Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1824

[p. 335]

Over het uitwendig gebruik van koud water ter matiging der koorts, eene bekroonde Prijsverhandeling van A. Frölich, uitgegeven door C.W. Hufeland, en uit het Hoogduitsch vertaald door C. van Eldik, Med. Dr. Te Gorinchem, bij J. Noorduyn. 1823. In gr. 8vo. 55 Bl. f :-70.

De voor ons liggende prijsverhandeling is haren oorsprong verschuldigd aan eene door den werkzamen hufeland uitgeschrevene vraag over de proefondervindelijke waarde der Curriaansche methode, in het laatst der vorige eeuw bekend gemaakt. In antwoord op dezelve kwamen drie verhandelingen in, van welke aan deze van den Weener Hofmedicus frölich de eerste prijs werd toegekend. Naar aanleiding der vraag, is de verhandeling in drie afdeelingen gesplitst, waarvan de eerste vroegere proefnemingen van geloofwaardige mannen, de tweede die van den schrijver zelven, en de derde eenige gevolgtrekkingen behelst, uit het verhandelde afgeleid. De eerste afdeeling bevat gelukkige proefnemingen van de Geneesheeren hubertus, bödeckser, höger, mylius, horn, von hildenbrand, von hahn, reuss, bron, mortineau, marshall, cochran, simpson, nagle, bonta, gomez, dewar, gregor, brandis, gregory en anderen in heete koortsen, mazelen, scharlakenkoorts, acute rheumatismen, roos, typhus, zenuwkoorts, rotkoorts, gele koorts, pest, en obstructio abdominalis met hoemorrhoïdes. In de tweede afdeeling getuigt de schrijver, niet éénen lijder bij deze methode verloren te hebben. Hij bezigde dezelve in hevige scharlakenkoortsen, in hevige koorts met roos, in manie, melancholie, mazelen, zenuwkoorts, typhus. De derde afdeeling bevat eene aanwijzing van de bepaling der koortshitte door het gebruik van den thermometer, die den graad der temperatuur van het water bepalen

[p. 336]

moet; de verschillende wijze van aanwending in verschillende ziekten en onder verschillende omstandigheden; de indicantia en contraïndicantia; benevens aanprijzing van de bij deze methode vereischte koele behandeling der lijders. Eindelijk prijst de schrijver deze methode aan om hare eenvoudigheid, daar zij overal kan aangewend worden en geene andere geneesmiddelen (in de meeste gevallen ten minste) vordert, om hare spoedige werking, om haren onschadelijken invloed op het gestel, waardoor geene zwakte wordt achtergelaten, en omdat zij geene secundaire ziekten te weeg brengt. De hoofdaanwijzingen dezer geneeswijze zijn sterke koortshitte met eene drooge huid en zeer versnelden polsslag, waarom zij voornamelijk in gevaarlijke scharlakenkoortsen, in welke de opgenoemde verschijnselen in zoo hoogen graad worden waargenomen, en de warme en prikkelende behandeling zoo veel nadeel doet, met zulk een' gelukkigen uitslag schijnt bekroond te zijn.

Het oordeel van beroemde mannen heeft over de waarde dezer verhandeling uitspraak gedaan. Zij behoeft dus noch onzen lof, noch onze aanprijzing. Het gebrekkige in dezelve op te sporen en te gispen, zou nutteloos en vermetel kunnen schijnen. Wij wenschen haar in de handen onzer kundige vaderlandsche Geneesheeren, wier echte geest van waarneming, waardoor zij zich ook thans nog zoo zeer onderscheiden, door voorzigtige ervaring voorgelicht, de bijzondere epidemiën, jaargetijden, ziekten, tijdperken, leeftijd, gestellen enz. bepalen zal, waarin eene methode, wier aanwending zoo veel zorg vereischt, zonder vrees en met het meeste nut zal kunnen worden gebezigd. Zonder zulke naauwkeurigheid en naauwgezette oplettendheid toch is de Geneeskunst niets meer dan eene physique expérimentale, waarvan de mensch de speelbal is; met dezelve kunnen de stoutste methodes en gevaarlijkste vergiften, in de hand van den kundigen Arts, werktuigen worden tot herstelling van bijna hopelooze lijders.