Vaderlandsche letteroefeningen. Jaargang 1824

Proeve eener opheldering en verdediging van het Bijbelsche verhaal aangaande de Schepping der Wereld, benevens Aanmerkingen omtrent den Watervloed ten tijde van Noach. Door P. Brouwer, Pz. Predikant te Blija en Hoogebeintum. Te Leeuwarden, bij J.W. Brouwer. In gr. 8vo. 100 Bl. f 1-:

Onder meer bewijzen der onbekrompene, liberale manier van Bijbelverklaring, vrij van alle menschelijk gezag, die thans de Hervormde Kerk in ons Vaderland zoo loffelijk boven vroegere tijden onderscheidt, kan ook dit boekje dienen. Men weet, dat de groote Geologische ontdekkingen der vorige Eeuw bij sommigen verdenking tegen het gezag van mozes deden ontstaan, en hetzelve rangschikken onder de mythen der aloude Volken. Reeds vóór 50 jaren hield de godvruchtige en kundige Abt jerusalem het denkbeeld eener vernieuwing der Aarde voor de beste oplossing, die men van de (sedert nog veel vermeerderde) bewijzen eener hooge oudheid des Aardbols konde geven. Andere Godgeleerden dachten liever aan lange tijdperken, die mozes dagen zou hebben genoemd. Tot het laatste gevoelen schijnt onze groote Bijbeluitlegger van der palm over te hellen; althans hij spreekt daarvan niet ongunstig, in zijnen Bijbel voor de Jeugd. De Eerw. brouwer, het Scheppingsverhaal opzette-

[p. 56]

lijk behandelende, om deszelfs inhoud ook met de bekende wetten en daadzaken uit het gebied der Natuurkunde volkomen te doen strooken, slaat eenen anderen en in velerlei opzigten hem geheel eigenen weg in. Vooreerst ontveinst hij, na den lof, aan de Scheppingsgeschiedenis toekomende, die zoo ver boven alle andere mythische of wijsgeerige droomen uitsteekt, geenszins de zwarigheden, welke dezelve drukken. Ter beantwoording daarvan onderscheidt hij vooreerst (op het voetspoor van bijkans alle hedendaagsche Uitleggers) Gen. I-II:3 van het volgende, als een geheel op zichzelve staande stuk. Gen. II:4 en verv. is, volgens hem, de vrucht der overlevering van het Goddelijk onderwijs aan het nog kinderlijke Menschdom, en dus ook in een' kinderlijken toon gesteld; Gen. I-II:3 daarentegen, veel verhevener, klaarder en treffender, is eene stellige en onmiddellijke Openbaring van God, aan mozes gedaan, ten einde, bij de aanstaande Wetgeving, het Volk een klaar denkbeeld van de Almagt huns Beschermgods, als van den onafhankelijken Wereldschepper, te geven. Deze Openbaring nu heeft, volgens onzen Schrijver, mozes niet in duidelijke woorden, niet door ingeving, maar in een gezigt ontvangen. De bewijzen, hier tegen de beide eerste wijzen van Openbaring bijgebragt, schijnen ons wel zwak voorgedragen; maar wij kunnen niet ontveinzen, dat wij, het Scheppingsverhaal nog eens met opmerking in de onderstelling des Schrijvers lezende, hetzelve nog meer bewonderd hebben, om deszelfs treffende eenheid. Dit gezigt (hetwelk men zich verbeelden kan, dat mozes gedurende zijn veertigdaagsch verblijf op Sinaï gehad hebbe) moest als ter inleiding dienen van de nieuwe huishouding, waarin de ruste des Sabbats, van den zevenden dag, als het feest der Wereldschepping, werd ingesteld. Immers vóór dien tijd, meent onze Schrijver, was de viering van dien dag aan het Menschdom, zelfs aan de Aartsvaders, geheel onbekend; en wij vinden er inderdaad, vóór de Sinaïtische Wetgeving, geene sporen van. Mozes heeft nu geenszins de oorspronkelijke schepping van dezen Aard-

[p. 57]

bol, maar deszelfs vernieuwing, na eene omkeering, die de vroegere bewoners verdelgd had, gezien en geschilderd. Hij meent dit te kunnen bewijzen, althans waarschijnlijk te maken, uit 2 Petr. III:5, 6, welke plaats hij geenszins van den Zondvloed, (dit woord beteekent slechts eene zware overstrooming in 't algemeen) maar van de vroegere omkeering en verwoesting der Aarde door het water verstaat, en er dan de latere, nog toekomende, door het vuur, zekerlijk met meer juistheid tegenoverstelt, dan deze tegen den Zondvloed, die slechts (en dit tracht de Schrijver nu uitvoerig te betoogen) eene plaatselijke overstrooming was van dat gedeelte der Aarde, waar de menschen zich toen ophielden. Immers het blijkt, naar eene schrandere opmerking, uit de geslachtregisters, dat de voortteling der menschen vóór den vloed in geheel geene evenredigheid stond tot die van deze tijden. Noach was 600 jaren oud, toen hij slechts drie zonen had. Nu wordt, uit het verhaal zelve, en uit natuurkundige gronden, betoogd, dat de Noachische overstrooming de geheele Aarde niet heeft bedekt, en waarschijnlijk niet eens de hooge bergen van Azië. Dan gaat de Schrijver, na de bijbelsche, over tot de natuurkundige gronden voor de herschepping der Aarde, en derzelver hoogeren ouderdom, dan van zesduizend jaren. De tegenwoordige drooge grond is eenmaal bodem der zee geweest, blijkens de schelpdieren op de hooge bergen; die bodem heeft nog vroeger andere soorten van thans vergane planten en dieren gekweekt (den Mastodonte, en de vele diersoorten, door cuvier ontdekt); en eindelijk, de overgeblevene sporen geven bewijs, dat de Aarde langen tijd regelmatig door het water is bedekt geweest; geene lagen schelpdieren, zoo als vele der thans aanwezige, konden in die geregelde orde liggen, wanneer eene eensklaps opgezette zee, met woedenden storm vergezeld, die dieren daarheen had gevoerd. Even min konden de steenkoolbeddingen in den korten tijd van den Zondvloed gevormd zijn.

Nu gaat de Schrijver over, om, naar de gelegde gronden, het Scheppingsverhaal te ontwikkelen. Het is een

[p. 58]

gezigt, aan mozes vertoond, van de opdrooging, herstelling, vruchtbaarmaking en bezieling van den tot doodsche woestheid vervallen' Aardbol. Eene duistere zee, geheel met nevelen bedekt, rustte op de Aarde. Den geest Gods (niet een' sterken wind) ziet mozes, in de gedaante misschien van eene lichtende heerlijkheid, daarover heen zweven. Hij spreekt, en het tooneel heldert op; men ziet de duisternis in een oogenblik verdwijnen; doch eerst den volgenden dag zijn alle nevelen weggevaagd, en de wolken gevormd. Den derden dag is het drooge land uit het water verrezen; den vierden scheurt het wolkgordijn; het azuur des Hemels vertoont zich aan het bewonderend oog des aanschouwers, en met nog meer bewondering ziet hij de Zon, en na een' wolkeloozen dag de Maan; hemellichten, met wier tijdverdeelende, meer dan met hare koesterende, eigenschap de voorzigtige Wetgever de tot Afgoderij overhellende Israëliten bekend maakt. Reeds was de Aarde, eer men nog de zonneschijf zag, met allerlei planten bedekt; nu komen ook de dieren, en eindelijk de mensch, de kroon der schepping, te voorschijn. - Vatten wij zóó het verhaal op, dan behoeven wij ook aan geene groote tijdperken, aan geene Aeonen in plaats van dagen, eigenlijke dagen van 24 uren, te denken, waarop de zeer bepaalde uitdrukkingen des Schrijvers van avond en morgen ons heenwijzen. Ook vindt de Schrijver (een verklaarde Neptunist) de uitbarstingen der vuurbergen niet voldoende, om het Aardrijk te vormen; terwijl ook de schepping van planten en dieren door geene natuurwetten, maar door Gods onmiddellijken wil (en dus zoo goed in eenen dag als in duizend jaren) te verklaren is.

Zie daar het beloop van dit kleine, maar belangrijke werkje, hetwelk wij ter behartiging aan alle Godgeleerden en tot onderzoek aan Natuurkundigen aanbevelen.