Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1824

Evangelisch Avondmaalsboekje voor Protestantsche Christenen. Door bernardus verwey. In 's Gravenhage, bij de Wed. J. Allart en Comp. 1823. In kl. 8vo. 236 Bl. f 1-25.

[p. 333]

Handleiding tot regte viering van het Heilig Avondmaal, bestaande in Overdenkingen en Gebeden, met aanwijzing van eenige Psalmen en Gezangen bij die gelegenheid, ten gebruike voor mingeoefenden. Door Willem David Grommé, Predikant bij de Hervormde Gemeente te Voorhout. Te Amsterdam, bij J.H. den Ouden. 1823. In kl. 8vo. 230 Bl. f :-90.

Beide deze boekjes hebben hetzelfde Christelijk doel. In onze jeugd vond men zoodanige geschriften in ieder godsdienstig huisgezin, en werden dezelve drok gebruikt; thans is dit eene zeldzaamheid; en mogen daartoe de verouderde stijl en schrijftrant, en de verbeterde smaak in het godsdienstige, wel het meest hebben bijgedragen. Deze oude gewoonte wederom op te wekken, en daar de huisselijke stichting en waardige viering van het Avondmaal te bevorderen, is de nuttige bedoeling van beide de Schrijvers. Ieder van dezelve gaat zijnen eigenen gang. De Eerw. verwey heeft zijn werkje voor lieden van den beschaafderen stand in ieder Protestantsch Kerkgenootschap, en de Eerw. grommé voor mingeoefenden, in het bijzonder bij de Gereformeerden, meer opzettelijk ingerigt.

N^o. 1. Het Avondmaalsboekje van verwey laat ons niets te wenschen overig; verstandige, gemoedelijke, redelijke godsvrucht vindt hier overal opwekking, leiding en voedsel. Het verdeelt zich in vier Hoofddeelen, ieder wederom in onderscheidene bijzonderheden gesplitst, 1) ter voorbereiding, 2) vóór de toenadering, en 3) na de bijwoning van het H. Avondmaal; terwijl 4) eenige algemeene overdenkingen over die gewigtige plegtigheid volgen. Eene vijfde Afdeeling bevat toepasselijke Gezangen, uit onderscheidene bundels, bij de Protestantsche kerk hier te lande in gebruik; welke Gezangen hier geheel zijn afgedrukt, en zeer doelmatig gekozen. Alles prijst dit voortreffelijk boekje aan. Wij vonden slechts ééne kennelijke drukfout, bl. 113, waar,

[p. 334]

reg. 2 en 3, een vergetelijk hoorder, in plaats van geen vergetelijk hoorder, gelezen wordt.

N^o. 2. Vader grommé wist van het voornemen van den Heer verwey nog niets, toen hij zijn boekje schreef; maar het hier boven gemelde werkje kwam hem eerst ter hand, toen de druk van het zijne reeds aanmerkelijk gevorderd was; dit meldt een Naschrift, terwijl hij zijn Voorberigt dagteekent op zijnen verjaardag, toen hij zijn tachtigste levensjaar intrad. De Grijsaard had intusschen meer bijzonder voor leden van zijn Kerkgenootschap geschreven; en, voor zoo veel wij ons kunnen herinneren, heeft zijn boekje, in den vorm, meer van de zoodanige, als wij in onze jeugd in veler handen zagen. Vooraf gaat eene belijdenis van het geloof, in den geest van het bekende kortbegrip. Dan volgen overdenkingen: 1) over den aard en de natuur van het Avondmaal; 2) waarom of waartoe de Heer Jezus het heeft ingesteld; 3) de verpligting, om aan de noodiging tot hetzelve gehoor te geven; en 4) de noodzakelijkheid der zelfbeproeving. Een tweede stuk bevat overdenkingen over de gesteldheden, waarmede men tot des Heeren tafel komen moet. Een tweede deel geeft onderscheidene onderrigtingen nopens de pligten, welke wij op den dag van het Avondmaal vooral te verrigten hebben; en een derde, eindelijk, handelt over hetgeen wij na het gehouden Avondmaal te betrachten hebben. Alles wordt gesloten met het aanwijzen van toepasselijke Psalmen en Liederen uit het Gezangboek der Hervormden. Het Voorberigt beveelt dit boekje vooral ook aan Militairen en Dienstboden aan. - Het werkje verdient mede aanbeveling en lof; het is eenvoudig, hartelijk, en zaakrijk; en de Grijsaard doet zich hier als een Leeraar kennen, die zijn Genootschap inderdaad tot eer verstrekt. Hij moge nog veel goeds stichten in zijnen hoogen en, zoo wij hopen, gezegenden ouderdom!