken wij hem voor het genoegen, dat ons dezelve waarlijk verschafte. Voor de aardigheid schrijven wij af, uit de noot op bl. 14. De Heer Oud-Burgemeester Mr. a.h. metelerkamp heeft, in zijn berigt van der Franschen intogt (1795) in Gouda, onder anderen gezegd, dat men hen, omringd door hunne vrienden van beide seksen, zag binnenrukken. In de N. Nederl. Jaarboeken van Januarij 1795 leest men, dat het paard van den Franschen Kommandant door vier aanzienlijke burgeressen werd binnengeleid: ‘alzoo,’ zegt nu de Schrijver, ‘had ook alhier hetzelfde plaats, hetgeen omtrent het inhalen van het paard van Troyen, bij virgilius, wordt gevonden.

- Pueri circum, innuptaeque puellae
Sacra canunt, funemque manu contingere gaudent.

Vier jonge jufvrouwen, waaronder van den fatsoenlijksten stand, ontzagen zich niet, om het paard van den eersten Franschen Officier, die in 1795 binnentrok, bij den teugel te geleiden en te omhelzen.....

- Sed ingenuis, et honesto stemmate natis
Parcere virginibus resque locusque jubent.’

Wij schreven gaarne nog iets af; maar er moet te veel, in dit Tijdschrift, opgenomen worden; ergo sufficiat! Men koope dit boekje, en deele dan ook in des Schrijvers genoegen over den verbeterden toestand zijner geboortestad, dat hij ons, op het einde, zoo welmeenend betuigt!